خورشاه بن قباد
| نام | خور شاه بن قباد |
|---|---|
| نامهای دیگر | حسینی، خور شاه بن قباد
خور شاه بن قباد الحسینی ایلچی نظام شاه |
| نام پدر | قباد |
| متولد | |
| محل تولد | عراق عجم |
| رحلت | 972 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ ایلچی نظام شاه: تاریخ صفویه از آغاز تا سال 972 هجری قمری |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02149AUTHORCODE |
خورشاه بن قباد حسينى (متوفای 972ق)، معروف به ايلچى نظام شاه، تاريخ‌نگار ايرانى‌تبار هندى،
ولادت
در عراق عجم به دنيا آمده است؛ متأسفانه تاريخ تولد او مشخص نيست.
سفر به هندوستان
در روزگار سلطنت برهان نظام شاه، فرمانرواى احمدنگر، به هندوستان كوچ كرد. وى به شاه طاهردكنى، شاعر و پيشواى فرقه اسماعيليه، ارادت مى‌ورزيد و گويا خود نيز چون شاه طاهر مذهب اسماعيله داشته است.
سفر به ایران
وى در سال 952ق از جانب برهان شاه و شاه طاهر، در مقام سفارت، به همراه هيأتى رهسپار ايران شده، در قزوين به حضور شاه طهماسب رسيد و مدّت يك سال و نيم در اردوى شاه طهماسب ماند و به همين سبب به «ايلچى نظام شاه» اشتهار يافت.
وى حدود يك سال و نيم در دربار شاه صفوى زيست و به همراه شاه طهماسب به گرجستان و شروان سفر كرد.
او در سال 954ق، براى رساندن نامه شاه طهماسب به شاه طاهر، به هند برگشت و در احمدنگر، به خدمت برهان شاه و شاه طاهر رسيده، پس از مدّتى باز به ايران مراجعت كرده و نوزده سال ديگر در ايران ماند.
خورشاه در طول اقامت طولانى خود در ايران، به نواحى مختلف ايران؛ از جمله گيلان و مازندران سفر كرده و ديده‌ها و شنيده‌هاى خود را ثبت نموده و در اثر خود آورده است.
ویژگی کتاب
سفر وى به ايران، تا سال 971ق به درازا كشيد و در بازگشت به هندوستان، در گلكنده سكنى گزيده، به دربار ابراهیم قطبشاهى (957- 989ق) پيوست و كتاب تاريخ معروف خود را به نام اين پادشاه به پايان برد.
اين تاريخ عمومى، كه داراى نثرى ساده بوده و به دور از تعقيد، درازگويى و پيچيدگى منشيانه مى‌باشد، به «تاريخ ايلچى نظام شاه» معروف شده است. اين تاريخ، وقايع دنيا از آغاز آفرينش تا سال 970ق را در برداشته و شامل هفت مقاله به شرح زير است:
- تاريخ پيشداديان تا پايان كار ساسانيان در ايران.
- از تولد پيامبر(ص) تا خروج عباسيان.
- عباسيان و سلسله‌هاى هم روزگار ايشان تا قراختائيان.
- پادشاهان تركستان، مغول‌ها و ظهور ايلخانان تا دولت آل مظفر.
- تيمور و فرزندان او.
- تركمان‌هاى قراقوينلو و آق قوينلو تا سلطنت شاه طهماسب صفوى.
- پادشاهان هندوستان.
وفات
وى سرانجام در بيست و پنجم ذيقعده سال 972ق در گلكنده درگذشت و احتمالا در همان جا مدفون گرديد.
اطلاعات ديگرى از ايشان در دست نيست.
منابع مقاله
- دايرةالمعارف تشيع، ج7 ص326.
- مقدمه كتاب «تاريخ ايلچى نظام شاه».