أسرار الشهود في معرفة الحق المعبود: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ')
     
    (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۳: خط ۳:
    | عنوان =اسرار الشهود فی معرفه الحق المعبود
    | عنوان =اسرار الشهود فی معرفه الحق المعبود
    | عنوان‌های دیگر =
    | عنوان‌های دیگر =
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران =
    [[لاهیجی، محمد بن یحیی]] (نویسنده)
    [[لاهیجی، محمد بن یحیی]] (نویسنده)


    خط ۱۱: خط ۱۱:
    | موضوع =
    | موضوع =
    شعر فارسی - قرن 9ق.
    شعر فارسی - قرن 9ق.
    | ناشر =  
    | ناشر =
    وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی (پژوهشگاه)
    وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی (پژوهشگاه)
    | مکان نشر =تهران - ایران
    | مکان نشر =تهران - ایران
    | سال نشر = 1368 ش  
    | سال نشر = 1368 ش  
     
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10462AUTOMATIONCODE
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10462AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | چاپ =1
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =17379
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =10462
    | کتابخوان همراه نور =10462
    | کتابخوان همراه نور =10462
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =
    خط ۲۵: خط ۲۴:
    | پیش از =
    | پیش از =
    }}
    }}
    '''اسرار الشهود''' كه نام كامل آن، «اسرار الشهود في معرفة الحق المعبود» است، یکى از آثار منظوم [[لاهیجی، محمد بن یحیی|شمس‌الدين محمد اسيرى لاهيجى]]، به زبان فارسی است كه به مثنوى اسيرى نيز مشهور مى‌باشد.
    '''اسرار الشهود''' كه نام كامل آن، «اسرار الشهود في معرفة الحق المعبود» است، یکى از آثار منظوم [[لاهیجی، محمد بن یحیی|شمس‌الدين محمد اسيرى لاهيجى]]، به زبان فارسی است كه به مثنوى اسيرى نيز مشهور مى‌باشد.


    خط ۳۵: خط ۳۲:
    پاره‌اى از مطالب مطرح شده در این کتاب، به این شرح است:
    پاره‌اى از مطالب مطرح شده در این کتاب، به این شرح است:


