درسهایی از علوم قرآنی
| درسهایی از علوم قرآنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طاهری، حبیب‌الله (نویسنده) |
| ناشر | اسوه |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - تحقیق قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 69/5 /ط2د4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
درسهايى از علوم قرآنى تألیف دكتر حبيب‌الله طاهرى است. كتاب پيرامون مباحث علوم قرآن نوشته شده كه در آن حدود 30 موضوع از مباحث علوم قرآن به رشتۀ تحرير در آمده است.
نویسنده سعى نموده است مطالب را بصورت درس ارائه نمايد و براى هر درسى نيز پرسش‌هايى را از مطالب همان درس مطرح تا ميزان فراگيرى را در خوانندگان بالا ببرد
مطالب كتاب به صورت روان و ساده بيان شده به گونه‌اى كه براى اكثر خوانندگان قابل فهم مى‌باشد خصوصا با توجه به مثالهاى قرآنى كه براى توضيح هر موضوعى بيان نموده است.
آشنايى نویسنده با متدها و روشهاى تدريس در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشى باعث شده كه مطالب را بگونه‌اى مرتب نمايد كه هر درسى با درس قبل و بعد خود داراى رابطۀ منطقى است و لذا مباحث آن بصورت زنجيره وار با يكديگر ارتباط پيدا نموده است
ساختار
از آنجا كه مطالب كتاب به صورت درس تهيه شده، تفكيك موضوعات و مطالب نيز به همين روش است لذا در اين كتاب فصل بندى وجود ندارد و كليۀ موضوعات را به 30 درس تقسيم و ارائه نموده كه فهرست آن به قرار زير است.(جلد اول از درس اول تا پانزدهم)
درس اول:كتابشناسى در علوم قرآن.
درس دوم: تلاوت قرآن و آداب آن
درس سوم: تلاوت قرآن و آداب آن شامل: تعلّم و آموختن قرآن تعليم و آموزش قرآن-مقدار تلاوت قرآن-حفظ قرآن.
درس چهارم:شناخت قرآن و اقسام آن-شامل: آيا قرآن شناختنى است-ضرورت شناخت قرآن-اقسام شناخت قرآن
درس پنجم:قرآن كلام خداست نه قول بشر:شامل: آيا قرآن سحر است؟آيا قرآن سخن يك نابغه است-آيات تحدّى
درس ششم:اعجاز قرآن شامل:معجزه چيست-آيا معجزه ممكن است اعجاز قرآن و جوانب آن-وجوه اعجاز قرآن-نظريه صرفه
درس هفتم:مصونيت قرآن از تحريف:شامل: تحريف در لغت و اصطلاح-دلايل مصونيت قرآن از تحريف
درس هشتم:اهداف قرآن
درس نهم:شرايط و موانع بهره‌مند شدن از قرآن شامل: شرائط علمى-شرائط نفسانى-اتخاذ روش صحيح
درس دهم:وحى يا شعور مرموز شامل: وحى در لغت-اقسام وحى-حقيقت وحى-امكان وحى-کیفیت وحى به پيامبران- چگونگى نزول وحى بر پيامبر(ص)-آغاز نزول وحى-انقطاع وحى
درس يازدهم: تاريخ قرآن شامل: نزول قرآن-ترتيب نزول آيات و سوره‌ها-معناى لغوى و اصطلاحى آيه و سوره- حروف مقطعه قرآن-زبان و لغت قرآن-لهجۀ قرآن-نگارش قرآن - جمع‌آورى قرآن-حافظان قرآن-نقطه گذارى قرآن-سير تكاملى در خط قرآن
درس دوازدهم:قرائت و طبقات قرّاء شامل: تعريف قرائت-علم قرائت قرآن و تدوين آن-طبقات قرّاء-قرّاء سبعه
درس سيزدهم:اختلاف قرائات شامل: انواع اختلاف قرائات-معيار صحت قرائت-حديث سبعة احرف-انواع قرائات
درس چهاردهم:علل و عوامل پيدايش اختلاف در قرائات
درس پانزدهم: تواتر قرآن يا تواتر قرائات. فهرست جلد دوم از درس شانزدهم تا سى‌ام
درس شانزدهم: تفسير و طبقات مفسرين.شامل: مفهوم تفسير در لغت و اصطلاح-تفسير در قرآن و حديث-آغاز پيدايش تفسير و نخستين مفسر قرآن-تفسير در دوران تابعين-طبقات مفسرين
درس هفدهم:روشهاى تفسيرى شامل: روش تفسير نقلى-روش تفسير به راى-روش تفسير رمزى-روش تفسير عقلى و اجتهادى روش تفسير قرآن به قرآن-ارزش سنت در تفسير قرآن به قرآن
درس هيجدهم:مصادر تفسير
درس نوزدهم:علل پيدايش اختلاف در تفسير شامل: جدائى قرآن از عترت-حذف اسناد حديث-پيدايش مذاهب مختلف - وضع حديث-نقل به معنا-اسرائيليات-اصالت عقل و اعتماد به راى.
