کحال، علی بن عیسی
| نام | کحال، علی بن عیسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | Ali ibn Isa al-Kahhal |
| نام پدر | عیسی |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | بغداد |
| رحلت | 430 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تذکرة الکحالین |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03044AUTHORCODE |
شرف‌الدين علی بن عيسى بن علی موصلی (متوفای 430ق)، ملقب به كَحَّال(طبیب چشم)، از چشم پزشکان مشهور قرن چهارم، پنجم هجرى است.
ولادت
محل تولدش بغداد است اما از تاریخ تولد وی اطلاعی در دست نیست.
گویند علی بن عیسی مسیحی بوده است اما دلیل قانع کننده‌ای در این باره در دست نیست. نیز گفته‌اند به دنبال مشاجره با جاثلیق یوهانس از کلیسای نسطوری روی برگرداند و به کلیسای ملکایی پیوست.
تدریس در بیمارستان عضدالدوله
علی بن عیسی در بیمارستانی که عضدالدوله دیلمی در بغداد تأسیس کرده بود تدریس می‌کرد.
وی را اغلب با عیسی بن علی طبیب متوکل عباسی اشتباه گرفته‌اند.
او در چشم‌پزشکی، حاذق و نظرش مورد احترام همگان بود و در طی قرون وسطا بزرگترین چشم‌پزشک جهان اسلام بود. تذکرةالکحالین او، در حکم کتاب قانون چشم‌پزشکی مسلمانان بود. علی بن عیسی با نگاشتن این کتاب در فصول فراوان و توصیفهای مشروح، عمّار موصلی پزشک معاصر خود را تحت‌الشعاع قرارداد.
استفاده از داروی بیهوشی
علی بن عیسی کحّال نخستین کسی است که در عمل چشم از داروی بیهوشی استفاده کرد. اما هیچ‌جا به اینکه این کار ابداع خودش باشد اشارهای نکرده است. جز آنکه گفته است: "بیمار را در خواب کن که به او داروی بیهوش‌کننده بدهی مانند مهرگیاه و تریاک و از آن قبیل"
هیرشبرگ، محقق آلمانی، درباره علل خودداری علی بن عیسی از توضیح چگونگی بیهوش کردن بیماران معتقد است: «چنین امری می‌تواند دو علت داشته باشد: یا لازم نبوده چنین چیزی بگوید زیرا جراحان عصر او و محیط او این را می‌دانسته‌اند یا نمی‌خواسته آن را بگوید تا از سوء استفاده متقلبان جلوگیری کند.».
ابن ابی‌اصیبعه در عیون الانباء فی طبقات الاطباء آورده است: «علی بن عیسی کحّال در ساخت سرمه و گرد چشم شهرتی بی‌نظیر داشت. دیگران از سخنان او درباره بیماریهای چشم و درمان آن پیروی کامل می‌کردند و هر کس می‌خواست سرمه و گرد چشم بسازد ناچار بود که از کتاب مشهور او، تذکرةالکحالین، استفاده کند».
وفات
ابن ابی‌اصیبعه تاریخ وفاتش را سال ۴۳۰ ق ثبت کرده است.
آثار
- تذکرة الکحالین
- منافع أعضاء الحيوان
- رسالة علي بن عيسى في معرفة علم الأسطرلاب