بونی، احمد بن علی

    از ویکی‌نور
    بونی، احمد بن علی
    نام بونی، احمد بن علی
    نام‎های دیگر
    نام پدر علی
    متولد
    محل تولد بُونه
    رحلت 627ق برابر با 1230م
    اساتید ابوعبدالله قرشى

    ابوالحسن حرالى

    برخی آثار شمس المعارف الکبری

    شمس المعارف الصغری المعروف بشمس المعارف و لطائف العوارف الصغری

    کد مؤلف AUTHORCODE03329AUTHORCODE

    بونى، ابوالعباس احمد بن على بن يوسف قُرَشى، (متوفای پس از 627ق)، ملقب به محيى‌الدين، تقى‌الدين و شرف‌الدين، صوفی، از مردم بندر بونه و از نامورترين مؤلفان عرب در علوم غريبه و علم حروف است.

    ولادت

    وی اصلاً از اهل بُونه * (= عَنّابِه) بود. شهری باستانی که رومیان در ساحل دریای مدیترانه ساخته بودند و به دلیل فراوانی عناب به عنابه معروف بود.

    تحصیلات

    از منابع متقدم، آگاهى چندانى درباره زندگى و تحصيلات او به دست نمى‌آيد. بونى خود در پايان «شمس المعارف»، از استادان خويش از جمله ابوعبدالله قرشى (599ق / 1203م) و ابوالحسن حرالى (متوفای 637 يا 638ق) نام برده است. بونى از كبار مشايخ زمان خود بود و با دانشمندان مغرب و مصر مصاحبت داشت و دانشمند مشهور، ابن سبعين از شاگردان او بود.

    وفات

    او پس از 627ق / 1230م در قاهره درگذشت و درگورستان قرافه به خاک سپرده شد.

    آثار

    در منابع، بيش از 40 اثر در علم حروف، جفر، اعداد، اسماء الهى و جز آن به بونى منسوب شده است.

    برخى از اين آثار، به‌ويژه «شمس المعارف» و «اللمعة النورانية»، به‌زودى شهرتى همسنگ آثار مجريطى، غزالى و ابن عربى يافتند.

    البته برخى از اين آثار، تلخيص يا برگرفته از برخى ديگر (به‌ويژه شمس المعارف) است و نيز گاه دست‌نوشته‌هاى يك اثر، نام‌هاى گوناگون دارند.

    بونى در آثار خود به موضوعاتى چون فضايل حروف الفبا، بسمله، اسماء الهى، برخى آيات و سور قرآن و ادعيه و نيز حرز، طلسمات، جداول وفقى و جادويى كه به نظر وى موجب تصرف در طبيعت و كائنات است، توجهى ويژه دارد. وى بر آن است كه شيوه آگاهى از راز تناسب ميان حروف، اعداد و جز آنها، ذوقى، شهودى و نيازمند توفيق الهى است و علوم و قياسات عقلى را بدان راهى نيست. ابن خلدون، بونى را از اصحاب طلسمات و شيوه او را شرعاً ممنوع و غير قابل اعتماد دانسته است.

    بونى همچون بيشتر معتقدان به علوم غريبه براى درمان بيمارى‌هایى چون قولنج، وبا، ذات‌الجنب، چشم‌درد، صرع و نيز آسان‌زايى، شيوه‌هاى غريب ياد كرده است.

    در آثار بونى، عناصر و اسامى سريانى و عبرى و نيز نشانه‌هایى از جادوى دوره يونانى‌مآبى و خرافات رايج در شرق و شمال افريقا به چشم مى‌خورد؛ بااين‌حال، منابع بونى احتمالاً بيشتر ريشه در فرهنگ مردم دارد. تأثير عناصر ایرانى نيز بر آثار بونى از آنجا پيداست كه وى - به زعم شيبى براى نخستين بار - الفبا را با در شمار آوردن 4 حرف «پ، چ، ژ، گ»، 32 حرف دانسته است كه در آغاز آفرينش به آدم آموخته‌اند.

    برخى از آثار بونى از اين قرار است:

    1. شمس المعارف و لطائف العوارف؛
    2. اللمعة النورانية في الاوراد الربانية؛
    3. الاصول و الضوابط المحكمة كه مقدمه‌اى بر علوم خفيه است به همراه 3 اثر ديگر بونى به نام‌هاى «شرح الجلجلوتية الكبرى»، «بغية المشتاق في معرفة وضع الاوفاق» و «شرح البرهتية» (معروف به شرح العهد القديم)، در يك مجلد به نام «منبع اصول الحكمة» چاپ شده است.

    منابع مقاله

    دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 13، ص40 - 42، محمدحسين احمدى.


    وابسته‌ها