أسماء المغتالين من الأشراف في الجاهلية و الإسلام
| نام کتاب | أسماء المغتالین من الأشراف في الجاهلیة و الإسلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کنی الشعراء و من غلبت کنیته علی اسمه |
| پدیدآورندگان | ابن حبیب، محمد بن حبیب (نويسنده)
حسن، سید کسروی (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 21 /الف2الف5 |
| موضوع | اسلام - سرگذشت نامه
اشراف - عربستان شاعران عرب - فهرستها |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 245 هـ.ق یا 859 م |
| کد اتوماسیون | 10145 |
معرفى اجمالى
كتاب«اسماء المغتالين من الاشراف فى الجاهلية و الاسلام و يليه كنى الشعراء»، به زبان عربى، در قرن سوم هجرى، توسط محمد بن حبيب بغدادى تأليف شده است.
كتاب، حاوى نام بزرگانى است كه از روى خدعه و نيرنگ به قتل رسيده‌اند(ترور شده‌اند) و نيز مشتمل است بر كنيه شعراء و كسانى كه غالبا با كنيه از آنها ياد مى‌شده است.
ساختار
كتاب، در واقع مشتمل بر دو بخش مستقل(دو كتاب) است. بخش اول، داراى دو باب و شامل 128 نام از اسامى ترورشدگان است و بخش دوم، مشتمل بر 365 كنيه از شعراء و آنهايى كه غالبا با كنيه ياد مى‌شده‌اند، است.
گزارش محتوا
مؤلف، هيچ مقدمه‌اى را بر كتاب خود ننوشته تا معلوم شود هدفش از اين تأليف چه بوده است، لذا روشن نيست كه كتاب را از اول با همين شكلى كه دارد تدوين نموده يا اينكه آنچه نوشته تنها يادداشت‌هايى پراكنده و ناقص بوده كه قصد كامل كردن و نظم دادن به آنها را داشته، ولى اجل به وى مهلت نداده است.
وى، نام همه پادشاهان يا شعراء يا بزرگانى را كه قبل از وى بوده‌اند و به نيرنگ كشته شده‌اند، ذكر نكرده است و در مواردى نام كسانى را كه در نبرد به شهادت رسيده‌اند، در زمره نام ترورشدگان و كسانى كه از روى نيرنگ كشته شده‌اند، ذكر كرده است.
وى، در يك واقعه كه چندين نفر از روى خدعه كشته شده‌اند، نام برخى را آورده و از بعضى، هيچ يادى ننموده است.
ابواب كتاب، هم‌آهنگ و منسجم نيست و از نظم خاصى پيروى نمى‌كند، چنان‌كه در ذكر اسامى، تابع ترتيب خاصى نمى‌باشد؛ يعنى نه به ترتيب حروف الفبا بوده و نه تاريخ افراد را مد نظر داشته است.
اولين كسى كه وى، از ميان مغتالين، معرفى كرده و به شرح حالات او پرداخته، جذيمة الابرش است. وى، اولين كسى است كه اسباب پادشاهى در سرزمين عراق، براى او فراهم گرديد. وى، به هنگام رويارويى با عمرو بن الظّرب، او را به قتل رساند، ولى دختر عمرو كه زبّاء نام داشت، بعد از پدر خود به حكومت رسيد. او، به تلافى قتل پدرش، با پيشنهاد خواهرش، خدعه‌اى انديشيد و نامه‌اى به جذيمه نوشت و وى را به سوى خويش فراخواند و به قتلش رساند.
برخى از افراد ديگرى كه مؤلف، از آنها ياد كرده عبارتند از:
حسان بن تبع،عمليق مالك طسم، اسود بن عفار، عامر الضّحيان، زهير بن عبد شمس، حارث بن كعب، داوود بن هبالة بن عمرو، همام بن مرة، جساس بن مرة، عمرو و برادرانش(بنو زبان ذهلى)، عمرو بن مسعود، خالد بن جعفر بن كلاب، الفطيون لخنيعة ينوف ذو شناتر الحميرى، الصمة الاكبر، عدى بن زيد بن ايوب، عروة الرحال بن عتبة، كعب بن عبد اللّه النمرى، كعب بن الاشرف، سلام بن ابى الحقيق، بشر بن براء بن معرور انصارى، رفاعة بن قيس جشمى، ابو ازيهر بن انيس، المجذر بن ذيار و...
از ميان كسانى كه با كنيه مشهور بوده‌اند، اولين كسى كه از وى ياد شده است، جناب ابو طالب است كه اسم شريفش، عبد مناف بن عبد المطلب بوده است.
برخى ديگر از اين كسان عبارتند از:
ابو سفيان(مغيرة بن حارث)، ابو ذهل(وهب بن ربيعه)، ابو عزة(عمرو بن عبد الله)، ابو بكر، ابو الاسود، ابو مهوس، ابو سماك، ابو الصقر و...
وضعيت كتاب
كتاب، داراى دو نوع فهرست است: يكى، با ترتيبى كه مؤلف آورده است و ديگرى، به ترتيب حروف ابجد. محقق كتاب، آقاى سيد بن كسروى بن حسن است كه در ذيل بعضى اشخاص و اماكن، پاورقى‌هاى مفصلى كه بعضاً به چند صفحه مى‌رسد، آورده است.كتاب، توسط دار الكتب العلمية در بيروت لبنان، در سال 1422ق، به چاپ رسيده است.
پیوندها
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14916 مطالعه کتاب أسماء المغتالین من الأشراف في الجاهلیة و الإسلام در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]