درس بيستم:آشنايى با كتب تفسير شامل:معرفى تفاسير شيعه و اهل سنت
درس بيست و يكم: توضيح برخى از لغات و اصطلاحات قرآن شامل: تفسير-تاويل-محكم و متشابه-ناسخ و منسوخ-تنزيل و انزال-جرى و تطبيق
درس بيست و دوم:حجيت ظواهر قرآن
درس بيست و سوم:نگارش و جمع‌آورى قرآن شامل: جمع‌آورى قرآن در زمان پيامبر(ص)-جمع قرآن پس از رحلت پيامبر(ص)
درس بيست و چهارم:اسباب نزول شامل: معناى لغوى و اصطلاحى اسباب نزول.انواع اسباب نزول-ارزش شناخت اسباب نزول
درس بيست و پنجم:مقايسۀ معارف قرآن با تورات و انجيل شامل: اثبات تحريف تورات و انجيل-خدا از ديدگاه تورات و انجيل و قرآن-پيامبران از ديدگاه تورات و انجيل و قرآن-گناه بخشى در انجيل و قرآن
درس بيست و ششم: تشبيهات و مثالها و كنايات قرآن شامل: تعريف مثل و انواع آن-ارزش مثل-كنايات و اهميت آن در كلام عرب
درس بيست و هفتم:سوگندهاى قرآن شامل: تعريف سوگند-حروف و كلمات سوگند-موجودات مورد سوگند-جواب سوگند
درس بيست و هشتم:جاذبه و تاثير قرآن
درس بيست و نهم:نقش قرآن در پيدايش علوم شامل: ارزش علم در قرآن-علوم مورد عنايت قرآن-علوم خاصه به قرآن-علوم اخذ شده از قرآن
درس سى‌ام:داستانهاى قرآن
ويژگى‌ها
- در پايان هر درس پرسش‌هايى را مطرح نموده است
- پس از ذكر اقوال آن‌ها را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد
- بعد از طرح هر موضوع، تعدادى از کتاب‌هاى تألیف شده دربارۀ آن موضوع را (در پاورقى)آدرس دهى مى‌نمايد
- جلد دوم-درس 25-در اين درس، بين معارف قرآن و تورات و انجيل در دو موضوع:خدا شناسى و داستان انبياء مقايسه‌اى انجام داده است و نتيجه مى‌گيرد كه تورات و انجيل دستخوش تحريف شده‌اند
- جلد دوم:درس 23(نگارش قرآن)-در اين درس ادلۀ كسانى كه مى‌گويند قرآن در زمان پيامبر(ص)جمع‌آورى شده است را بيان، سپس پاسخ آن ادله را ذكر مى‌نمايد
- جلد اول-درس 9(در اين درس) شرائط و موانع بهره‌مند شدن از قرآن مجيد بيان شده كه عبارتند از:شرائط علمى-شرايط نفسانى(همچون عقل-علم-تقوى)-اتخاذ روش صحيح كه اگر اين شرائط در كسى يافت شود مى‌تواند از قرآن بهره‌مند شود
- جلد دوم-درس هفدهم-در اين درس مفسرين را بر اساس مذهب(شيعه و سنى) دسته بندى نموده است و هر كدام را به صورت مجزا توضيح مى‌دهد
- جلد اول-درس اول-كتابشناسى-كه بعضى از كتاب‌هاى تألیف شده به ترتيب قرن-معرفى شده‌اند
- درس 27(جلد دوم) در اين درس بطور مفصل، پيرامون قسم‌هاى قرآن سخن مى‌گويد-پس از تعريف قسم، حروف و كلمات سوگند را نام برده، توضيح مى‌دهد كه خدا به چه چيزهايى سوگند خورده است
- جلد 2-درس 21-در اين درس برخى از لغات و اصطلاحات قرآنى همچون: تاويل، تفسير-نزول-نسخ-شرح داده شده است
- جلد 2-درس 24-بحث اسباب نزول-پس از تعريف لغوى و اصطلاحى اسباب نزول-بعضى از آيات را كه داراى شأن نزول هستند ذكر و در پايان فوائد شناخت اسباب نزول را توضيح مى‌دهند.
نسخه شناسى
كتاب 2 جلد و متن آن فارسى است كه جلد اول آن شامل 498 صفحه و جلد دوم داراى 523 صفحه و مشخصات آن به شرح زير است کتاب داراى فهرست: الف:منابع و مآخذ - ب:موضوعات كتاب می‌باشد.