إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR11750J1.jpg|بندانگشتی|إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق]]
    | تصویر =NUR11750J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =إثارة الترغيب و التشویق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =زیارة بیت‌المقدس
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق
    [[ذهبی، مصطفی محمد حسین]] (محقق)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|زیارة بیت‌المقدس
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[ذهبی، مصطفی محمد حسین]] (محقق)


    [[خوارزمی، محمد بن اسحاق]] (نويسنده)
    [[خوارزمی، محمد بن اسحاق]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏262‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏2‎‏*
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    بیت‌المقدس - تاریخ
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏262‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏2‎‏*
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|بیت‌المقدس - تاریخ


    زیارتگاه‏های اسلامی - عربستان سعودی - مدینه - تاریخ
    زیارتگاه‌‏های اسلامی - عربستان سعودی - مدینه - تاریخ


    زیارتگاههای اسلامی - عربستان سعودی - مکه - تاریخ
    زیارتگاه‌های اسلامی - عربستان سعودی - مکه - تاریخ


    کعبه
    کعبه
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    مکتبة نزار مصطفی الباز
    |data-type='publisher'|مکتبة نزار مصطفی الباز
    | مکان نشر =مکه مکرمه - عربستان
    |-
    | سال نشر = 1418 ق
    |مکان نشر  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11750AUTOMATIONCODE
    |data-type='publishPlace'|مکه مکرمه - عربستان
    | چاپ =1
    |-
    | تعداد جلد =2
    |سال نشر
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =11750
    |data-type='publishYear'| 1418 هـ.ق
    | کتابخوان همراه نور =11750
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11750AUTOMATIONCODE
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>
    {{کاربردهای دیگر| تشويق (ابهام زدایی)}}
    '''إثارة الترغيب و التشویق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق'''، اثر عربى [[محمد بن اسحاق خوارزمى]]، با تصحيح [[مصطفى محمدحسین ذهبى]]، احاديث و اخبار مربوط به فضايل مسجد الحرام، مسجد نبوى و بيت‌المقدس را جمع‌آورى كرده است.


    ==ساختار==
    کتاب، با دو مقدمه از مصحح<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: مقدمه، ج1، ص5]</ref> و مؤلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: مقدمه، ص27]</ref> آغاز و مطالب، در چهار بخش و هر بخش در چندين فصل، ارائه شده است.


    '''إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق'''، اثر عربى [[محمد بن اسحاق خوارزمى]]، با تصحيح [[مصطفى محمد حسين ذهبى]]، احاديث و اخبار مربوط به فضايل مسجد الحرام، مسجد نبوى و بيت المقدس را جمع‌آورى كرده است.
    نویسنده، پس از ذكر فضيلت شهرهاى مكه و مدينه، کیفیت بناى كعبه را توضيح داده و بعد از اشاره به جريان هبوط حضرت آدم(ع)، اخبار و روايات مربوط به فضيلت زيارت آرامگاه پيامبر(ص) را ذكر نموده است.
     
    == ساختار ==
     
     
    کتاب، با دو مقدمه از مصحح و مؤلف آغاز و مطالب، در چهار بخش و هر بخش در چندين فصل، ارائه شده است.
     
    نويسنده، پس از ذكر فضيلت شهرهاى مكه و مدينه، كيفيت بناى كعبه را توضيح داده و بعد از اشاره به جريان هبوط حضرت آدم(ع)، اخبار و روايات مربوط به فضيلت زيارت آرامگاه پيامبر(ص) را ذكر نموده است.


    در ادامه، احاديثى كه پيرامون فضايل حج، عمره و مناسك و ادعيه آنها (كه از لحظه خروج از خانه و شهر تا اتمام مناسك و بازگشت به وطن را شامل مى‌شود)، ذكر گرديده است.
    در ادامه، احاديثى كه پيرامون فضايل حج، عمره و مناسك و ادعيه آنها (كه از لحظه خروج از خانه و شهر تا اتمام مناسك و بازگشت به وطن را شامل مى‌شود)، ذكر گرديده است.


