مناسك الحج و العمرة

    از ویکی‌نور
    ‏ مناسك الحج و العمرة
    مناسك الحج و العمرة
    پدیدآورانطباطبایی حکیم، سید محمدسعید (نويسنده)
    ناشردارالهلال
    مکان نشرعراق - نجف اشرف
    سال نشر2006م/ 1427ق
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf


    مناسك الحج و العمرة، اثر سید محمدسعید طباطبایی حکیم، کتابی است دربردارنده احکام و مسائل مربوط به مناسک حج و عمره.

    ساختار

    کتاب با خطبه نویسنده آغاز و مطالب که دربردارنده چهارصدونودوهشت مسئله در موضوع حج و عمره می‌باشد، در یک مقدمه دو باب و یک خاتمه، تنظیم شده است.

    نویسنده در ذکر برخی از مستحبات، به شیوه معمول فقها تمسک نموده و راه تسامح را در پیش گرفته است؛ لذا به صرف وجود روایاتی که صحت آنها ثابت نشده و به صرف تصریح علما به استحباب چیزی بدون آگاهی بر دلیل آنان، آن چیز را مستحب خوانده و خاطرنشان کرده که لازم است این‌گونه امور، به امید مطلوبیت آن، نه به‌گونه تعبد به استحباب و جزم به آن، اتیان شود[۱].

    گزارش محتوا

    مقدمه کتاب، مشتمل بر 79 مسئله بوده که در چهار فصل زیر، ارائه شده است: در فصل نخست، به بیان حکم حج پرداخته شده است. حج از عظیم‌ترین واجبات دینی و یکی از ارکان پنجگانه‌ای است که دین اسلام، بر آن بنا شده و خداوند آن را برای تشیید دین و تثبیت قواعد و تعظیم شعائر آن، واجب نموده است[۲]. از مسئله یک تا سه، در این فصل آمده است[۳].

    در فصل دوم، در ضمن مسئله چهار تا سیوچهار، به بیان شروط حج پرداخته شده است. این شروط عبارتند از: بلوغ[۴]؛ عقل[۵]؛ حریت[۶]؛ استطاعت بدنی، مالی و امنیت راه و...[۷].

    در فصل سوم، از مسئله سی‌وپنج تا پنجاه‌وسه، به بیان احکام حج نیابتی پرداخته شده است. نیابت از میت در حج واجب و مستحب و از انسان زنده در حج مستحب جایز و ممکن است[۸].

    در فصل چهارم، به‌صورت اجمالی، به تعریف انواع سه‌گانه حج، پرداخته شده است. مسئله پنجاه‌وچهار تا هفتادونه، در این فصل آمده است[۹].

    باب اول، در پنج مبحث زیر، به بیان احکام عمره تمتع، پرداخته شده است:

    در مبحث نخست به بیان احکام احرام پرداخته شده است. این مبحث، خود دارای هفت فصل به ترتیب زیر می‌باشد:

    1. مستحبات احرام: از مسئله هشتاد[۱۰] تا نودوچهار[۱۱]، در این فصل آمده است.
    2. مواقیت: جمع میقات بوده و میقات عبارت است از مکانی که احرام از آنجا آغاز میگردد و نه مکان می‌باشد.

    از مسئله نودوپنج[۱۲] تا مسئله صد، در این فصل آمده است[۱۳].

    1. احکام مواقیت: در این فصل، در ضمن مسئله صدویک[۱۴] تا صدویازده، به بیان احکام مربوط به مواقیت، پرداخته شده است[۱۵].
    2. واجبات احرام: احرام امری اعتباری بوده و متوقف است بر اموری از جمله: نیت[۱۶]، پوشیدن لباس احرام[۱۷] و تلبیه (البته در غیر احرام حج قران)[۱۸].

    مسئله صدودوازده[۱۹] تا مسئله صدوسی‌وپنج[۲۰]، به واجبات احرام اختصاص یافته است.

    1. محرمات احرام: از مسئله صدوسی‌وشش[۲۱] تا صدونودونه[۲۲] در این فصل آمده است.
    2. کفارات صید: این فصل، شامل مسئله دویست[۲۳] تا دویست‌وشانزده[۲۴] است.
    3. بقیه کفارات: از مسئله دویست‌وهفده[۲۵] تا مسئله دویست‌وسی‌وشش[۲۶]، در آخرین فصل آمده است.

    در مبحث دوم، که به ذکر احکام طواف عمره اختصاص یافته است، در دو فصل، از مسئله دویست‌وسی‌وهفت[۲۷] تا مسئله دویست‌وچهل‌وشش[۲۸]، ابتدا به مستحبات دخول در حرم، مسجدالحرام و طواف پرداخته شده و سپس از مسئله دویست‌وچهل‌وهفت[۲۹] تا مسئله دویست‌وهشتادوهشت[۳۰]، حقیقت طواف و شروط و احکام آن، مورد تبیین قرار گرفته است.

