ضراب، حسن بن اسماعیل

    از ویکی‌نور
    حسن بن اسماعیل ضراب
    نام حسن بن اسماعیل ضراب
    نام‎های دیگر
    نام پدر اسماعیل
    متولد 313ق
    محل تولد مصر
    رحلت ‌392ق
    اساتید احمد بن بهزاد بن مهران

    احمد بن سعید اخمیمی

    احمد بن عبدالله بن حسن عصامی

    برخی آثار عقلاء المجانین و الموسوسین

    ذم الریاء في الأعمال و الشهرة في اللباس و الأحوال و کراهیة الصفق و الزفن عند سماع الذکر

    کد مؤلف AUTHORCODE05097AUTHORCODE

    حسن بن اسماعیل ضراب (313-‌392ق)، محدث، از علمای مالکی‌مذهب قرن چهارم هجری در مصر، از شاگردان ابوقتیبه بغدادی و صاحب کتاب «عقلاء المجانين و الموسوسين».

    نام، کنیه و شهرت

    وی ابومحمد حسن بن اسماعیل بن محمد بن اسماعیل مروان بن غمر غسانی، معروف به ضراب مصری است[۱].

    ولادت

    او در سال 313ق، در مصر به دنیا آمد[۲].

    تحصیلات

    وی از دوران کودکی، به تحصیل علم پرداخته و در بزرگ‌سالی، برای کسب علم، به بیت‌المقدس و عسقلان سفر کرده است[۳].

    اساتید

    برخی از شیوخ و اساتید وی، عبارتند از:

    1. ابراهیم بن محمد رعینی، ابواسحاق نسائی (متوفی 365ق)؛
    2. احمد بن بهزاد بن مهران؛
    3. احمد بن حبیب؛
    4. احمد بن سعید اخمیمی؛
    5. احمد بن عبدالله بن حسن عصامی؛
    6. احمد بن محمد بن زیاد، ابوسعید (متوفی 340ق)؛
    7. احمد بن مروان دینوری، ابوبکر مالکی (متوفی 333ق)؛
    8. حسن بن حسن؛
    9. حسن بن رشیق عسکری، ابومحمد (متوفی 370ق)؛
    10. دعلج بن احمد سجزی بغدادی (متوفی 351ق)؛
    11. سلم بن فضل آدمی، ابوقتیبه بغدادی (متوفی 350ق)؛
    12. عبدالعزیز بن احمد بن فرج احمری؛
    13. عبدالعزیز بن علی مکتب؛
    14. عبدالواحد بن بکر ورثانی؛
    15. عثمان بن محمد سمرقندی، ابوعمرو (متوفی 345ق)؛
    16. علی بن عبدالله بن ابی‌مطر، ابوالحسن معافری مالکی (متوفی 339ق)؛
    17. محمد بن ابراهیم بن شعبان فقیه؛
    18. محمد بن احمد خولانی، ابوعبدالله مصری (متوفی 339ق)؛
    19. محمد بن احمد بن کامل مدینی؛
    20. محمد بن بشر عکری، ابوبکر زبیری (332ق)؛
    21. محمد بن جعفر بن محمد حضرمی، ابوالعباس، معروف به ابن دهان (متوفی 341ق)؛
    22. محمد بن ابی‌زرد عدوی؛
    23. محمد بن عبدالرحمن قرشی، ابوسفیان تنیسی (متوفی 342ق)[۴].

    شاگردان

    شاگردان وی عبارتند از:

    1. احمد بن علی بن هاشم، ابوالعباس (متوفی 445ق)؛
    2. ابوسعد مالینی، احمد بن محمد بن احمد (متوفی 412ق)؛
    3. اسماعیل بن علی حسینی، ابوابراهیم (متوفی 434ق)؛
    4. رشأ بن نظیف بن ماشاءالله، ابوالحسن (متوفی 444ق)؛
    5. فرزندش عبدالعزیز بن حسن بن اسماعیل ضراب، ابوالقاسم؛
    6. علی بن ابراهیم حوفی، ابوالحسن (متوفی 430ق)؛
    7. دارقطنی، ابوالحسن، علی بن عمر بن احمد بغدادی (متوفی 385ق)؛
    8. محمد بن حسن بن علی بن ترجمان، ابوالحسن (متوفی 448ق)؛
    9. محمد بن ابی‌عدی بن فضل سمرقندی، ابوصالح ازدی (متوفی 444ق)[۵].

    آثار

    1. الرواية عن المالك؛
    2. أخبار مصر؛
    3. أخبار المعلمين؛
    4. المزاح؛
    5. المروءة؛
    6. كتاب عقلاء المجانين و الموسوسين[۶].

    مذهب

    در کتب رجال، اشاره‌ای به مذهب وی نشده است، اما از قرائنی همچون تلمذ وی نزد اعلام مالکی و نیز نوشتن کتابی در روایت از مالک، می‌توان حدس زد که وی، مالکی‌مذهب بوده است[۷].

    وفات

    وی در ربیع‌الآخر 392ق، دار فانی را وداع گفت[۸].

    پانویس

    1. ر.ک: ابراهیم صالح، ص5
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان، ص5-‌6
    4. ر.ک: همان، ص6-‌9
    5. ر.ک: همان، ص9-‌10
    6. ر.ک: همان، ص11
    7. ر.ک: همان، ص13
    8. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    ابراهیم صالح، مقدمه «كتاب عقلاء المجانين و الموسوسين»، اثر ابومحمد حسن بن اسماعیل ضراب، دمشق، دارالبشائر، 1424ق/‌2003م.

    وابسته‌ها