    در پايان، به فضايل بيت المقدس و اهميت زيارت قبر حضرت ابراهيم(ع) اشاره شده است.
    در پایان، به فضايل بيت‌المقدس و اهمیت زيارت قبر حضرت ابراهیم(ع) اشاره شده است.
     
    منابعى را كه نويسنده از آنها استفاده كرده است، مى‌توان به سه دسته زير تقسيم كرد:
     
    1. آياتى كه به‌صورت صريح، به اين مساجد اشاره كرده و يا طبق نظر مفسرين، مربوط به آنها مى‌باشد؛
     
    2. احاديث نبوى كه مصدر اساسى کتاب را تشكيل داده كه علاوه بر احاديث صحيح و حسن، روايات غريب و ضعيف نيز در آنها به چشم مى‌خورد. البته خود نويسنده در خاتمه به اين نكته اشاره كرده است؛
     
    3. اسرائيليات كه شامل اخبارى از تورات، تلمود و زبور مى‌شود.
     
    == گزارش محتوا ==


    منابعى را كه نویسنده از آنها استفاده كرده است، مى‌توان به سه دسته زير تقسيم كرد:


    مقدمه مصحح، پس از شرح مختصرى از زندگى نويسنده، به منابع و نحوه تصحيح کتاب اشاره كرده است.
    # آياتى كه به‌صورت صريح، به این مساجد اشاره كرده و يا طبق نظر مفسرين، مربوط به آنها مى‌باشد؛
    # احاديث نبوى كه مصدر اساسى کتاب را تشكيل داده كه علاوه بر احاديث صحيح و حسن، روايات غريب و ضعيف نيز در آنها به چشم مى‌خورد. البته خود نویسنده در خاتمه به این نكته اشاره كرده است؛
    # اسرائيليات كه شامل اخبارى از تورات، تلمود و زبور مى‌شود.


    مقدمه مؤلف، به توضيح شيوه تدوين مطالب اختصاص يافته است.
    ==گزارش محتوا==
    مقدمه مصحح<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: مقدمه مصحح، ص5]</ref>، پس از شرح مختصرى از زندگى نویسنده، به منابع و نحوه تصحيح کتاب اشاره كرده است.


    قسمت اول، در پنجاه و چهار فصل، احاديث، آيات و حكاياتى را كه به فضيلت و شرافت مكه اشاره دارند، ذكر كرده است.
    مقدمه مؤلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: مقدمه، ص27]</ref>، به توضيح شيوه تدوین مطالب اختصاص يافته است.


    مكه، بكه، ام القرى، البلد، القريه، البلده، البلد الامين، أم رُحم، الباسه، صُلاح، الناسه، الحاطمه، كوثى، الرأس، البيت العتيق و... از جمله اسامى اين شهر مى‌باشند كه نويسنده معناى اكثر آنها را به همراه آيه، روايت و يا حكايت مربوط به هر كدام، جداگانه ذكر كرده است.
    قسمت اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AA%D9%8A%D9%82?pageNumber=31&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص31]</ref>، در پنجاه و چهار فصل، احاديث، آيات و حكاياتى را كه به فضيلت و شرافت مكه اشاره دارند، ذكر كرده است.


    از جمله مباحث مطرح شده در اين قسمت، عبارت است از: ساخته شدن كعبه توسط ملائكه قبل از آدم(ع)، زيارت كعبه توسط ملائكه، جريان هبوط آدم(ع) و اقدام وى براى بناى كعبه و...
    مكه، بكه، ام القرى، البلد، القريه، البلده، البلد الامین، أم رُحم، الباسه، صُلاح، الناسه، الحاطمه، كوثى، الرأس، البيت العتيق و... از جمله اسامى این شهر مى‌باشند كه نویسنده معناى اكثر آنها را به همراه آيه، روايت و يا حكايت مربوط به هر كدام، جداگانه ذكر كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ص71 الی74]</ref>.


