ابودلف خزرجی، مسعر بن مهلهل
| نام | ابودلف خزرجی، مسعر بن مهلهل |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | مهلهل |
| متولد | قرن چهارم |
| محل تولد | احتمالا ینبع نزدیک به مدینه |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | الرسالة الثانية لأبي دلف رحالة القرن العاشر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09447AUTHORCODE |
اَبودُلَف مسعر بن مهلهل خزرجی (قرن چهارم)، جهانگرد، شاعر و دانشمند عرب.
تولد و وفات
تاریخ و محل تولد و درگذشت ابودلف معلوم نشده است، ولی تردید نیست که در سده 4 ق/10م در بخش‌های شرقی سرزمین خلافت روزگار گذرانیده است.
شهرت و نسب
او با نام مسعر بن مُهَلهِل مشهور است. این نام از ادوار قدیم تا عصر ما در عربستان مرکزی رایج و معمول بوده و مؤید ریشه عربی آن است. ابودلف را ینبوعی و خزرجی نوشته‌اند. این دو نسبت می‌رساند که او از مردم بندر ینبوع در کرانه شرقی دریای سرخ و منسوب به قبیله مدنی خزرج بوده که از روزگار پیامبر(ص) شهرت داشته است.
مهارت و مسافرت
چنین به نظر می‌رسد که ابودلف مردی ادیب بوده که اوضاع و احوال روزگار سبب سفرهای دور و دراز وی گردیده و دست سرنوشت او را به‌صورت شاعری آواره و مدیحه‌سرا به دربار نصر بن احمد سامانی، امیر بخارا (301 -331 ق/914 -943م) کشانیده است. این همان امیری است که ابن فضلان نیز به دربار او رفت و از آنجا عازم سرزمین بلغارها شد. از ابودلف به‌عنوان جهانگرد، جغرافی نگار، معدن شناس و شاعر یاد شده است. ابن ندیم او را جوّال (بسیار سفر کننده) نامیده و ثعالبی نیز درباره وی نظری مشابه اظهار داشته و او را مسافر سفرهای دشوار ذکر کرده است.
زکریای قزوینی نیز درباره ابودلف همین‌گونه داوری کرده و متذکر شده است که او جهانگردی مشهور بود که به سرزمین‌های بسیاری سفر کرد و از شگفتی‌های آن سرزمین‌ها آگاهی داشت. اخبار و اطلاعات پراکنده‌ای که او درباره خود ارائه داد، ما را با گوشه‌هایی از زندگی او آشنا می‌کند. اطلاعات ارزشمند ابن ندیم را نیز که با ابودلف آشنایی داشته است، می‌توان بدان‌ها افزود. ابودلف مدتی در خدمت و مصاحبت صاحب بن عباد بوده و در سرای او روزگار گذرانیده است. او برای سفرهای خود توصیه‌نامه‌هایی از صاحب بن عباد می‌گرفت و مانند سفته‌ها (سفاتج) برای رفع نیازمندی‌های خویش از آنها استفاده می‌کرد. عون بن حسین همدانی، بدیع‌الزمان همدانی و محمد العمر بلخی درباره او با ثعالبی گفت‌وگو داشته و چه‌بسا او را نیک می‌شناخته‌اند[۱].
پانویس
- ↑ رضا، عنایت‌الله، ج5، ص458-459
منابع مقاله
رضا، عنایت‌الله، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378ش.