    1. از آنجا كه خداوند متعال امر فرموده كه: '''«ادعونى استجب لكم»'''، لذا اسيرى ابتدا به دعا و مناجات مى‌پردازد، سپس به بعضى از احوال و اطوار صورى و معنوى سالكان راه طريقت اشاره مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=4&viewType=ht ر.ک: ج1، ص4]</ref>.
    # از آنجا كه خداوند متعال امر فرموده كه:'''«ادعونى استجب لكم»'''، لذا اسيرى ابتدا به دعا و مناجات مى‌پردازد، سپس به بعضى از احوال و اطوار صورى و معنوى سالكان راه طريقت اشاره مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=4&viewType=ht ر.ک: ج1، ص4]</ref>.
    # چون اسيرى حداقل شانزده سال از محضر [[سيد‌ ‎محمد نوربخش]] استفاده نموده و از وى تأثير معنوى پذيرفته است، لذا به منقبت وى پرداخته و او را امام كامل مكمّل معرّفى مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=7&viewType=ht ر.ک: همان، ص7]</ref>.
    # وى در مقام نصيحت مى‌گوید كه انسان بايد از نخوت، تكبّر و خودپرستى به دور باشد تا بنده‌ى پاک خدا به حساب آيد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=9&viewType=ht ر.ک: همان، ص9]</ref>.
    # یکى از آداب بسيار مهم مريد نسبت به پير كامل، تسليم محض است و حكايت مريد شيخ سليمان در شدت ارادت و تسليم وى آموزنده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=12&viewType=h ر.ک: همان، ص12]</ref>.
    # اسيرى، به وجود راهزنانى اشاره مى‌كند كه خود را مرشد و راهبر معرفى مى‌كنند؛ در حالى كه اينها ضالّ و مضلند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=14&viewType=h ر.ک: همان، ص14]</ref>
    # زاد و توشه سير و سلوك، فغان و زارى است كه به وجود آورنده درد و طلب است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=15&viewType=h ر.ک: همان، ص15]</ref>.
    # حق تعالى به دل بايزيد بسطامى القاء نمود كه خزائن غيب من از هر چيزى پر است، لذا از تو فقط مسكنت و تذلّل و نياز مى‌خواهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=15&viewType=h ر.ک: همان، صص15-16]</ref>.
    # سالك بايد آتش طلب را در دل روشن كند تا در اثر مجاهدات نفسانى به وصل حضرت حقّ موفق شود و حكايت سرى در این باره قابل توجّه است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=16&viewType=h ر.ک: همان، ص16]</ref>.
    # صحبت اهل دل، انسان را به‌طور كلّى عوض مى‌كند.
    # انسان اگر در طريقت، شيخ و راهنمايى نداشته باشد به جايى نمى‌رسد. سالكان راه دين چهار قسمند و در این میان، مجذوب مطلق، از همه بهتر است و صلاحيّت رهبرى طريقت را دارد و حكايت زاهدى كه در زمان بايزيد در تقوا يگانه بود، درخور اهمیت است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=30&viewType=h ر.ک: همان، ص30]</ref>.
    # بايزيد، یک شب در خواب حضرت حق را مشاهده كرده و راه وصال وى را طلب مى‌كند و حق تعالى، در جواب مى‌فرمايد: اگر هستى خود را ترك كنى، مرا خواهى يافت و حجاب راه تو، هستى تو است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=34&viewType=h ر.ک: همان، ص34]</ref>.
    # به حكم «موتوا قبل ان تموتوا»، انسان تا از هستى خود نگذرد، هيچ‌وقت به مقام وصل حضرت حقّ نائل نمى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=36&viewType=h ر.ک: همان، ص36]</ref>.
    # انسان داراى قيامت انفسى صغرى، وسطى، كبرى و عظمى مى‌باشد و در قيامت عظمى، هستى انسان در تجليات جمال حق محو شده و بالاخره وصال صورت مى‌گیرد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=37&viewType=h ر.ک: همان، ص37]</ref>.
    # در بهشت و دوزخ، نتايج اعمال و اخلاق هر انسانى تجسم پيدا مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=37&viewType=h ر.ک: همان، ص37]</ref>.
    # ترقى انسان در طور مراتب نفس به طريق تنزل است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=39&viewType=h ر.ک: همان، ص39]</ref>.
    # میان آفاق و انفس مطابقت وجود دارد و انسان، در سايه‌ى معرفت نفس مى‌تواند به مراتب سه‌گانه وجودى خود نائل گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=43&viewType=h ر.ک: همان، ص43]</ref>.
    # مخالفت نفس، بهترين طاعت به شمار مى‌رود؛ ازاين‌روست كه جهاد با نفس جهاد اكبر نامیده شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=48&viewType=h ر.ک: همان، ص48]</ref>.
    # دل و حقيقت انسان، مظهر علم الهى و به مثابه‌ى لوح محفوظ است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=43&viewType=h ر.ک: همان، ص43]</ref>.
    # انسانيت انسان و كمال او، به دل است و نظرگاه حق غير دل نيست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=52&viewType=h ر.ک: همان، ص52]</ref>.
    # كسى كه معلم او حق تعالى باشد، از علم علماء و تعاليم آنها مستغنى است.
    # بر اساس حديث قدسى، هر كس ذرّه‌اى از محبّت دنيا در دلش باشد، حلاوت مناجات از او گرفته مى‌شود و به غفلت و خدافراموشى مبتلا مى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=55&viewType=h ر.ک: همان، ص55]</ref>.
    # همه‌ى افعال به تقدير الهى است و صوفيان همواره اسرار الهى را مكتوم مى‌داشتند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=57&viewType=h ر.ک: همان، ص57]</ref>.
    # زاد و توشه رهروان الهى، صدق و اخلاص است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=58&viewType=h ر.ک: همان، ص58]</ref>.
    # معصيتى كه انسان را به عذر درآورد، بهتر از طاعتى است كه او را به عجب درآورد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=67&viewType=h ر.ک: همان، ص67]</ref>.
    # عشق، از هستى خود وارستن و به مقام سرمدى پيوستن است و در این میان گفت‌وگوى عشق و عقل جالب توجّه است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=68&viewType=h ر.ک: همان، ص68]</ref>.
    # خداوند متعال غير از شرك، همه‌ى گناهان را مى‌بخشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=76&viewType=h ر.ک: همان، ص76]</ref>.
    # اهل عرفان داراى مراتب محو، صحو، فرق، جمع و جمع الجمع مى‌باشند و در این میان، مقام جمع الجمع از بقيّه مراتب بالاتر است و مرتبه‌اى فوق آن متصور نيست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=80&viewType=h ر.ک: همان، ص80]</ref>.
    # شخصى از پير بسطام سؤال مى‌كند كه راه به‌سوى حضرت ذو الجلال چيست؟ بايزيد در جواب مى‌گوید: وقتى تو از میان برخیزى و هستى خود را نيست كنى، آن وقت حقّ آشكار مى‌گردد.
    # اسيرى، شرح مسافرت خود را از لاهيجان و انگیزه‌ى آن و سپس توقف در رى و رسيدن به خدمت سيد‌ ‎محمد نوربخش را در خلال مثنوى با بيانى مؤثّر و شيوا مى‌آورد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=2&pageNumber=4&viewType=ht ر.ک: مقدمه، ص 4]</ref>
    # ممات سالکان چهار نوع است: ابيض، اسود، اخضر و احمر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=115&viewType=  ر.ک: متن کتاب، ص115]</ref>.
    # اعمالى كه بدون اخلاص انجام مى‌گیرد، شرك است و موجب قرب انسان به حق تعالى نمى‌گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=119&viewType=  ر.ک: همان، ص119]</ref>.
    # هر عملى كه انسان در نشئه شهادت انجام مى‌دهد، در نشئه آخرت به خود وى برمى‌گردد و نیکى بر خلايق موجب رضاى خالق است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=121&viewType=  ر.ک: همان، ص211]</ref>.
    # اسيرى، در خاتمه‌ى مثنوى، به مسئله وحدت وجود اشاره مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=223&viewType=  ر.ک: همان، ص223]</ref>.