    قسمت دوم، فضيلت مدينة النبى(ص) و اهميت زيارت پيامبر(ص) را در بيست و پنج فصل، با استفاده از آيات، روايات و حكايات مختلف، بيان كرده است.
    از جمله مباحث مطرح شده در این قسمت، عبارت است از: ساخته شدن كعبه توسط ملائكه قبل از آدم(ع)، زيارت كعبه توسط ملائكه، جريان هبوط آدم(ع) و اقدام وى برای بناى كعبه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ص81]</ref> و...


    نويسنده، در ابتدا، نسب پيامبر(ص) را ذكر كرده و پس از برشمردن اسامى اين شهر، از جمله طيبه، طابه، المسكينه، جابره، المجبوره، المرحومه، المحبه، المحبوبه، الحبيبه، المحببه و... كيفيت فتح اين شهر را توضيح داده است.
    قسمت دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ج2، ص293]</ref>، فضيلت مدينة النبى(ص) و اهمیت زيارت پيامبر(ص) را در بيست و پنج فصل، با استفاده از آيات، روايات و حكايات مختلف، بيان كرده است.


    از جمله مباحثى كه وى در مورد اين شهر يادآور شده است، عبارت است از فضايل مجاورت، فوت در مدينه، روضه و منبر، ستون توبه، كيفيت زيارت پيامبر(ص)، قبور بقيع، مسجد قباء، شهداى احد، مساجدى كه پيامبر(ص) در آن نماز خواندند، چاه‌هايى كه ايشان با آب آنها وضو و غسل انجام دادند و آداب مراجعت حاجيان از مدينه.
    نویسنده، در ابتدا، نسب پيامبر(ص) را ذكر كرده و پس از برشمردن اسامى این شهر، از جمله طيبه، طابه، المسكينه، جابره، المجبوره، المرحومه، المحبه، المحبوبه، الحبيبه، المحببه و... کیفیت فتح این شهر را توضيح داده است.


    فضليت بيت المقدس، در قسمت سوم، در دوازده فصل، ذكر شده است. نويسنده، به نقل از روايات، معتقد است كه مسجد الاقصى، دومين مسجدى است كه پس از مسجد الحرام ساخته شد و مؤسس اوليه آن، سام بن نوح(ع) بوده و حضرت داود(ع) و سليمان(ع)، آن را مرمت و بازسازى كرده‌اند.
    از جمله مباحثى كه وى در مورد این شهر يادآور شده است، عبارت است از فضايل مجاورت، فوت در مدينه، روضه و منبر، ستون توبه، کیفیت زيارت پيامبر(ص)، قبور بقيع، مسجد قباء، شهداى احد، مساجدى كه پيامبر(ص) در آن نماز خواندند، چاه‌هایى كه ايشان با آب آنها وضو و غسل انجام دادند و آداب مراجعت حاجيان از مدينه.


    فضيلت نماز در بيت المقدس، حج و نماز در مسجد مدينه و مسجد الاقصى در يك سال، احرام در بيت المقدس و اذان در آن، صدقه و روزه در اين مسجد و فضيلت مردن در بيت المقدس، از جمله امورى است كه در اين قسمت، به آنها اشاره شده است.
    فضليت بيت المقدس، در قسمت سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ص395]</ref>، در دوازده فصل، ذكر شده است. نویسنده، به نقل از روايات، معتقد است كه مسجد الاقصى، دومین مسجدى است كه پس از مسجد الحرام ساخته شد و مؤسس اولیه آن، سام بن نوح(ع) بوده و حضرت داود(ع) و سليمان(ع)، آن را مرمت و بازسازى كرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ص396-397]</ref>.


    آخرين قسمت، مختصرى از فضايل زيارت مدفن حضرت ابراهيم(ع) را بيان كرده است. است.
    فضيلت نماز در بيت المقدس، حج و نماز در مسجد مدينه و مسجد الاقصى در یک سال، احرام در بيت‌المقدس و اذان در آن، صدقه و روزه در این مسجد و فضيلت مردن در بيت المقدس، از جمله امورى است كه در این قسمت، به آنها اشاره شده است.


