ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۳۳

ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد

نام	ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد
نام‌های دیگر	Ibn Khaldun
نام پدر	محمد
متولد	723
محل تولد	تونس
رحلت	808 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE1863AUTHORCODE

ابوزيد عبدالرحمن بن محمد بن محمد بن محمد بن الحسن بن محمد بن جابر الخضرمى الاشبيلى المالكى معروف به ابن خلدون

(۷23-۸۰۸ ق) معروف به «ابن خلدون»، تاریخ‌نگار، جامعه‌شناس، مردم‌شناس و سیاست‌مدار عرب مسلمان است. وی را از پیشگامان تاریخ‌نگاری به شیوۀ علمی و از پیشگامان علم جامعه‌شناسی می‌دانند که حدود ۴۰۰ سال پیش از اگوست کنت - مؤسس علم جامعه‌شناسی - می‌زیست. ابن‌خلدون این علم جدید را عمران نام نهاد.

ابن خلدون در روز چهارشنبه اول ماه مبارک رمضان سال 732 ق،، مصادف با 27 می 1332 میلادی، در تونس در خانواده‌ای اندلسی(اسپانیای امروز) که اصلا یمنی بودند، متولد شد.

ابن‌خلدون منسوب به یکی از خاندان‌های حاکم است، که از آغاز فتح اندلس به‌بعد اغلب به ریاست و وزارت نائل می‌آمدند. قبل از تولد عبدالرحمن پدرش از یمن به تونس رفته و یک شخص درباری می‌شود. او در چنین خاندانی پرورش یافت و از آغاز خردسالی مناقب نیاکان خویش را می‌شنید و در مجلس پدرش حضور می‌یافت. پرورش در چنین خانواده‌ای دو ویژگی را ایجاب می‌کرد: شیفتگی به جاه و مقام و دلبستگی به مطالعه و دانش.

ابن‌خلدون در سنّ پنج سالگی نیای پدری خود را از دست داد و در سن هفده سالگی پدر و مادر وی به‌یک‌باره هنگام شیوع وبای بزرگ در سراسر شرق و غرب عالم اسلام، حیات را به‌درود گفتند.

او در میان‌سالی ازدواج کرد و دارای چندین فرزند گردید. او نیز مثل پدرش در تونس به دربار راه می‌یابد و به‌دلیل مخالفت با دربار، چندین بار تبعید و زندانی می‌شود. از آن پس پیوند او با محل تولدش سست شده و او را به سفر برمی‌انگیزاند.^[۱]

تحصیلات

آموزش‌های آغازین را را نزد پدرش فراگرفت و سپس نزد علمای تونسی قرآن و تفسیر، فقه، حدیث، علم رجال، تاریخ، فن شعر، فلسفه و منطق آموخت. از‌ اندیشندان بلندپایه دنیای اسلام است که به دلیل نگارش مقدمه به عنوان بنیانگذار جامعه‌شناسی علمی شناخته شده است. درباره‌ اندیشه‌های وی آثار فراوانی تالیف شده که ضمن هر کدام به نوعی تازه شکل‌گیری افکار و‌ اندیشه‌های او را مطرح کرده و دیدگاه‌هایش را درباره تحول در جامعه تشریح کرده‌اند.

زندگی علمی و فکری ابن‌خلدون پس از دوران تحصیل و از تاریخ دخول او به زندگی اجتماعی به سه دوره تقسیم می‌شود:

الف) دوران فعالیت سیاسی به‌مدت ۲۲ سال در بلاد غرب (۱۳۷۴-۱۳۵۲)؛

ب) روزگار انزوا و گوشه‌نشینی و تالیف وی در قلعه ابن‌سلامه (۱۳۷۸-۱۳۷۴)؛

ج) ایام اشتغال به تدریس و امور قضایی با مراجعه و تجدید نظر در تالیفات (۱۳۷۸-۱۴۰۶).^[۲]

مشايخ وى

ابن خلدون، از علمای بسیاری مثل «وادی آشی» دانش آموخت و زبان عربی را از پدر خود «محمد بن محمد بن خلدون» و « أبی عبدالله سایری» و دیگران فرا گرفت.

او قرآن را از عبدالله بن سعد بن نزال و فقه را از قاضی ابن عبدالسلام و دیگران فرا گرفت. استادان او در علوم معقول، محمد بن ابراهیم آبلى و در علوم منقول، یکى از پیشوایانِ محدّثان و نحویان مغرب، به نام ابو محمد عبد المهیمن الحضرمى بودند.

وفات

ابن خلدون در روز جمعه 28 رمضان سال 808 ق (19 مارس 1406) در تِلِمْسان‏ -شهری در مغرب(مراکش) وفات نمود. برخی قبر او را در قاهره می‌دانند؛ اما تاکنون محل قبر وی مشخص نشده است.