حنین بن اسحاق: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[')
     
    (۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR00447.jpg|بندانگشتی|حنین بن اسحاق]]
    [[پرونده:NUR00447.jpg|بندانگشتی|حنین بن اسحاق]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|حنین بن اسحاق
    ! نام!! data-type="authorName" |حنین بن اسحاق
    |-
    |-
    |نام های دیگر  
    |نام‎های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'| عبادی، حنین بن اسحق
    | data-type="authorOtherNames" | عبادی، حنین بن اسحق


    عبادی، ابیزید حنین
    عبادی، ابیزید حنین
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|
    | data-type="authorfatherName" |اسخاق
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|809 م
    | data-type="authorbirthDate" |194ق (809م)
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|
    | data-type="authorBirthPlace" |حيره
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|260 هـ.ق یا 873 م
    | data-type="authorDeathDate" |260 ق یا 873 م
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|
    | data-type="authorTeachers" |[[ابن ماسویه، یوحنا بن ماسویه|يوحنا بن ماسويه]]
     
    [[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]]
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|
    | data-type="authorWritings" |[[البقراط في الأمراض البلادیة]]
    |-class='articleCode'
    |کد مولف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE447AUTHORCODE
    |}
    </div>


    [[البقراط فی الاخلاط؛ کتاب الغذاء لبقراط، کتاب جوامع جالینوس فی العناصر]]


    «ابوزيد حنين بن اسحاق عبادى» در سال 194ق (809م) در حيره ديده به جهان گشود. پدر او داروسازى نصرانى از اهل حيره بود. حنين نيز در پى آموزش طب و داروسازى، به دانشگاه معروف پزشكى آن روز يعنى دانشگاه جندى شاپور رهسپار شد.
    [[المولودین]]


    استاد حنين در اين روزگار، يوحنا بن ماسويه (متوفى243ق) بود كه در اوائل قرن سوم از بغداد به جندى شاپور مهاجرت نموده بود. همچنين از آنجايى كه يوحنا مدير بيت الحكمه بغداد بود، حنين نيز مدتى در اين مدرسه به دانش‌آموزى پرداخت.
    [[مقالات فلسفية لمشاهير المسلمين و النصاری]]


    نقل است كه حنين از خانواده تجار بود، از اين رو اهالى دانشگاه جندى شاپور و پزشكان آنجا ناخرسند بودند كه تاجرزادگان به آموختن رشته‌هاى پزشكى پردازند، به اين سبب روزى يوحنا كه از سوالات پى در پى حنين خسته شده بود، به وى گفت: تاجرزادگان اهل حيره را چه به آموختن دانش پزشكى و دستور داد كه او را از خانه‌اش بيرون كنند.
    [[النبض جالینوس]]


    ولى وى از اين بابت نااميد نشد، بلكه به آموختن لغت يونانى پرداخت و آن‌گاه كه از آموختن آن فارغ شد، به قصد آموختن زبان و قواعد عربى به بصره رفت و در محضر [[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]] كه بزرگترين زبان‌شناس آن روزگار بود، به كسب علم پرداخت.
    [[في حفظ الأسنان و اللثة و استصلاحها]]


    بعد از اين دوران وى خود به مطالعه كتاب‌هاى بقراط و جالينوس مى‌پرداخت. آنگاه حوالى سال 211ق به بغداد بازگشت و به خدمت جبرئيل بن بختيشوع كه طبيب خاص مأمون عباسى بود درآمد.
    [[جالینوس في الأسطقسات علی رأي أبقراط]]


    در اين ايام به دستور جبرئيل، دو كتاب جالينوس با نام‌هاى «اصناف الحميات» و «كتاب فى القوى الطبيعة» را از يونانى به عربى ترجمه نمود. البته در سال‌هاى بعد حنين بسيارى از اين كتاب‌ها را كه در روزگار ناپختگى به عربى ترجمه نموده بود، دوباره ترجمه نمود.
    [[جالینوس الصناعة الصغیرة]]