    در مباحث بعدی، که به‌ترتیب شامل مسئله دویست‌وهشتادونه[۳۱] تا دویست‌ونودوهفت[۳۲]، دویست‌ونودوهشت[۳۳] تا سیصدوبیست[۳۴] و سیصدوبیست‌ویک[۳۵] تا سیصدوبیست‌وهشت می‌باشد[۳۶]، بهترتیب به احکام مربوط به نماز طواف، سعی و تقصیر پرداخته شده است.

    باب دوم، احکام و مسائل مربوط به حج تمتع را در چهار فصل زیر، در خود جای داده است:

    در فصل اول، از مسئله سیصدوبیست‌ونه[۳۷] تا سیصدوسی‌وهشت[۳۸]، مسائل مربوط به احرام حج مطرح گردیده و در فصل دوم، از مسئله سیصدوسی‌ونه[۳۹] تا سیصدوپنجاه‌وسه[۴۰]، مسائل مربوط به وقوف در عرفات مطرح شده است.

    در فصول بعدی نیز از مسئله سیصدوپنجاه‌وچهار[۴۱] تا سیصدوشصت‌وپنج[۴۲]، از مسئله سیصدوشصت‌وشش[۴۳] تا چهارصدوسی‌وسه[۴۴]، از مسئله چهارصدوسی‌وچهار[۴۵] تا چهارصدوچهل‌وپنج[۴۶]، از مسئله چهارصدوچهل‌وشش[۴۷] تا چهارصدوشصت‌وپنج[۴۸] و از مسئله چهارصدوشصت‌وشش[۴۹] تا چهارصدوهفتادوهفت[۵۰]، بهترتیب به موضوعاتی همچون وقوف در مشعر، واجبات منی، واجبات در مکه پس از مناسک منی، واجبات در منی در ایام تشریق و شب‌های آن و مستحباتی که در مدت اقامت در مکه، بر آنها تأکید شده، پرداخته شده است.

    در خاتمه، از مسئله چهارصدوهفتادوهشت[۵۱] تا چهارصدونودوهفت[۵۲] به ذکر مطالبی پیرامون عمره مفرده، مصدود (کسی که از اکمال حج یا عمره، منع شده) و محصور (کسی که به علت اموری چون مرض و... از اکمال حج یا عمره بازمانده) و آداب مدینه منوره، پرداخته شده است.

    در پایان کتاب، زیارت رسول‌الله[۵۳]، حضرت زهرا(س)[۵۴] و ائمه بقیع[۵۵] و دعای امام حسین(ع)[۵۶] و امام سجاد(ع) در روز عرفه[۵۷] و دعای کمیل[۵۸]، بهعنوان ضمیمه و ملحقات، آورده شده است.

    وضعیت کتاب

    کتاب، فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب در انتهای آن آمده است.

    پانویس

    1. ر.ک: خطبه نویسنده، ص4-5
    2. ر.ک: متن کتاب، ص5
    3. ر.ک: همان، ص7-8
    4. ر.ک: همان، ص9-10
    5. ر.ک: همان، ص11
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان، ص11-28
    8. ر.ک: همان، ص29-40
    9. ر.ک: همان، ص40-58
    10. ر.ک: همان، ص60
    11. ر.ک: همان، ص66
    12. ر.ک: همان، ص68
    13. ر.ک: همان، ص71
    14. ر.ک: همان، ص73
    15. ر.ک: همان، ص80
    16. ر.ک: همان، ص81
    17. ر.ک: همان، ص84
    18. ر.ک: همان، ص87
    19. ر.ک: همان، ص82
    20. ر.ک: همان، ص95
    21. ر.ک: همان، ص96
    22. ر.ک: همان، ص122
    23. ر.ک: همان، ص124
    24. ر.ک: همان، ص131
    25. ر.ک: همان، ص131
    26. همان، ص138
    27. ر.ک: همان، ص142
    28. ر.ک: همان، ص148
    29. ر.ک: همان، ص154
    30. ر.ک: همان، ص184
    31. ر.ک: همان، ص187
    32. ر.ک: همان، ص191
    33. ر.ک: همان، ص200
    34. ر.ک: همان، ص212
    35. ر.ک: همان، ص213
    36. ر.ک: همان، ص215
    37. ر.ک: همان، ص217
    38. ر.ک: همان، ص221
    39. ر.ک: همان، ص223
    40. ر.ک: همان، ص238
    41. ر.ک: همان، ص239
    42. ر.ک: همان، ص250
    43. ر.ک: همان، ص252
    44. ر.ک: همان، ص283
    45. ر.ک: همان، ص284
    46. ر.ک: همان، ص292
    47. ر.ک: همان، ص296
    48. ر.ک: همان، ص305
    49. ر.ک: همان، ص307
    50. ر.ک: همان، ص313
    51. ر.ک: همان، ص317
    52. ر.ک: همان، ص335
    53. ر.ک: همان، ص341
    54. ر.ک: همان، ص345
    55. ر.ک: همان، ص349
    56. ر.ک: همان، ص354
    57. ر.ک: همان، ص383
    58. ر.ک: همان، ص404

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها