قاموس قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '↵↵↵\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به ' {{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR02086J1.jpg | |||
| عنوان =قاموس قرآن | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[قرشی بنابی، سید علی‌اکبر]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 66/9 /ق4ق2 | |||
| | | موضوع = | ||
قرآن - دایرةالمعارفها | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
قرآن - | قرآن - واژه‌نامه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار الکتب الإسلامیة | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1371 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02086AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =6 | |||
| تعداد جلد =7 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02086 | |||
| کتابخوان همراه نور =02086 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|قاموس (ابهام زدایی)}} | |||
'''قاموس قرآن''' تألیف [[قرشی بنابی، سید علی‌اکبر|سيد على اكبر قرشى]]، فرهنگ‌نامه لغات قرآنى است. انگيزه نویسنده از نگارش كتاب باقى گذاشتن يك اثر ماندگار بوده كه به بركت قرآن همواره مورد استفاده قرار گيرد. | |||
'''قاموس قرآن''' تألیف [[قرشی بنابی، علی‌اکبر|سيد على اكبر قرشى]]، فرهنگ‌نامه لغات قرآنى است. انگيزه | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
قاموس راهنماى كلمات قرآنى است كه بر اساس حروف الفبا و با توجه به ريشه كلمات تنظيم شده است. در اين معجم علاوه بر شماره سوره و آيه، حروف مكمّل هر كلمه و دفعات تكرار آن نيز ذكر شده است. | قاموس راهنماى كلمات قرآنى است كه بر اساس حروف الفبا و با توجه به ريشه كلمات تنظيم شده است. در اين معجم علاوه بر شماره سوره و آيه، حروف مكمّل هر كلمه و دفعات تكرار آن نيز ذكر شده است. | ||
| خط ۵۱: | خط ۳۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مفردات قرآن، علمى است كه درباره تك‌واژه‌هاى قرآنى از نظر ريشه و اشتقاق لغوى، دلالت بر معناى مطلوب، شيوه نگارش، نحوه تلفظ و نوع كاربرد آن در قرآن بحث مى‌كند؛و يكى از مهمترين شاخه‌هاى آن غريب قرآن است. شايد نخستين كسى كه اصطلاح «علم مفردات» را به عنوان شاخه‌اى از علوم لفظى قرآن به كار برد و تأليف و تصنيف ارزشمندى در اين زمينه ارائه كرد، [[راغب اصفهانی، حسین بن محمد|راغب اصفهانى]] (م 530 ق) باشد. | |||
مؤلف در مقدمه مختصر خود بر كتاب مى‌نويسد: «اين كتاب تنها درباره لغات قرآن نيست بلكه گذشته از آن در نوبت خود يك كتاب تفسير و اگر اغراق نباشد يك دايرةالمعارف قرآن است.در هر ماده كه تشخيص داده شده، آياتى چند نقل و تفسير شده است، نقل روايات، شأن نزول و اشاره به بعضى از قضايا و نقل اقوال بزرگان از آن جمله است. به احوال و قضاياى انبياء از ديدگاه قرآن، نظر شده و نسبت به اقتضاى حال در اكثر موارد به تفصيل سخن گفته شده است.» | |||
مؤلف در مقدمه مختصر خود بر كتاب مى‌نويسد: «اين كتاب تنها درباره لغات قرآن نيست بلكه گذشته از آن در نوبت خود يك كتاب تفسير و اگر اغراق نباشد يك | |||