    هوش و ذكاوت حنين به قدرى بود كه به سفارش جبرئيل به عنوان استاد به بيت الحكمه راه يافت و چنان در اين راه شهرت يافت كه يوحنا بن ماسويه از او ترجمه كتب جالينوس را به عربى و سريانى درخواست نمود.
    [[جالینوس إلی غلوقن في التأتي لشفاء الأمراض]]
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00447AUTHORCODE
    |}
    </div>


    حنين علاوه بر مقام والاى دانش، در دستگاه خلفاى عباسى نيز جايگاهى رفيع داشت، به گونه‌اى كه از ملازمين مجالس علمى دربار واثق عباسى بود.
    '''ابوزيد حنين بن اسحاق عبادى''' (194-260ق)، پزشک معروف دوره عباسی و فیلسوف و برجسته‌‏ترین مترجم آثار‏ یونانی به عربی و سریانی در قرن سوم‏ هجری، از بزرگان مشهور و تأثیرگذار مسیحی نسطوری 


    با اين حال، روزگارى به فرمان متوكل عباسى به زندان افتاد. قطفى ماجراى به زندان افتادن او را چنين نقل مى‌كند: روزى متوكل عباسى از او خواست دارويى بسازد تا با آن يكى از دشمنان خليفه را به قتل برسانند، به گونه‌اى كه كسى علت مرگ او را نفهمد، ولى حنين از اين كار سرباز زد و گفت من تنها داروهايى را مى‌شناسم كه باعث نفع و بهبودى‌اند و بهتر است خليفه از من درگذرد و اجازه دهد تا به كار ديگرى مشغول شود و آنگاه كه تهديد و ترغيب خليفه بر وى اثرى نكرد، وى را به زندان انداخت.
    == ولادت ==
    در سال 194ق (809م) در حيره ديده به جهان گشود. پدر او داروسازى نصرانى از اهل حيره بود.  


    زندگى حنين بسيار با اين فراز و نشيب‌ها همراه بود، به گونه‌اى كه بارها به زندان افتاد و شكنجه شد.
    == تحصیلات ==
    حنين نيز در پى آموزش طب و داروسازى، به دانشگاه معروف پزشکى آن روز يعنى دانشگاه جندى شاپور رهسپار شد.


    == تأليفات ==
    استاد حنين در اين روزگار، [[ابن ماسویه، یوحنا بن ماسویه|يوحنا بن ماسويه]] (متوفى243ق) بود كه در اوائل قرن سوم از بغداد به جندى شاپور مهاجرت نموده بود. همچنين از آنجايى كه يوحنا مدير بيت‌الحكمه بغداد بود، حنين نيز مدتى در اين مدرسه به دانش‌آموزى پرداخت.


    نقل است كه حنين از خانواده تجار بود، از اين رو اهالى دانشگاه جندى شاپور و پزشکان آنجا ناخرسند بودند كه تاجرزادگان به آموختن رشته‌هاى پزشکى پردازند، به اين سبب روزى يوحنا كه از سؤالات پى در پى حنين خسته شده بود، به وى گفت: تاجرزادگان اهل حيره را چه به آموختن دانش پزشکى و دستور داد كه او را از خانه‌اش بيرون كنند.


    حنين بسيارى از كتاب‌هاى جالينوس را از يونانى ترجمه نمود. از جمله آن‌ها، 15 كتابى است كه جالينوس در تفسير بعضى از تأليفات بقراط نگاشته است. برخى از آثار او عبارتند از:
    ولى وى از اين بابت نااميد نشد، بلكه به آموختن لغت يونانى پرداخت و آن‌گاه كه از آموختن آن فارغ شد، به قصد آموختن زبان و قواعد عربى به بصره رفت و در محضر [[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]] كه بزرگترين زبان‌شناس آن روزگار بود، به كسب علم پرداخت.


