ابن فهد حلی، احمد بن محمد
| نام | ابن فهد حلی، احمد بن محمد |
|---|---|
| نام های دیگر | ابن فهد حلی، ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن ابوالعباس احمد بن ش‍م‍س ال‍دی‍ن محمد
حلی، احمد بن محمد حلی اس‍دی، احمد بن محمد |
| نام پدر | محمد |
| متولد | 757 هجرى |
| محل تولد | دقیقا مشخص نیست (احتمالا حله) |
| رحلت | 841 هـ.ق-کربلا |
| اساتید | فاضل مقداد سيورى، شيخ على بن خازن فقيه حائرى، سيد بهاء الدين على بن عبدالكريم نيلى، ابن متوج بحرانى |
| برخی آثار | آداب الداعي، أسرار الصلاة، مصباح المبتدي و هداية المهتدي |
| کد مؤلف | AUTHORCODE110AUTHORCODE |
جمال الدين، ابوالعباس، احمد بن محمد بن فهد اسدى حلى(۷۵۷-۸۴۱ق، یکی از بزرگترین فقیهان و محدثان شیعه می‌باشد، مهمترین کتاب او عدة الداعي و نجاح الساعي است که در موضوع دعا و سیر و سلوک نگاشته شده است. او در ۸۴۱ق در کربلا وفات یافت و در باغ نقیب علویان به خاک سپرده شد.
مقام علمى
او از اكابر فقها و علماى اماميه در قرن هشتم و نهم هجرى بوده و جامع كمالات ظاهرى و باطنى و علم و عمل و دربردارندۀ معارف عقلى و نقلى است.
بهترين معرف مقامات باطنى او، آثار و تأليفات باقى مانده از اوست كه حكايت از مقامات باطنى و معنوى او مى‌نمايد.
گر چه ابن فهد در علوم مختلف از جمله فقه و تاريخ و كلام و غير اينها تأليفاتى دارد اما نام او تداعى كنندۀ عرفان وسير و سلوك و زهد و تقوا است و بيشتر به‌اين صفات شهرت دارد و در يك نظر سريع به نوشته‌هاى او نيز اين مطلب به خوبى مشاهده مى‌گردد.
كلام بزرگان
صاحب روضات الجنات در شرح زندگى او مى‌نويسد:
«عالم عارف پر از اسرار، كاشف اسرار فضائل، جمال الدين ابوالعباس احمد بن شمس‌الدين محمد بن فهد اسدى حلى، در اثر شهرت و اعتبار، بى‌نياز از توصيف و تعريف مى‌باشد.
وى جامع معقول و منقول، فروع و اصول ظاهرى و باطنى و علم و عمل است. او از شاگردان شهيد اول و فخر المحققين مى‌باشد...»
مناظره با اهل سنت
او در مناظره و بحث تبحر و توانايى كامل داشت و با برخى از پيروان فقه اهل سنت به ويژه در مورد مساله امامت و رهبرى گفتگوهايى انجام داد و بر جمع كثيرى از علماى مذاهب اهل سنت غلبه يافت.
ابن فهد در مناظره‌اى كه با حضور حاكم عراق و دانشمندان هم مذهب او تشكيل شده بود تمامى ادلۀ آنان را رد كرده و حقانيت تشيع را به اثبات رساند.
حاكم عراق هم كه تحت تأثير براهين محكم ابن فهد قرار گرفته بود مذهب خويش را تغيير داد و به جمع دوستداران اهل بيت پيامبر صلى‌الله‌عليهم اجمعين پيوست و خطبۀ خويش را به نام اميرالمؤمنين عليه‌السلام و اولاد پاك و معصوم او انشاء كرد و در زمرۀ شيعيان مولا اميرالمؤمنين عليه‌السلام درآمد.
اساتيد
مشايخ حديث و اساتيد فقهى او عبارتند از:
- فاضل مقداد سيورى
- شيخ على بن خازن فقيه حائرى
- سيد بهاء الدين على بن عبدالكريم نيلى
- ابن متوج بحرانى
و...
شاگردان
از جمله پرورش يافتگان محضر نورانى ابن فهد هستند:
- شيخ على بن هلال جزائرى
- فقيه نامى شيعه، ابن العشرة كروانى عاملى
- شيخ على بن عبدالعالى كركى
- شيخ عبدالسميع حلى، صاحب کتاب تحفة الطالبين في أصول الدين
- سيد محمد بن فلاّح موسوى
- شيخ محمد بن طى عاملى، مؤلف کتاب مسائل ابن طى
تأليفات
- آداب الداعي
- استخراج الحوادث و بعض الوقايع المستقبلة من كلام أمير المؤمنين عليه‌السلام فيما أنشأه في صفين بعد شهادة عمار بن ياسر، در اين کتاب برخى از اسرار علوم غريبه مانند خروج چنگيز و پديد آمدن اسماعيل صفوى از كلمات معجزه آميز علی عليه‌السلام استنباط و استخراج شده است.
- أسرار الصلاة
- تاريخ الأئمة عليهم‌السلام
- التحرير، در فقه
- التحصين في صفات العارفين من العزلة و الخمول بالأسانيد المتلقاة عن آل الرسول عليهم‌السلام
- ترجمة الصلاة، در بيان معانى، اقوال، افعال و فوائد نماز
- تعيين ساعات الليل و تشخيصها بمنازل القمر
- عدة الداعي و نجاح الساعي
- مصباح المبتدي و هداية المهتدي
- المقتصر في شرح إرشاد الأذهان
- الموجز الهادي
- المهذب البارع في شرح المختصر النافع
- الموجز الحاوي و كتب و رساله‌هاى ديگر.
وفات
ابن فهد حلى - قدس سره - پس از يك عمر پر بركت و سرشار از تلاش خستگى ناپذير در راه معشوق و معبود و سير و سياحت روحى، در سال 841 هجرى و در سن 84 سالگى در كربلاى معلى به رحمت ايزدى پيوست. قبر شريفش كنار خيمه‌گاه واقع شده است.