هندوشاه استرآبادی، محمدقاسم
| نام | فرشته، محمد قاسم بن غلامعلی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | استرآبادی، محمدقاسم بن غلامعلی
فرشته، قاسم بن غلامعلی فرشته استرآبادی ه‍ن‍دو شاه، محمدقاسم بن غلامعلی Mahomed Kasim Ferishta |
| نام پدر | غلامعلی |
| متولد | 977ق |
| محل تولد | هند |
| رحلت | 1023 ق |
| اساتید | شيخ محمد مصرى و احمد بن نصرالله سندى |
| برخی آثار | تاریخ فرشته از آغاز تا بابر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02493AUTHORCODE |
محمد قاسم هندوشاه استرآبادى (977-1023ق)، معروف به فرشته، مورخ و پزشک شيعى ايرانى الاصل اهل استرآباد و كارگزار سلاطين احمدنگر و بيجاپور هند كه از وى با عنوان "غريبان" و "غريب‌زاده" نيز ياد شده است.
ولادت
متأسفانه از دوران زندگى وى در ايران اطلاعى در دست نيست. همين‌قدر مى‌دانيم كه ظاهرا در سال 977ق متولد شده است.
تحصیلات
وی پس از تحصيلات مقدماتى و كسب دانش در دوازده سالگى، به همراه پدرش مولانا غلام على هندوشاه، ايران را ترك كرده و به هند رفته است و در احمدنگر، از محضر اساتيدى چند بهره برده و به دربار مرتضى نظام شاه راه يافته و از زمره محافظين وى درآمده است. نزديكى پدر هندوشاه به دربار، به محمد قاسم اين فرصت را داد كه با شاهزاده جوان، ميران حسين آشنا و همدرس شود. محمد قاسم جوان، به زودى به سبب لياقت و دانش، مورد توجه قرار گرفت و به مقام رياست نگهبانان پادشاهى منصوب شد و سرانجام پس از قتل نظام شاه به دستور فرزندش ميران حسين شاه، وى به دربار ميران حسين پناه برد. با مرگ مرتضى نظامشاه، فرشته، حامى خود را از دست داد و عملا در محيط متعصب اهل تسنن قرار گرفت و به ناچار احمدنگر را ترك كرد و به بيجاپور رفته به ابراهيم عادلشاه پيوست. وى به دليل موقعيت خاصى كه در دربار ابراهيم عادلشاه دوم داشت، در اغلب ماموريت‌هاى سياسى شركت مى‌جست و چندى نيز محافظت دربار وى را بر عهده داشت.
اساتيد
وى در احمدنگر هند از محضر استادانى چون شيخ محمد مصرى و احمد بن نصرالله سندى بهره برد.
آثار
فرشته در هر كجا كه بود و به هر كجا كه رفت، از نوشتن غافل نماند و سرانجام پس از هفده سال در 1015ق از تاريخ هند فراغت يافت و نام كتاب خود را به نام ابراهيم عادلشاه دوم، «گلشن ابراهيمى» نهاد كه سرانجام به تاريخ فرشته شهرت يافت. از اين تاريخ به بعد مى‌توان زندگى وى را تا سال 1033ق تثبيت نمود. به نظر مى‌رسد محمد قاسم تا تاريخ فوق زنده بوده و مطالبى به تاريخ خود اضافه مى‌كرده است. از اين تاريخ به بعد از زندگى فرشته اطلاعى در دست نيست.
- تاريخ فرشته،
- دستور الاطباء يا طب فرشته.