    1. تفسير كتاب عهد بقراط: حنين اين اثر را همراه با شرح و توضيحاتى از خود از يونانى به سريانى ترجمه نمود؛
    بعد از اين دوران وى خود به مطالعه كتاب‌هاى بقراط و [[جالینوس]] مى‌پرداخت. آنگاه حوالى سال 211ق به بغداد بازگشت و به خدمت جبرئيل بن بختيشوع كه طبيب خاص مأمون عباسى بود درآمد.


    2. تفسير كتاب تدبير الامراض الحادة؛
    در اين ايام به دستور جبرئيل، دو كتاب [[جالینوس]] با نام‌هاى «اصناف الحميات» و «كتاب فى القوى الطبيعة» را از يونانى به عربى ترجمه نمود. البته در سال‌هاى بعد حنين بسيارى از اين كتاب‌ها را كه در روزگار ناپختگى به عربى ترجمه نموده بود، دوباره ترجمه نمود.


    3. تفسير كتاب ابيذيميا؛
    هوش و ذكاوت حنين به قدرى بود كه به سفارش جبرئيل به عنوان استاد به بيت الحكمه راه يافت و چنان در اين راه شهرت يافت كه [[ابن ماسویه، یوحنا بن ماسویه|يوحنا بن ماسويه]] از او ترجمه كتب [[جالینوس]] را به عربى و سريانى درخواست نمود.


    4. تفسير كتاب قليطريون؛
    حنين علاوه بر مقام والاى دانش، در دستگاه خلفاى عباسى نيز جايگاهى رفيع داشت، به گونه‌اى كه از ملازمين مجالس علمى دربار واثق عباسى بود.


    5. تفسير كتاب الهواء و الماء و المساكن؛
    با اين حال، روزگارى به فرمان متوكل عباسى به زندان افتاد. قطفى ماجراى به زندان افتادن او را چنين نقل مى‌كند: روزى متوكل عباسى از او خواست دارويى بسازد تا با آن يكى از دشمنان خليفه را به قتل برسانند، به گونه‌اى كه كسى علت مرگ او را نفهمد، ولى حنين از اين كار سرباز زد و گفت من تنها داروهايى را مى‌شناسم كه باعث نفع و بهبودى‌اند و بهتر است خليفه از من درگذرد و اجازه دهد تا به كار ديگرى مشغول شود و آنگاه كه تهديد و ترغيب خليفه بر وى اثرى نكرد، وى را به زندان انداخت.


    6. تفسير كتاب الغذاء؛
    زندگى حنين بسيار با اين فراز و نشيب‌ها همراه بود، به گونه‌اى كه بارها به زندان افتاد و شكنجه شد.


    البته - چنان كه خود حنين تصريح كرده، بسيارى از اين آثار تنها صرف ترجمه نبوده، بلكه گاه همراه با توضيحات و تغييراتى از جانب حنين بوده است.
    == وفات ==
     
    علاوه بر اين ترجمه‌ها مى‌توان به اين آثار نيز اشاره كرد:
     
    7. كتاب فى البقول و خواصها؛
     
    8. المسائل فى الطب للمتعلمين؛
     
    9. تركيب العين و عللها و علاجها على راى البقراط و جالينوس؛
     
    10. كتاب فى العين؛
     
    11. كتاب الاغذيه؛
     
    12. كتاب فى اوجاع المعدة؛
     
    13. رسالة فى تدبير الصحة فى المطعم و المشرب؛
     
    14. فول فى حفظ الانسان و استصلاحها؛


    15. كتاب الفوائد فى تنويع الموائد؛
    حنين بنابر آنچه [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] و بسيارى ديگر نگاشته‌اند، روز سه شنبه، ششم صفر سال 260ق درگذشت. ولى بنابر گزارش ابن اصيبعه، تاريخ وفات او، ششم صفر سال 264ق است.