    == وضعيت کتاب ==
    آخرين قسمت، مختصرى از فضايل زيارت مدفن حضرت ابراهیم(ع) را بيان كرده است. است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11750/%D8%A5%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B4%D9%88%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8% ر.ک: همان، ص427]</ref>.


    ==وضعيت کتاب==


    فهرست احاديث، آثار، اخبار، اشعار، اعلام، اماكن و شهرهاى مذكور در متن و فهرست مصادر و مراجع مورد استفاده مصحح و نيز فهرست موضوعات، توسط مصحح، در آخر کتاب آمده است.
    فهرست احاديث، آثار، اخبار، اشعار، اعلام، اماكن و شهرهاى مذكور در متن و فهرست مصادر و مراجع مورد استفاده مصحح و نيز فهرست موضوعات، توسط مصحح، در آخر کتاب آمده است.
    خط ۹۷: خط ۷۷:
    پاورقى‌ها نيز از مصحح بوده كه بيشتر به ذكر منابع و توضيح عبارات مشكل متن اختصاص يافته است.
    پاورقى‌ها نيز از مصحح بوده كه بيشتر به ذكر منابع و توضيح عبارات مشكل متن اختصاص يافته است.


    == منابع ==
    ==پانويس ==
    <references />




    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.
    مقدمه و متن کتاب.


    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/7738 مطالعه کتاب إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    خط ۱۱۰: خط ۹۲:
    [[رده:مباحث خاص آداب و رسوم]]
    [[رده:مباحث خاص آداب و رسوم]]
    [[رده:زیارت اماکن مقدسه، مشاهد ائمه و مزارات امامزادگان و اولیاء]]
    [[رده:زیارت اماکن مقدسه، مشاهد ائمه و مزارات امامزادگان و اولیاء]]
    [[رده:اردیبهشت (1401)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۱

    إثارة الترغيب و التشویق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق
    إثارة الترغيب و التشويق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق
    پدیدآورانذهبی، مصطفی محمد حسین (محقق) خوارزمی، محمد بن اسحاق (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرزیارة بیت‌المقدس
    ناشرمکتبة نزار مصطفی الباز
    مکان نشرمکه مکرمه - عربستان
    سال نشر1418 ق
    چاپ1
    موضوعبیت‌المقدس - تاریخ

    زیارتگاه‌‏های اسلامی - عربستان سعودی - مدینه - تاریخ

    زیارتگاه‌های اسلامی - عربستان سعودی - مکه - تاریخ

    کعبه
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏262‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏2‎‏*
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    إثارة الترغيب و التشویق إلی المساجد الثلاثة و البيت العتيق، اثر عربى محمد بن اسحاق خوارزمى، با تصحيح مصطفى محمدحسین ذهبى، احاديث و اخبار مربوط به فضايل مسجد الحرام، مسجد نبوى و بيت‌المقدس را جمع‌آورى كرده است.

    ساختار

    کتاب، با دو مقدمه از مصحح[۱] و مؤلف[۲] آغاز و مطالب، در چهار بخش و هر بخش در چندين فصل، ارائه شده است.

    نویسنده، پس از ذكر فضيلت شهرهاى مكه و مدينه، کیفیت بناى كعبه را توضيح داده و بعد از اشاره به جريان هبوط حضرت آدم(ع)، اخبار و روايات مربوط به فضيلت زيارت آرامگاه پيامبر(ص) را ذكر نموده است.

    در ادامه، احاديثى كه پيرامون فضايل حج، عمره و مناسك و ادعيه آنها (كه از لحظه خروج از خانه و شهر تا اتمام مناسك و بازگشت به وطن را شامل مى‌شود)، ذكر گرديده است.

    در پایان، به فضايل بيت‌المقدس و اهمیت زيارت قبر حضرت ابراهیم(ع) اشاره شده است.

