بهبودی، محمدباقر

نام	بهبودی، محمدباقر
نام‎های دیگر
نام پدر	حاج مراد نانوا
متولد	1307ش
محل تولد	مشهد
رحلت	1393ش-تهران
اساتید	محمد‌تقی نیشابوری میرزا هاشم قزوینی آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی سید محسن حکیم
برخی آثار	زبدة البیان في أحکام القرآن کنز العرفان في فقه القرآن مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام ترجمه إرشاد القلوب آسمان و جهان الروضة من الكافى، یا، گلستان آل محمد گزیده کافی
کد مؤلف	AUTHORCODE00884AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، بهبودی (ابهام زدایی) را ببینید.

محمدباقر بهبودى (۱۳۰۷- ۱۳۹۳ تهران)، محدث، رجال‌شناس، مصحح و سیره‌نگار، پژوهشگر، مصحح آثاری مانند بحار‌الانوار، کنز‌العرفان و بخش‌هایی از تفسیر المیزان و مؤلف کتاب‌هایی مانند صحیح‌الکافی و معرفةالحدیث

ولادت

وی در آبان ۱۳۰۷ در مشهد به دنیا آمد. پدرش حاج مراد نانوا بود و خانواده او با جدایی هرات از ایران، از منطقه بهبود واقع در اطراف این شهر، به تدریج در مشهد امام هشتم(ع) مجاور شده بودند. در شهریور ۱۳۲۰ که مشهد به اشغال نیروهای روس در آمد، فقط حدود ۱۳ سال داشت و تازه تحصیلات پنجم ابتدایی را تمام کرده بود.

تحصیلات

استاد بهبودی از سال ۱۳۲۱ تا سال ۱۳۲۵ مطالعات خود را به صورت پراکنده در آن سالهای قحطی و سخت ادامه داد. برنامه وی در آن سالها، به تشویق یک دوست بزرگتر و همسایه که طلبه بود، شرکت در برخی دروس مدرسه نواب، شرکت در دوره هیأت قرائت قرآن حاج سید محمد عرب و دروس عربی و دوره مسایل احکام برخی فضلای مشهد بود که از قضا پس از سقوط رضا شاه و آزادی مذهبی ناشی از آن مورد استقبال عموم قرار گرفته بودند.

در سال 1327ش، در حوزه علميه مشهد، آغاز به تحصيل كرد. در سال‌هاى سوم و چهارم تحصيل، شرحى بر «صمديه» و شرحى بر «عوامل» ملا محسن، به عربى و كتابى در منطق، به نام «قاطع البرهان في علم الميزان» و جزوه‌هایى در تجويد و شرح حال ميثم تمار، نوشت كه به چاپ رسيد.

مهمترین استادانش محمد‌تقی نیشابوری، معروف به ادیب دوم در ادبیات عرب، میرزا هاشم قزوینی و احمد مدرس یزدی در فقه و اصول و آقا شیخ هادی کدکنی نیشابوری در منقول بودند.

پس از فراگيرى سطح و اندكى فلسفه، به نجف اشرف رفت، وی در دروسی از آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم و عبد‌الهادی شیرازی شرکت کرد و بسیاری نکاتی را که بعدها در حدیث پژوهی به کار گرفت، به اشاره این اساتید خود می‌دانست. بهبودی دو سال بعد با انصراف از تحصیل به مشهد بازگشت. وی در همان سال یک کتابفروشی دایر کرد و در پی آن پس از مدتی ازدواج کرد.

دوره تصحیح و ترجمه متون

محمدباقر بهبودی در سال ۱۳۳۷ کتابفروشی خود را واگذار کرد و به تهران آمد تا در حوزه تصحیح متون اسلامی با کتابفروشی اسلامیه همکاری نماید. او کاری بسیار عظیم و وقت گیر و توان فرسا را با شیوه‌ای علمی و دقیق بر عهده گرفت. کار مسئولیت نظارت علمی و تطبیق نسخ و مقدمه‌نویسی و تعلیق‌نویسی بر ده‌ها جلد از کتب حدیث و فقه و تاریخ و تفسیر اسلامی را بر عهده گرفت. در نتیجه همین ممارست – با زمینه تحصیلات و اطلاعات قبلی و داشتن ذهن منطقی – و برخورد با ده‌ها نسخه از هر قسمتی که تصحیح می‌کرد، دارای آگاهی و خبرویتی وسیع درباره شناخت احادیث شد.

مشهورترين كار تحقيقاتى وى، كار بر روى كتاب «بحار الأنوار» علامه مجلسى مى‌باشد و بيشتر جلدهاى اين اثر بزرگ، با تلاش و زحمت‌هاى وى، به زيور تحقيق آراسته شده است.

ديگر كارهاى تحقيقاتى وى عبارتند از

كنز العرفان فاضل مقداد؛
زبدة البيان محقق اردبيلى؛
صراط المستقيم بياضى؛
مبسوط شيخ طوسى؛
وقايع السنين خاتون‌آبادى؛
مناقب ابن المغازي و بحار الأنوار.

وفات

استاد محمدباقر بهبودی در ۲۱ بهمن سال ۱۳۹۳ بر اثر عوارض ریوی بیماری قلبی، در منزل خود درگذشت. اما تا یک هفته قبل از این تاریخ همچنان با کمال میل پذیرا و پاسخگوی سئوالات تلفنی علاقمندان معارف قرآنی بود.

منابع مقاله

پايگاه كتابخانه الكترونيكى علوم حديث، گنجينه مقالات حديثى، «مصاحبه با استاد محمدباقر بهبودى»، حوزه، 2118، شماره ششم، سال سيزدهم، بهمن و اسفند 1375، شماره مسلسل 78.
وب سایت استاد محمدباقر بهبودی