    16. جوامع مقالات جالينوس فى التدبير الملطف؛
    == آثار ==


    17. تحفة الاطباء و ذخيرة الاطباء؛
    حنين بسيارى از كتاب‌هاى [[جالینوس]] را از يونانى ترجمه نمود. از جمله آن‌ها، 15 كتابى است كه [[جالینوس]] در تفسير بعضى از تأليفات بقراط نگاشته است. برخى از آثار او عبارتند از:


    18. كتاب فى اسراء الفلاسفة فى الباه؛
    # تفسير كتاب عهد بقراط: حنين اين اثر را همراه با شرح و توضيحاتى از خود از يونانى به سريانى ترجمه نمود؛
    # تفسير كتاب تدبير الامراض الحادة؛
    # تفسير كتاب ابيذيميا؛
    # تفسير كتاب قليطريون؛
    # تفسير كتاب الهواء و الماء و المساكن؛
    # تفسير كتاب الغذاء؛
    #:البته - چنان كه خود حنين تصريح كرده، بسيارى از اين آثار تنها صرف ترجمه نبوده، بلكه گاه همراه با توضيحات و تغييراتى از جانب حنين بوده است.
    #:علاوه بر اين ترجمه‌ها مى‌توان به اين آثار نيز اشاره كرد:
    # كتاب فى البقول و خواصها؛
    # المسائل فى الطب للمتعلمين؛
    # تركيب العين و عللها و علاجها على راى البقراط و [[جالینوس]]؛
    # كتاب فى العين؛
    # كتاب الاغذيه؛
    # كتاب فى اوجاع المعدة؛
    # رسالة فى تدبير الصحة فى المطعم و المشرب؛
    # فول فى حفظ الانسان و استصلاحها؛
    # كتاب الفوائد فى تنويع الموائد؛
    # جوامع مقالات [[جالینوس]] فى التدبير الملطف؛
    # تحفة الاطباء و ذخيرة الاطباء؛
    # كتاب فى اسراء الفلاسفة فى الباه؛
    # معرفة قوة اللبن؛


    19. معرفة قوة اللبن؛
    ==وابسته‌ها==
     
    {{وابسته‌ها}}
    == وفات ==




    حنين بنابر آنچه ابن نديم و بسيارى ديگر نگاشته‌اند، روز سه شنبه، ششم صفر سال 260ق درگذشت. ولى بنابر گزارش ابن اصيبعه، تاريخ وفات او، ششم صفر سال 264ق است.
    [[البقراط في الأمراض البلادیة]]


    [[البقراط فی الاخلاط؛ کتاب الغذاء لبقراط، کتاب جوامع جالینوس فی العناصر]]


    == وابسته‌ها ==
    [[المولودین]]  
    [[البقراط في الأمراض البلادیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم


    [[البقراط فی الاخلاط؛ کتاب الغذاء لبقراط، کتاب جوامع جالینوس فی العناصر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[مقالات فلسفية لمشاهير المسلمين و النصاری]]


    [[رساله بقراطیه، رساله في شرح هلیلج، رسالهای در شرح مومیائی کانی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[النبض جالینوس]]  


    [[المولودین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[في حفظ الأسنان و اللثة و استصلاحها]]  


    [[النبض جالینوس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[جالینوس في الأسطقسات علی رأي أبقراط]]  


    [[في حفظ الأسنان و اللثة و استصلاحها]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[جالینوس الصناعة الصغیرة]]  


    [[جالینوس في الأسطقسات علی رأي أبقراط]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[جالینوس إلی غلوقن في التأتي لشفاء الأمراض]]  


    [[جالینوس الصناعة الصغیرة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[جالینوس في فرق الطب للمتعلمین]]  


    [[جالینوس إلی غلوقن في التأتي لشفاء الأمراض]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
    [[المسائل في الطب للمتعلمین]]  


    [[جالینوس في فرق الطب للمتعلمین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[نوادر الفلاسفة و الحکماء و آداب المعلمين القدماء]]


