نقاشی سغدی حماسه‌ی تصویری در هنر خاور زمین: تفاوت میان نسخه‌ها

هنگامی که در سده‌ی هشتم میلادی/ دوم هجری حکومت پیشااسلامی سغد که در سده‌ی پنجم میلادی شکوفا شده بود، زیر فشار فزاینده‌ی حمله‌های عرب ها فروپاشید؛ جدی ترین چالش مسلمانان برای مهار فرارود - در منابع عربی ماوراء النهر - از پای درآمد. اگرچه جهان میهن گرایی صدراسلام جهت دهی فرهنگی تازه‌ای به فرارود داد اما نتوانست به تمامی جایگزین سنت‌های پیشااسلامی محلی شود؛ و این سنت ها به همان شکل یا اشکال دیگری بازگشت و بر نمودهای فرهنگی دوره‌ی اسلامی اثر نهاد. این سرمشق های مقبول کهن تر نشان دهنده‌ی تداوم الگوهای هنری و ادبی پیشین فرارود است که مدارکی در قالب نوشتار، داده‌های باستان شناسیک و آثار هنری از دوره‌ی پیشااسلامی آن را اثبات می‌کند. اکنون، به ویژه در زمینه‌ی هنر، سنت پیشااسلامی سغدیان را مجموعه‌ای غنی از دیوارنگاری ها، که عمدتا در آسیای مرکزی سوسیالیستی در سه دهه‌ی گذشته یافت شده، به خوبی آشکار کرده است. از زمان کشف این دیوار نگاره‌های چشم گیر، سغد همچون مرکز اصلی آفرینش هنری‌ای نگریسته می‌شود که بر فراسوی آفاق فرهنگی هم جوار خود اثر نهاده است. در دفاع از استقلال مراکز هنری فرارود معمول است که برداشت‌های پیشین، از جمله اینکه هنر فرارود برگرفته از هنر ایرانیان باخترنشین است یا خاستگاه ایرانی دارد، به زیر پرسش برده و یا رد شود.