ضیایی، حسین
| نام | حسین ضیایی |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | شانزدهم تیرماه 1323ش |
| محل تولد | مشهد |
| رحلت | 3 شهریور 1390ش |
| اساتید | محسن مهدی |
| برخی آثار | شرح حكمة الإشراق |
| کد مؤلف | AUTHORCODE10174AUTHORCODE |
حسین ضیایی (۱۳۲۳-۱۳۹۰)، استاد مطالعات ایرانی و اسلامی و مدیر بخش مطالعات ایرانی در دانشگاه کالیفرنیا و لس‌آنجلس بود. وی در فلسفه اشراق سهروردی صاحب‌نظر بوده و صاحب تحقیقات فراوانی در حوزه معرفت‌شناسی و دیگر زمینه‌هاست.
ولادت
حسین ضیایی، در شانزدهم تیرماه 1323ش، در مشهد به دنیا آمد[۱].
تحصیلات
وی در ابتدا به مدرسه البرز تهران رفت، اما دبیرستان را در مدرسه «بلاک»، در مین سوتا، تکمیل کرد. در سال 1346ش، از دانشگاه «ییل»، لیسانس فیزیک و ریاضیات گرفت. بعدها در هاروارد، زیر نظر پرفسور محسن مهدی، درجه دکترای فلسفه اسلامی کسب کرد. وی به مطالعه زبان‌های سانسکریت و آلمانی پرداخت و در یونانی کهن، عربی و فرانسه نیز تسلط یافت[۲].
فعالیت‌های علمی
- بازگشت به ایران پس از پایان تحصیل و تدریس در دانشگاه تهران و صنعتی شریف[۳]؛
- تأسیس «مرکز مطالعه فرهنگ‌ها» در سال 1355ش و تأسیس کتابخانه و انتشارات مهمی در آن[۴]؛
- بازگشت مجدد به آمریکا در سال 1361ش و تدریس در هاروارد، براون و دانشکده ابرلاین، حدود پنج سال[۵]؛
- برگزیده شدن به‌عنوان استاد مطالعات اسلامی - ایرانی و عضو گروه زبان‌ها و فرهنگ‌های خاورمیانه دانشگاه USLA در کالیفرنیای آمریکا، در سال 1367ش؛
- نخستین صاحب کرسی مطالعات ایرانی و سرپرست برنامه‌ریزی و مطالعات آن بخش در لوس آنجلس، تا سال 1390ش[۶]؛
- تأسیس دوره لیسانس برای مطالعات ایران‌شناسی؛
- انتخاب او به‌عنوان رئیس جامعه بین‌المللی تاریخ و علوم و فلسفه عربی - اسلامی، در 1389ش[۷].
جایگاه علمی
وی صاحب‌نظر در فلسفه اشراق سهروردی و پژوهشگری عمیق در حوزه معرفت‌شناسی بود و همچنین در فلسفه یونان باستان، فلسفه جدید و معاصر غرب، منطق، ریاضیات، فلسفه اسلامی، عرفان، نظام ودایی، باستان‌شناسی، تاریخ ایران و شعر فارسی، تحقیق کرد[۸].
وفات
او در 3 شهریور 1390ش، در لس آنجلس، بدرود حیات گفت[۹].
آثار
- انواریه؛
- معرفت و اشراق در اندیشه سهروردی؛
- تصحیح شرح حكمة الإشراق شمس‌الدین شهرزوری؛
- ترجمه انگلیسی «پرتونامه»؛
- ترجمه انگلیسی «حكمة الإشراق»؛
- تصحیح بخش طبیعیات «التنقيحات في شرح التلويحات»، نوشته ابن کمونه؛
- تصحیح تعلیقه بر شرح «حكمة الإشراق»، نوشته ملاصدرا؛
و...[۱۰].
وی همچنین مقالات متعددی را در حوزه‌های مختلف، نوشته است؛ مقالاتی همچون:
- ترجمه دیوان شمس مولانا جلال‌الدین رومی؛
- اصل متقابل در مثنوی مولوی؛
- بیرونی و رساله آمونیوس: اختلاف الأقاويل في المبادي؛
- الگوریتم و محمد بن موسی الخوارزمی؛
- عناصر شهودگرایی؛
- قضایای موجهه در فلسفه اسلامی؛
- مسایل در فلسفه ریاضیات؛
- مشاهده، روش اشراق و زبان شعر؛
- ورای فلسفه: طریق اشراقی سهروردی به حکمت؛
- بررسی ادبیات فارسی؛
- نظریه سیاسی فلسفه اشراق؛
- سرچشمه و طبیعت سلطه: بررسی نظریه سیاسی اشراقی سهروردی؛
- تعریف و اصول معرفت در حکمت اشراق: قضایای توصیفی؛
- حافظ، لسان‌الغیب حکمت منظوم فارسی؛
- شهاب‌الدین یحیی سهروردی؛
- سنت اشراقی؛
- صدرالدین شیرازی: مکتب التقاط قرن یازدهم در فلسفه اسلامی؛
- مدخل‌های فلسفه اسلامی؛
- سهروردی، شهاب‌الدین؛
- خواب، تعبیر؛
- رساله فارسی از سهروردی؛
- ابن سهلان ساوی؛
- حکمت اشراق؛
- سهروردی و سیاست، بحثی درباره آراء سیاسی در فلسفه اشراق؛
و...[۱۱].