    منابعى را كه نویسنده از آنها استفاده كرده است، مى‌توان به سه دسته زير تقسيم كرد:

    1. آياتى كه به‌صورت صريح، به این مساجد اشاره كرده و يا طبق نظر مفسرين، مربوط به آنها مى‌باشد؛
    2. احاديث نبوى كه مصدر اساسى کتاب را تشكيل داده كه علاوه بر احاديث صحيح و حسن، روايات غريب و ضعيف نيز در آنها به چشم مى‌خورد. البته خود نویسنده در خاتمه به این نكته اشاره كرده است؛
    3. اسرائيليات كه شامل اخبارى از تورات، تلمود و زبور مى‌شود.

    گزارش محتوا

    مقدمه مصحح[۳]، پس از شرح مختصرى از زندگى نویسنده، به منابع و نحوه تصحيح کتاب اشاره كرده است.

    مقدمه مؤلف[۴]، به توضيح شيوه تدوین مطالب اختصاص يافته است.

    قسمت اول[۵]، در پنجاه و چهار فصل، احاديث، آيات و حكاياتى را كه به فضيلت و شرافت مكه اشاره دارند، ذكر كرده است.

    مكه، بكه، ام القرى، البلد، القريه، البلده، البلد الامین، أم رُحم، الباسه، صُلاح، الناسه، الحاطمه، كوثى، الرأس، البيت العتيق و... از جمله اسامى این شهر مى‌باشند كه نویسنده معناى اكثر آنها را به همراه آيه، روايت و يا حكايت مربوط به هر كدام، جداگانه ذكر كرده است[۶].

    از جمله مباحث مطرح شده در این قسمت، عبارت است از: ساخته شدن كعبه توسط ملائكه قبل از آدم(ع)، زيارت كعبه توسط ملائكه، جريان هبوط آدم(ع) و اقدام وى برای بناى كعبه[۷] و...

    قسمت دوم[۸]، فضيلت مدينة النبى(ص) و اهمیت زيارت پيامبر(ص) را در بيست و پنج فصل، با استفاده از آيات، روايات و حكايات مختلف، بيان كرده است.

    نویسنده، در ابتدا، نسب پيامبر(ص) را ذكر كرده و پس از برشمردن اسامى این شهر، از جمله طيبه، طابه، المسكينه، جابره، المجبوره، المرحومه، المحبه، المحبوبه، الحبيبه، المحببه و... کیفیت فتح این شهر را توضيح داده است.

    از جمله مباحثى كه وى در مورد این شهر يادآور شده است، عبارت است از فضايل مجاورت، فوت در مدينه، روضه و منبر، ستون توبه، کیفیت زيارت پيامبر(ص)، قبور بقيع، مسجد قباء، شهداى احد، مساجدى كه پيامبر(ص) در آن نماز خواندند، چاه‌هایى كه ايشان با آب آنها وضو و غسل انجام دادند و آداب مراجعت حاجيان از مدينه.

    فضليت بيت المقدس، در قسمت سوم[۹]، در دوازده فصل، ذكر شده است. نویسنده، به نقل از روايات، معتقد است كه مسجد الاقصى، دومین مسجدى است كه پس از مسجد الحرام ساخته شد و مؤسس اولیه آن، سام بن نوح(ع) بوده و حضرت داود(ع) و سليمان(ع)، آن را مرمت و بازسازى كرده‌اند[۱۰].

    فضيلت نماز در بيت المقدس، حج و نماز در مسجد مدينه و مسجد الاقصى در یک سال، احرام در بيت‌المقدس و اذان در آن، صدقه و روزه در این مسجد و فضيلت مردن در بيت المقدس، از جمله امورى است كه در این قسمت، به آنها اشاره شده است.

    آخرين قسمت، مختصرى از فضايل زيارت مدفن حضرت ابراهیم(ع) را بيان كرده است. است[۱۱].

    وضعيت کتاب

    فهرست احاديث، آثار، اخبار، اشعار، اعلام، اماكن و شهرهاى مذكور در متن و فهرست مصادر و مراجع مورد استفاده مصحح و نيز فهرست موضوعات، توسط مصحح، در آخر کتاب آمده است.

    پاورقى‌ها نيز از مصحح بوده كه بيشتر به ذكر منابع و توضيح عبارات مشكل متن اختصاص يافته است.

    پانويس


    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها