الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده اول
پژوهشی در روایات تفسیری امام باقر و امام صادق علیهما‌السلام نوشته لاله افتخاری(معاصر)، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع علوم قرآنی و حدیث.
نویسنده در این اثر احادیث تفسیری صادقین(ع) را مورد بررسی قرار میدهد. چون بررسی تمامی روایات درباره همه آیات گستردگی فراوانی دارد، لاله افتخاری به هدف دستیابی به شیوه تفسیری این دو امام(ع) فقط احادیث مربوط به آیات جزء سیام قرآن را، مورد بررسی قرار داده است.
نویسنده در چکیده کتاب بیان می‌دارد که دین خدا در قالب وحی قرآنی و وحی بیانی بر پیامبر(ص) عرضه شده است. سهم عظیمی از وحی بیانی به‌صورت آموزه‌های خاص دینی، فقط در اختیار وارثان علم ایشان یعنی اهل‌بیت(ع) قرار گرفته و در این میان، سهم صادقین(ع) به دلیل شرایط بهتر زمانی و مکانی، بیشتر است و روایات آنان در تدوین مکتوبات حدیثی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او مینویسد: «در این پژوهش، ضمن بیان مباحث مقدماتی مانند تعریف تفسیر، تأویل و اثر، تفسیر اثری و جایگاه آن، تفسیر اهل‌بیت(ع) و سیر تطور آن، از زمان پیدایش تا دوران باقرین(ع) نگاهی به حیات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی آن دو بزرگوار افکنده، آنگاه با بررسی روایات منسوب به ایشان، ذیل آیات جزء سیام قرآن به روش و مبانی تفسیری آن دو بزرگوار دست یافته‌ایم. سپس در بخش اصلی، روایات باقرین(ع) ذیل آیات جزء سیام قرآن را یک به‌یک مطرح و مورد بررسی قرار داده‌ایم.»
مطالبی که لاله افتخاری در تدوین این کتاب، ملاحظه کرده به‌صورت مختصر ازاین‌قرار است؛
- روایات تفسیری صادقین(ع) از کتاب‌های کافی، بحارالأنوار، تفسیر قمی، مجمع‌البیان، البرهان، نورالثقلین، صافی، شواهد التنزیل، تأویل الآیات و... گردآوری شده است.
- پس از بررسی و تحلیل احادیث مذکور، نقش آن‌ها در کتاب‌های تفسیری و نیز همسویی یا عدم همسویی آراء مفسران فریقین با آن‌ها، بررسی شده است.
- بررسی سند تمام روایات و جرح و تعدیلشان مورد نظر نویسنده نیست و تا آنجا که بین این روایات با قرآن و سنت تعارضی دیده نشده صدور آن از معصوم را مفروض گرفته و به تحلیل آن میپردازد و آنجا که اندک تعارضی مشاهده کرده به نقد آن‌ها بر اساس ملاک‌های نقد متنی و سندی موجود در منابع معتبر رجالی شیعه مراجعه کرده است.
- تنها به روایاتی بسنده شده که مستقیماً به تفسیر آیه میپردازد و از روایات فضایل سوره و... که اثر بسزایی در فهم مقصود از آیه ندارند، اجتناب شده.
- روایات کتاب، تنها منسوب به باقرین(ع) است، لذا برای رعایت اختصار و پرهیز تکرار مطالبی همچون «فلان راوی از آن حضرت نقل میکند» و... عبارت امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) میفرمایند... آمده است.