    2. چون اسيرى حداقل شانزده سال از محضر [[سيد‌ ‎محمد نوربخش]] استفاده نموده و از وى تأثير معنوى پذيرفته است، لذا به منقبت وى پرداخته و او را امام كامل مكمّل معرّفى مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=7&viewType=ht ر.ک: همان، ص7]</ref>.
    ==وضعيت کتاب==


    3. وى در مقام نصيحت مى‌گوید كه انسان بايد از نخوت، تكبّر و خودپرستى به دور باشد تا بنده‌ى پاک خدا به حساب آيد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=9&viewType=ht ر.ک: همان، ص9]</ref>.
    کتاب، توسط سيد‌ ‎[[على آل داوود]] تصحيح و مقدمه‌نگارى شده است. وى، در مقدمه، از نویسنده کتاب، مقامات عرفانى او، تأليفات وى، نسخه‌هاى خطى کتاب، نسخه‌هاى مورد استفاده و شيوه تصحيح سخن گفته است و در پایان کتاب، زير عنوان «تعليقات»، از اختلاف نسخه‌ها و اختلاف نسخه کتاب‌خانه ملك با متن سخن به میان آورده و در زير عنوان «توضيحات»، به توضيح پيرامون برخى از اعلام کتاب، فرهنگ لغات و اصطلاحات و مآخذ توضيحات پرداخته است.


    4. یکى از آداب بسيار مهم مريد نسبت به پير كامل، تسليم محض است و حكايت مريد شيخ سليمان در شدت ارادت و تسليم وى آموزنده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=12&viewType=h ر.ک: همان، ص12]</ref>.
    فهرست محتویات کتاب، در آغاز آن ذكر شده است.


    5. اسيرى، به وجود راهزنانى اشاره مى‌كند كه خود را مرشد و راهبر معرفى مى‌كنند؛ در حالى كه اينها ضالّ و مضلند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=14&viewType=h ر.ک: همان، ص14]</ref>
    ==پانويس ==
    <references />


    6. زاد و توشه سير و سلوك، فغان و زارى است كه به وجود آورنده درد و طلب است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=15&viewType=h ر.ک: همان، ص15]</ref>.


    7. حق تعالى به دل بايزيد بسطامى القاء نمود كه خزائن غيب من از هر چيزى پر است، لذا از تو فقط مسكنت و تذلّل و نياز مى‌خواهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=15&viewType=h ر.ک: همان، صص15-16]</ref>.
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب


    8. سالك بايد آتش طلب را در دل روشن كند تا در اثر مجاهدات نفسانى به وصل حضرت حقّ موفق شود و حكايت سرى در این باره قابل توجّه است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=16&viewType=h ر.ک: همان، ص16]</ref>.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    9. صحبت اهل دل، انسان را به‌طور كلّى عوض مى‌كند.


    10. انسان اگر در طريقت، شيخ و راهنمايى نداشته باشد به جايى نمى‌رسد. سالكان راه دين چهار قسمند و در این میان، مجذوب مطلق، از همه بهتر است و صلاحيّت رهبرى طريقت را دارد و حكايت زاهدى كه در زمان بايزيد در تقوا يگانه بود، درخور اهمیت است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=30&viewType=h ر.ک: همان، ص30]</ref>.
    11. بايزيد، یک شب در خواب حضرت حق را مشاهده كرده و راه وصال وى را طلب مى‌كند و حق تعالى، در جواب مى‌فرمايد: اگر هستى خود را ترك كنى، مرا خواهى يافت و حجاب راه تو، هستى تو است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=34&viewType=h ر.ک: همان، ص34]</ref>.
    12. به حكم «موتوا قبل ان تموتوا»، انسان تا از هستى خود نگذرد، هيچ‌وقت به مقام وصل حضرت حقّ نائل نمى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=36&viewType=h ر.ک: همان، ص36]</ref>.
    13. انسان داراى قيامت انفسى صغرى، وسطى، كبرى و عظمى مى‌باشد و در قيامت عظمى، هستى انسان در تجليات جمال حق محو شده و بالاخره وصال صورت مى‌گيرد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=37&viewType=h ر.ک: همان، ص37]</ref>.
    14. در بهشت و دوزخ، نتايج اعمال و اخلاق هر انسانى تجسم پيدا مى‌كند<ref>ر.ک: همان، ص بيست‌وهشت</ref>.
    15. ترقى انسان در طور مراتب نفس به طريق تنزل است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=39&viewType=h ر.ک: همان، ص39]</ref>.
    16. میان آفاق و انفس مطابقت وجود دارد و انسان، در سايه‌ى معرفت نفس مى‌تواند به مراتب سه‌گانه وجودى خود نائل گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=43&viewType=h ر.ک: همان، ص43]</ref>.
    17. مخالفت نفس، بهترين طاعت به شمار مى‌رود؛ ازاين‌روست كه جهاد با نفس جهاد اكبر نامیده شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=48&viewType=h ر.ک: همان، ص48]</ref>.
    18. دل و حقيقت انسان، مظهر علم الهى و به مثابه‌ى لوح محفوظ است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=43&viewType=h ر.ک: همان، ص43]</ref>.
    19. انسانيت انسان و كمال او، به دل است و نظرگاه حق غير دل نيست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=52&viewType=h ر.ک: همان، ص52]</ref>.
    20. كسى كه معلم او حق تعالى باشد، از علم علماء و تعاليم آنها مستغنى است.
    21. بر اساس حديث قدسى، هر كس ذرّه‌اى از محبّت دنيا در دلش باشد، حلاوت مناجات از او گرفته مى‌شود و به غفلت و خدافراموشى مبتلا مى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=55&viewType=h ر.ک: همان، ص55]</ref>.
    2. همه‌ى افعال به تقدير الهى است و صوفيان همواره اسرار الهى را مكتوم مى‌داشتند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=57&viewType=h ر.ک: همان، ص57]</ref>.
    23. زاد و توشه رهروان الهى، صدق و اخلاص است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=58&viewType=h ر.ک: همان، ص58]</ref>.
    24. معصيتى كه انسان را به عذر درآورد، بهتر از طاعتى است كه او را به عجب درآورد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=67&viewType=h ر.ک: همان، ص67]</ref>.
    25. عشق، از هستى خود وارستن و به مقام سرمدى پيوستن است و در این میان گفت‌وگوى عشق و عقل جالب توجّه است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=68&viewType=h ر.ک: همان، ص68]</ref>.
    26. خداوند متعال غير از شرك، همه‌ى گناهان را مى‌بخشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=76&viewType=h ر.ک: همان، ص76]</ref>.
    27. اهل عرفان داراى مراتب محو، صحو، فرق، جمع و جمع الجمع مى‌باشند و در این میان، مقام جمع الجمع از بقيّه مراتب بالاتر است و مرتبه‌اى فوق آن متصور نيست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=80&viewType=h ر.ک: همان، ص80]</ref>.
    28. شخصى از پير بسطام سؤال مى‌كند كه راه به‌سوى حضرت ذو الجلال چيست؟ بايزيد در جواب مى‌گوید: وقتى تو از میان برخیزى و هستى خود را نيست كنى، آن وقت حقّ آشكار مى‌گردد.
    29. اسيرى، شرح مسافرت خود را از لاهيجان و انگيزه‌ى آن و سپس توقف در رى و رسيدن به خدمت سيد‌ ‎محمد نوربخش را در خلال مثنوى با بيانى مؤثّر و شيوا مى‌آورد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=2&pageNumber=4&viewType=ht ر.ک: مقدمه، ص 4]</ref>
    30. ممات سالکان چهار نوع است: ابيض، اسود، اخضر و احمر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=115&viewType= ر.ک: متن کتاب، ص115]</ref>.
    31. اعمالى كه بدون اخلاص انجام مى‌گيرد، شرك است و موجب قرب انسان به حق تعالى نمى‌گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=119&viewType= ر.ک: همان، ص119]</ref>.
    32. هر عملى كه انسان در نشئه شهادت انجام مى‌دهد، در نشئه آخرت به خود وى برمى‌گردد و نیکى بر خلايق موجب رضاى خالق است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=121&viewType= ر.ک: همان، ص211]</ref>.
    33. اسيرى، در خاتمه‌ى مثنوى، به مسئله وحدت وجود اشاره مى‌كند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10462/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A8%D9%88%D8%AF?sectionNumber=3&pageNumber=223&viewType= ر.ک: همان، ص223]</ref>.
    ==وضعيت کتاب==
    کتاب، توسط سيد‌ ‎[[على آل داوود]] تصحيح و مقدمه‌نگارى شده است. وى، در مقدمه، از نویسنده کتاب، مقامات عرفانى او، تأليفات وى، نسخه‌هاى خطى کتاب، نسخه‌هاى مورد استفاده و شيوه تصحيح سخن گفته است و در پایان کتاب، زير عنوان «تعليقات»، از اختلاف نسخه‌ها و اختلاف نسخه کتاب‌خانه ملك با متن سخن به میان آورده و در زير عنوان «توضيحات»، به توضيح پيرامون برخى از اعلام کتاب، فرهنگ لغات و اصطلاحات و مآخذ توضيحات پرداخته است.
    فهرست محتویات کتاب، در آغاز آن ذكر شده است.


