تنبیه المغترین
| تنبيه المغترين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شعرانی، عبدالوهاب بن احمد (نویسنده)
سايح، احمد عبدالرحيم (مصحح) وهبه، توفيق علي (مصحح) |
| ناشر | مکتبة الثقافة‌الدينية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 2005م , 1425ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-341-175-3 |
| موضوع | 1.احاديث اخلاقي
2.اخلاق اسلامی - متون قديمی تا قرن 14 3.اخلاق عرفانی- متون قديمی تا قرن 14 4.عرفان - متون قديمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 289 /ش7ت9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تنبیه المغترین، اثر عبدالوهاب بن احمد شعرانی، با تحقیق احمد عبدالرحیم سایح و توفیق علی وهبه، کتابی است در موضوع فضایل و رذایل اخلاقی که به زبان عربی و در سال 761ق نوشته شده است.[۱]
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محققین و نویسنده آغاز و مطالب در چهار باب، تنظیم شده است.
در هریک از ابواب کتاب، برخی از اخلاقیات مربوط به سلف صالح ذکر گردیده، اما در این تقسیم بندی مطالب و اخلاقیات، شیوه خاصی مد نظر نبوده و ترتیب خاصی به چشم نمی‌خورد.
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به موضوع کتاب و اهمیت آن، اشاره کوتاهی شده است.[۲]
در مقدمه نویسنده، ضمن بیان اهمیت کتاب، به انگیزه نگارش آن، اشاره شده است.[۳]
در باب نخست، اولین خلق از اخلاق سلف صالح، ملازمت با کتاب و سنت دانسته شده است. نویسنده، معتقد است ایشان، اقدام به ارشاد و راهنمایی مردم نمی‌کردند مگر زمانی که خویش تبحر در علوم شریعت داشته باشند. نویسنده سپس از برخی از معاصرین خویش که برخوردار از این صفت نمی‌باشند انتفاد کرده و از اینکه برخی از ایشان، در رفتار یا گفتار، مرتکب عمل یا سخنی می‌شوند که در کتاب و سنت نیست، ابراز ناراحتی و ناخرسندی کرده است.[۴]
برخی دیگر از اخلاقیات مذکور در این باب، عبارتند از: اخلاص؛ ترک نفاق و دورویی و یکی بودن باطن و ظاهر؛ کثرت صبر؛ کثرت خوف از خدا؛ کثرت عبرت گیری و بکاء؛ یاد مرگ و سکرات آن؛ نگریستن به دنیا با دیده عبرت نه محبت؛ کثرت عفو؛ تعظیم حرمت مسلمین؛ صبر بر اذیت همسران؛ ترک طلب ریاست؛ حسن ادب با کوچک و بزرگ؛ مواظبت بر شب زنده داری در تابستان و زمستان و..[۵]
از جمله اخلاقیات مذکور در باب دوم، عبارتند از: کثرت یاد خداوند؛ شدت جوع و گرسنگی البته به طرق شرعی؛ دیدن نیکی‌های مردم؛ کثرت شکر خداوند؛ کثرت ادب؛ شدت ورع؛ تقدیم اعمال آخرت بر اعمال دنیا؛ زیارت قبور مسلمین و..[۶]
شدت ترس از عاقبت به خیر نشدن؛ عدم مبادرت به دعای بر شفا هنگام مریض شدن؛ عدم خرید و فروش مگر پس از معرفت احکام آن؛ کثرت حلم در برابر کسی که جنایتی در مورد ایشان مرتکب شده است؛ تسلیم در برابر امر خدا و کثرت سکوت و سخن گفتن با حکمت، از جمله اخلاقیات مذکور در باب سوم است.[۷]
از جمله اخلاقیات مذکور در آخرین باب نیز می‌توان به امور زیر اشاره نمود: کثرت عزلت از مردم؛ تواضع؛ کثرت توبه و استغفار؛ عدم عجب به اعمال؛ کثرت مجاهدت در عبادات و ترک شهوات؛ کثرت صدقه و..[۸]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها، به ذکر منابع پرداخته شده است.[۹]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.