    [[المسائل في الطب للمتعلمین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[تقدمة المعرفة]]


    [[کتاب تعبیر الرویاء]] / نوع اثر: کتاب / نقش: تعريب
    [[کتاب تعبیر الرویاء]]


    [[ترجمه فارسی کتاب حشائش دیسقوریدوس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[ترجمه فارسی کتاب حشائش دیسقوریدوس]]  


    [[جوامع الإسکندرانيين لکتاب جالينوس في الصناعة الصغيرة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[جوامع الإسکندرانيين لکتاب جالینوس في الصناعة الصغيرة]]  


    [[المسائل في الطب للمتعلمين]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[المسائل في الطب للمتعلمين]]  


    [[نوادر الفلاسفة و الحکماء و آداب المعلمين القدماء و تسبقه رسالة في کتب جالينوس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[آداب الفلاسفة]]  


    [[آداب الفلاسفة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[مقاله بهداشت دندان و لثه]]  


    [[مقاله بهداشت دندان و لثه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[رساله بقراطیه]]  


    [[کتاب منافع الأعضاء]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[کتاب منافع الأعضاء]]  


    [[جوامع الإسکندرانيين، مجموعه اي از تأليفات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
    [[جوامع الإسکندرانيين، مجموعه‌ای از تأليفات]]  


    [[کتاب المسائل]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[کتاب المسائل (حنین بن اسحاق)]]  


    [[مجموعه رسائل متفرقه طبية]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[مجموعه رسائل متفرقه طبية]]  


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:مترجمان]]
    [[رده:پزشکان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۲۰

    ابوزيد حنين بن اسحاق عبادى (194-260ق)، پزشک معروف دوره عباسی و فیلسوف و برجسته‌‏ترین مترجم آثار‏ یونانی به عربی و سریانی در قرن سوم‏ هجری، از بزرگان مشهور و تأثیرگذار مسیحی نسطوری 

    ولادت

    در سال 194ق (809م) در حيره ديده به جهان گشود. پدر او داروسازى نصرانى از اهل حيره بود.

    تحصیلات

    حنين نيز در پى آموزش طب و داروسازى، به دانشگاه معروف پزشکى آن روز يعنى دانشگاه جندى شاپور رهسپار شد.

    استاد حنين در اين روزگار، يوحنا بن ماسويه (متوفى243ق) بود كه در اوائل قرن سوم از بغداد به جندى شاپور مهاجرت نموده بود. همچنين از آنجايى كه يوحنا مدير بيت‌الحكمه بغداد بود، حنين نيز مدتى در اين مدرسه به دانش‌آموزى پرداخت.

    نقل است كه حنين از خانواده تجار بود، از اين رو اهالى دانشگاه جندى شاپور و پزشکان آنجا ناخرسند بودند كه تاجرزادگان به آموختن رشته‌هاى پزشکى پردازند، به اين سبب روزى يوحنا كه از سؤالات پى در پى حنين خسته شده بود، به وى گفت: تاجرزادگان اهل حيره را چه به آموختن دانش پزشکى و دستور داد كه او را از خانه‌اش بيرون كنند.

    ولى وى از اين بابت نااميد نشد، بلكه به آموختن لغت يونانى پرداخت و آن‌گاه كه از آموختن آن فارغ شد، به قصد آموختن زبان و قواعد عربى به بصره رفت و در محضر خليل بن احمد كه بزرگترين زبان‌شناس آن روزگار بود، به كسب علم پرداخت.

    بعد از اين دوران وى خود به مطالعه كتاب‌هاى بقراط و جالینوس مى‌پرداخت. آنگاه حوالى سال 211ق به بغداد بازگشت و به خدمت جبرئيل بن بختيشوع كه طبيب خاص مأمون عباسى بود درآمد.