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
    [[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
    [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]]
    [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]]
    <references />
    [[رده:اسفند(1400)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۱

    اسرار الشهود فی معرفه الحق المعبود
    أسرار الشهود في معرفة الحق المعبود
    پدیدآورانلاهیجی، محمد بن یحیی (نویسنده) آل داود، سید علی (تصحيح و تنظيم)
    ناشروزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی (پژوهشگاه)
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1368 ش
    چاپ1
    موضوعشعر فارسی - قرن 9ق.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏PIR‎‏ ‎‏5817‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    اسرار الشهود كه نام كامل آن، «اسرار الشهود في معرفة الحق المعبود» است، یکى از آثار منظوم شمس‌الدين محمد اسيرى لاهيجى، به زبان فارسی است كه به مثنوى اسيرى نيز مشهور مى‌باشد.

    ساختار

    اين مثنوى، همانند مثنوى مولوى، در بحر رمل سروده شده است. در این کتاب، مطالب اخلاقى و عرفانى در ضمن حكايات و داستان‌هاى شيرين و تمثيلات دل‌پذير آمده است. اسيرى، با استفاده از آيات قرآنى و احاديث نبوى و كلمات مشايخ صوفيه از قبيل معروف كرخى و سرى و جنيد بغدادى، دقايق و ظرايف عرفانى را به بهترين وجه بيان نموده است. تعداد ابيات این مثنوى، بيش از سه هزار بيت بوده و نسخه تصحيح شده توسط سيد‌ ‎على آل داوود با توجه به مقايسه جمیع نسخ خطى موجود، حاوى 3160 بيت مى‌باشد.

