تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی
| تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آذرنوش، آذرتاش (نویسنده) |
| ناشر | صدا و سيمای جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سروش |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1375 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زبان عربی - ترجمه به فارسی - تاریخ قرآن - ترجمه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6107 /ف2آ4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی 1-ترجمه‌هاى قرآنى نوشته آقاى آذرتاش و به زبان فارسی است.
در سال1316 هجرى شمسى در شهر قم ديده به جهان گشود.و نویسنده آثار و مقالات زيادى است كه از آن جمله‌اند: ترجمه فتوح البلدان، ترجمه النحو التجريبى، ترجمه خريدة القصر و جريدة العصر، راه‌هاى نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان تازى، ترجمه تاريخ ادبيات عرب، تأليف بلاش و غيره.
نویسنده در «تاريخ ترجمه از عربى به فارسی...» به بررسى ترجمه‌هاى فارسی قرآن كريم از آغاز تا عصر پادشاهان صفوى مى‌پردازد.
وى ابتدا به بررسى کیفیت نثر عربى، به‌ويژه سادگى ساختار نحوى آن پرداخته و معتقد است قرآن نخستين نثر است و هم نخستين اثرى است كه از همان آغاز-خواه كتبا و خواه شفاها، به زبان يا زبانهاى فارسی ترجمه مى‌شده است.
پس از آن گفتارى دربارۀ تفسير و ترجمه رسمى معروف به «ترجمه تفسير طبرى» مطرح مى‌شود و ضمن آن نویسنده عقيده خود مبنى بر اينكه اين كتاب ترجمه «تفسير طبرى» معروف نيست، بلكه كتابى مستقل است، را ابراز مى‌دارد.
اين ترجمه اثرى است دربردارندۀ يكدوره ترجمه آيات قرآن كريم و برخى قصص و شأن نزولها و ديگر مطالبى كه به عادت تفسيرنگاران قديم در تفسيرنامه‌ها درج گرديده است. معرفى ترجمه فارسی سوره مائده از قرآنى كوفى متعلق به قرن پنجم هجرى يا قبل از آن، ترجمه‌اى قديمى از قرآن كريم كه جز چند صفحه از آن باقى نمانده، متنى پارسى از قرن چهارم هجرى؟
ترجمه‌اى آهنگين از دو جزو قرآن مجيد متعلق به سده 4 يا 5 ه، تفسير قرآن پاک،
بخشى از تفسير كهن، جلد ششم از تفسير بزرگى كه گويا مشتمل بر ده جلد مى‌شده كه از آن تنها همين يك مجلد باقى مانده و تفسير آيه 76 كهف تا اواسط آيه 23 از سوره فرقان را دربردارد،
تفسير قرآن مجيد با نثر فارسی كهن و دل‌انگيز متعلق به نيمه اول قرن پنجم هجرى و...در بخش اول كتاب صورت مى‌گيرد.
در بخش دوم، تحت عنوان «نمونۀ ترجمه از موارد خاص قرآنى و سنجش ميان ترجمه‌ها» به صورت خاص و با قيدهاى متعدد مواردى را گزينش كرده و به مقايسه ميان ترجمه‌ها پرداخته است
ساختار
كتاب مشتمل بر پيشگفتارى از نویسنده، كتابنامه و نشانه‌هاى اختصارى كه در كتاب به كار رفته است و دو بخش ذيل مى‌باشد: بخش 1: «بررسى ترجمه‌هاى كهن قرآنی؛ تطور تاريخى»21 گفتار را دربردارد:
گفتار نخست: چگونگى نثر عربى.
گفتار دوم: تفسير و ترجمۀ رسمى معروف به ترجمۀ تفسير طبرى.
گفتار سوم:كوفى-سوره مائده از قرآنى كوفى، با ترجمه استوار فارسی.
گفتار چهارم: ترجمه‌اى قديم از قرآن كريم.
گفتار پنجم:قرآن شماره 4.
گفتار ششم:يك ترجمۀ آزاد،...
گفتار هفتم: تفسير قرآن پاک؛ قطعه‌اى از تفسيرى بى‌نام به فارسی.
گفتار هشتم:بخشى از تفسيرى كهن.
گفتار نهم: تفسير قرآن مجيد؛ نسخۀ محفوظ در كتابخانه كمبريج.
گفتار دهم: تفسير بر عشرى از قرآن مجيد.
گفتار يازدهم: ترجمه قرآن موزه پارس.
گفتار دوازدهم: ترجمه و قصه‌هاى قرآن.
گفتار سيزدهم: تفسير شنقشى؛ گزاره‌اى از بخشى از قرآن كريم.
گفتار چهاردهم:كشف الاسرار ميبدي.
گفتار پانزدهم:نسخۀ گمنام، تحريرى متفاوت از ترجمه‌ها و تفسيرهاى ميبدى.
گفتار شانزدهم:روض الجنان و روح الجنان؛ ابوالفتوح رازى.
گفتار هفدهم: تفسير بصائر يمينى، معين‌الدين نيشابورى.
گفتار هجدهم: ترجمه قرآن؛ نسخۀ مورخ 556 ق.
گفتار نوزدهم: تفسير گازر، ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانى.
گفتار بيستم: مواهب علّيه يا تفسير حسینى؛كمال‌الدين حسینى كاشفى.
گفتار بيست و يكم: ترجمة الخواص، ابوالحسن على بن حسن زواره‌اى و منهج الصادقين مولى فتح‌اللّه كاشانى. بخش دوم در دو دستۀ نخست و دسته دوم به سامان رسيده است: در «دسته نخست» چگونگى گزينش آيات و ترجمه‌ها و در «دسته دوم» نمونۀ ترجمه از موارد خاص قرآنى، مورد بررسى قرار گرفته است.
فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است.
نسخه‌شناسى
نویسنده كتاب آقاى آذرتاش است.اين كتاب در قطع وزيرى با جلد شوميز نخستين‌بار در سال 1375 شمسى در 327 صفحه از سوی «انتشارات سروش» در تهران به چاپ رسيده است.
منابع مقاله
- خرمشاهى، بهاء‌الدين، دانشنامه قرآن، ج اول، ص456
- متن كتاب