    در اين ايام به دستور جبرئيل، دو كتاب جالینوس با نام‌هاى «اصناف الحميات» و «كتاب فى القوى الطبيعة» را از يونانى به عربى ترجمه نمود. البته در سال‌هاى بعد حنين بسيارى از اين كتاب‌ها را كه در روزگار ناپختگى به عربى ترجمه نموده بود، دوباره ترجمه نمود.

    هوش و ذكاوت حنين به قدرى بود كه به سفارش جبرئيل به عنوان استاد به بيت الحكمه راه يافت و چنان در اين راه شهرت يافت كه يوحنا بن ماسويه از او ترجمه كتب جالینوس را به عربى و سريانى درخواست نمود.

    حنين علاوه بر مقام والاى دانش، در دستگاه خلفاى عباسى نيز جايگاهى رفيع داشت، به گونه‌اى كه از ملازمين مجالس علمى دربار واثق عباسى بود.

    با اين حال، روزگارى به فرمان متوكل عباسى به زندان افتاد. قطفى ماجراى به زندان افتادن او را چنين نقل مى‌كند: روزى متوكل عباسى از او خواست دارويى بسازد تا با آن يكى از دشمنان خليفه را به قتل برسانند، به گونه‌اى كه كسى علت مرگ او را نفهمد، ولى حنين از اين كار سرباز زد و گفت من تنها داروهايى را مى‌شناسم كه باعث نفع و بهبودى‌اند و بهتر است خليفه از من درگذرد و اجازه دهد تا به كار ديگرى مشغول شود و آنگاه كه تهديد و ترغيب خليفه بر وى اثرى نكرد، وى را به زندان انداخت.

    زندگى حنين بسيار با اين فراز و نشيب‌ها همراه بود، به گونه‌اى كه بارها به زندان افتاد و شكنجه شد.

    وفات

    حنين بنابر آنچه ابن نديم و بسيارى ديگر نگاشته‌اند، روز سه شنبه، ششم صفر سال 260ق درگذشت. ولى بنابر گزارش ابن اصيبعه، تاريخ وفات او، ششم صفر سال 264ق است.

    آثار

    حنين بسيارى از كتاب‌هاى جالینوس را از يونانى ترجمه نمود. از جمله آن‌ها، 15 كتابى است كه جالینوس در تفسير بعضى از تأليفات بقراط نگاشته است. برخى از آثار او عبارتند از:

    1. تفسير كتاب عهد بقراط: حنين اين اثر را همراه با شرح و توضيحاتى از خود از يونانى به سريانى ترجمه نمود؛
    2. تفسير كتاب تدبير الامراض الحادة؛
    3. تفسير كتاب ابيذيميا؛
    4. تفسير كتاب قليطريون؛
    5. تفسير كتاب الهواء و الماء و المساكن؛
    6. تفسير كتاب الغذاء؛
      البته - چنان كه خود حنين تصريح كرده، بسيارى از اين آثار تنها صرف ترجمه نبوده، بلكه گاه همراه با توضيحات و تغييراتى از جانب حنين بوده است.
      علاوه بر اين ترجمه‌ها مى‌توان به اين آثار نيز اشاره كرد:
    7. كتاب فى البقول و خواصها؛
    8. المسائل فى الطب للمتعلمين؛
    9. تركيب العين و عللها و علاجها على راى البقراط و جالینوس؛
    10. كتاب فى العين؛
    11. كتاب الاغذيه؛
    12. كتاب فى اوجاع المعدة؛
    13. رسالة فى تدبير الصحة فى المطعم و المشرب؛
    14. فول فى حفظ الانسان و استصلاحها؛
    15. كتاب الفوائد فى تنويع الموائد؛
    16. جوامع مقالات جالینوس فى التدبير الملطف؛
    17. تحفة الاطباء و ذخيرة الاطباء؛
    18. كتاب فى اسراء الفلاسفة فى الباه؛
    19. معرفة قوة اللبن؛

    وابسته‌ها