    گزارش محتوا

    پاره‌اى از مطالب مطرح شده در این کتاب، به این شرح است:

    1. از آنجا كه خداوند متعال امر فرموده كه:«ادعونى استجب لكم»، لذا اسيرى ابتدا به دعا و مناجات مى‌پردازد، سپس به بعضى از احوال و اطوار صورى و معنوى سالكان راه طريقت اشاره مى‌كند[۱].
    2. چون اسيرى حداقل شانزده سال از محضر سيد‌ ‎محمد نوربخش استفاده نموده و از وى تأثير معنوى پذيرفته است، لذا به منقبت وى پرداخته و او را امام كامل مكمّل معرّفى مى‌كند[۲].
    3. وى در مقام نصيحت مى‌گوید كه انسان بايد از نخوت، تكبّر و خودپرستى به دور باشد تا بنده‌ى پاک خدا به حساب آيد[۳].
    4. یکى از آداب بسيار مهم مريد نسبت به پير كامل، تسليم محض است و حكايت مريد شيخ سليمان در شدت ارادت و تسليم وى آموزنده است[۴].
    5. اسيرى، به وجود راهزنانى اشاره مى‌كند كه خود را مرشد و راهبر معرفى مى‌كنند؛ در حالى كه اينها ضالّ و مضلند.[۵]
    6. زاد و توشه سير و سلوك، فغان و زارى است كه به وجود آورنده درد و طلب است[۶].
    7. حق تعالى به دل بايزيد بسطامى القاء نمود كه خزائن غيب من از هر چيزى پر است، لذا از تو فقط مسكنت و تذلّل و نياز مى‌خواهم[۷].
    8. سالك بايد آتش طلب را در دل روشن كند تا در اثر مجاهدات نفسانى به وصل حضرت حقّ موفق شود و حكايت سرى در این باره قابل توجّه است[۸].
    9. صحبت اهل دل، انسان را به‌طور كلّى عوض مى‌كند.
    10. انسان اگر در طريقت، شيخ و راهنمايى نداشته باشد به جايى نمى‌رسد. سالكان راه دين چهار قسمند و در این میان، مجذوب مطلق، از همه بهتر است و صلاحيّت رهبرى طريقت را دارد و حكايت زاهدى كه در زمان بايزيد در تقوا يگانه بود، درخور اهمیت است[۹].
    11. بايزيد، یک شب در خواب حضرت حق را مشاهده كرده و راه وصال وى را طلب مى‌كند و حق تعالى، در جواب مى‌فرمايد: اگر هستى خود را ترك كنى، مرا خواهى يافت و حجاب راه تو، هستى تو است[۱۰].
    12. به حكم «موتوا قبل ان تموتوا»، انسان تا از هستى خود نگذرد، هيچ‌وقت به مقام وصل حضرت حقّ نائل نمى‌شود[۱۱].
    13. انسان داراى قيامت انفسى صغرى، وسطى، كبرى و عظمى مى‌باشد و در قيامت عظمى، هستى انسان در تجليات جمال حق محو شده و بالاخره وصال صورت مى‌گیرد[۱۲].
    14. در بهشت و دوزخ، نتايج اعمال و اخلاق هر انسانى تجسم پيدا مى‌كند[۱۳].
    15. ترقى انسان در طور مراتب نفس به طريق تنزل است[۱۴].
    16. میان آفاق و انفس مطابقت وجود دارد و انسان، در سايه‌ى معرفت نفس مى‌تواند به مراتب سه‌گانه وجودى خود نائل گردد[۱۵].
    17. مخالفت نفس، بهترين طاعت به شمار مى‌رود؛ ازاين‌روست كه جهاد با نفس جهاد اكبر نامیده شده است[۱۶].
    18. دل و حقيقت انسان، مظهر علم الهى و به مثابه‌ى لوح محفوظ است[۱۷].
    19. انسانيت انسان و كمال او، به دل است و نظرگاه حق غير دل نيست[۱۸].
    20. كسى كه معلم او حق تعالى باشد، از علم علماء و تعاليم آنها مستغنى است.
    21. بر اساس حديث قدسى، هر كس ذرّه‌اى از محبّت دنيا در دلش باشد، حلاوت مناجات از او گرفته مى‌شود و به غفلت و خدافراموشى مبتلا مى‌شود[۱۹].
    22. همه‌ى افعال به تقدير الهى است و صوفيان همواره اسرار الهى را مكتوم مى‌داشتند[۲۰].
    23. زاد و توشه رهروان الهى، صدق و اخلاص است[۲۱].
    24. معصيتى كه انسان را به عذر درآورد، بهتر از طاعتى است كه او را به عجب درآورد[۲۲].
    25. عشق، از هستى خود وارستن و به مقام سرمدى پيوستن است و در این میان گفت‌وگوى عشق و عقل جالب توجّه است[۲۳].
    26. خداوند متعال غير از شرك، همه‌ى گناهان را مى‌بخشد[۲۴].
    27. اهل عرفان داراى مراتب محو، صحو، فرق، جمع و جمع الجمع مى‌باشند و در این میان، مقام جمع الجمع از بقيّه مراتب بالاتر است و مرتبه‌اى فوق آن متصور نيست[۲۵].
    28. شخصى از پير بسطام سؤال مى‌كند كه راه به‌سوى حضرت ذو الجلال چيست؟ بايزيد در جواب مى‌گوید: وقتى تو از میان برخیزى و هستى خود را نيست كنى، آن وقت حقّ آشكار مى‌گردد.
    29. اسيرى، شرح مسافرت خود را از لاهيجان و انگیزه‌ى آن و سپس توقف در رى و رسيدن به خدمت سيد‌ ‎محمد نوربخش را در خلال مثنوى با بيانى مؤثّر و شيوا مى‌آورد.[۲۶]
    30. ممات سالکان چهار نوع است: ابيض، اسود، اخضر و احمر[۲۷].
    31. اعمالى كه بدون اخلاص انجام مى‌گیرد، شرك است و موجب قرب انسان به حق تعالى نمى‌گردد[۲۸].
    32. هر عملى كه انسان در نشئه شهادت انجام مى‌دهد، در نشئه آخرت به خود وى برمى‌گردد و نیکى بر خلايق موجب رضاى خالق است[۲۹].
    33. اسيرى، در خاتمه‌ى مثنوى، به مسئله وحدت وجود اشاره مى‌كند[۳۰].

    وضعيت کتاب

    کتاب، توسط سيد‌ ‎على آل داوود تصحيح و مقدمه‌نگارى شده است. وى، در مقدمه، از نویسنده کتاب، مقامات عرفانى او، تأليفات وى، نسخه‌هاى خطى کتاب، نسخه‌هاى مورد استفاده و شيوه تصحيح سخن گفته است و در پایان کتاب، زير عنوان «تعليقات»، از اختلاف نسخه‌ها و اختلاف نسخه کتاب‌خانه ملك با متن سخن به میان آورده و در زير عنوان «توضيحات»، به توضيح پيرامون برخى از اعلام کتاب، فرهنگ لغات و اصطلاحات و مآخذ توضيحات پرداخته است.

    فهرست محتویات کتاب، در آغاز آن ذكر شده است.

    پانويس

    1. ↑ ر.ک: ج1، ص4
    2. ↑ ر.ک: همان، ص7
    3. ↑ ر.ک: همان، ص9
    4. ↑ ر.ک: همان، ص12
    5. ↑ ر.ک: همان، ص14
    6. ↑ ر.ک: همان، ص15
    7. ↑ ر.ک: همان، صص15-16
    8. ↑ ر.ک: همان، ص16
    9. ↑ ر.ک: همان، ص30
    10. ↑ ر.ک: همان، ص34
    11. ↑ ر.ک: همان، ص36
    12. ↑ ر.ک: همان، ص37
    13. ↑ ر.ک: همان، ص37
    14. ↑ ر.ک: همان، ص39
    15. ↑ ر.ک: همان، ص43
    16. ↑ ر.ک: همان، ص48
    17. ↑ ر.ک: همان، ص43
    18. ↑ ر.ک: همان، ص52
    19. ↑ ر.ک: همان، ص55
    20. ↑ ر.ک: همان، ص57
    21. ↑ ر.ک: همان، ص58
    22. ↑ ر.ک: همان، ص67
    23. ↑ ر.ک: همان، ص68
    24. ↑ ر.ک: همان، ص76
    25. ↑ ر.ک: همان، ص80
    26. ↑ ر.ک: مقدمه، ص 4
    27. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص115
    28. ↑ ر.ک: همان، ص119
    29. ↑ ر.ک: همان، ص211
    30. ↑ ر.ک: همان، ص223


    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=أسرار_الشهود_في_معرفة_الحق_المعبود&oldid=712981»