مؤلف معتقد است كلمات قرآن با حذف مكررات و مشتقات حدود 1860 كلمه است، در اين كتاب همه كلمات فوق يكى‌يكى بررسى شده است. ايشان در توضيح برخى كلمات به معنى لغوى اكتفا ننموده و براى بسيارى از كلمات، تفاسير و توضيحات لغوى، ادبى، علمى، اجتماعى و تاريخى ذكر نموده است.اين توضيحات تقريباً براى تمام اعلام قرآن آورده شده است، و به ترتيب به پاره‌اى از موضوعات قرآن‌پژوهى نيز پرداخته است. | مؤلف معتقد است كلمات قرآن با حذف مكررات و مشتقات حدود 1860 كلمه است، در اين كتاب همه كلمات فوق يكى‌يكى بررسى شده است. ايشان در توضيح برخى كلمات به معنى لغوى اكتفا ننموده و براى بسيارى از كلمات، تفاسير و توضيحات لغوى، ادبى، علمى، اجتماعى و تاريخى ذكر نموده است.اين توضيحات تقريباً براى تمام اعلام قرآن آورده شده است، و به ترتيب به پاره‌اى از موضوعات قرآن‌پژوهى نيز پرداخته است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۴۳: | ||
در نهايت مى‌توان گفت: قاموس قرآن در تبيين و تفسير واژگانى قرآن كريم به لحاظ گزيده‌گويى و بيان روان و استوار، اكنون از مراجع و منابع قرآن‌پژوهى تلقى شده است. | در نهايت مى‌توان گفت: قاموس قرآن در تبيين و تفسير واژگانى قرآن كريم به لحاظ گزيده‌گويى و بيان روان و استوار، اكنون از مراجع و منابع قرآن‌پژوهى تلقى شده است. | ||
مؤلف، معانى قرآن را از روى كتاب‌هاى لغت معتبر و تفاسير جمع‌آورى كرده است. قاموس اللغة، [[مفردات ألفاظ القرآن|مفردات راغب]]، اقرب الموارد، صحاح اللغة، و از تفاسير، [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]، [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]، صافى، برهان، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، بيضاوى، [[تفسیر جوامع الجامع (محقق، جامعه مدرسین)|جوامع الجامع]] | مؤلف، معانى قرآن را از روى كتاب‌هاى لغت معتبر و تفاسير جمع‌آورى كرده است. قاموس اللغة، [[مفردات ألفاظ القرآن|مفردات راغب]]، اقرب الموارد، صحاح اللغة، و از تفاسير، [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]، [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]، صافى، برهان، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، بيضاوى، [[تفسیر جوامع الجامع (محقق، جامعه مدرسین)|جوامع الجامع]] از جمله منابع كتاب هستند. | ||
در برخى موارد نيز به كتب ديگر غير از كتب لغت و تفسير ارجاع داده شده است؛ مانند كتاب تجسم عمل يا تبدّل نيرو به ماده، تأليف آقاى محمد امين رضوى (صفحه246). | در برخى موارد نيز به كتب ديگر غير از كتب لغت و تفسير ارجاع داده شده است؛ مانند كتاب تجسم عمل يا تبدّل نيرو به ماده، تأليف آقاى محمد امين رضوى (صفحه246). | ||
| خط ۶۷: | خط ۴۹: | ||
در شماره آيات از كتاب «المعجم المفهرس» تأليف محمد فؤاد عبدالباقى و در شماره خطبه‌هاى نهج‌البلاغه، از نهج‌البلاغه محمد عبده استفاده شده است. | در شماره آيات از كتاب «المعجم المفهرس» تأليف محمد فؤاد عبدالباقى و در شماره خطبه‌هاى نهج‌البلاغه، از نهج‌البلاغه محمد عبده استفاده شده است. | ||
ترتيب مطالب همه‌جا يكسان نيست؛ به عنوان نمونه، در برخى كلمات ابتدا كلمه آورده شده، سپس معناى آن و در ادامه آيه ذكر شده است. در برخى ديگر هم ابتدا بعد از ذكر كلمه، آيه آورده شده و پس از ترجمه آيه، معناى كلمه بيان شده است. | ترتيب مطالب همه‌جا يكسان نيست؛ به عنوان نمونه، در برخى كلمات ابتدا كلمه آورده شده، سپس معناى آن و در ادامه آيه ذكر شده است. در برخى ديگر هم ابتدا بعد از ذكر كلمه، آيه آورده شده و پس از ترجمه آيه، معناى كلمه بيان شده است. نویسنده بهتر بود از رويه يكسانى در ارائه مطالب استفاده مى‌كرد. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
قاموس قرآن از تاريخ اتمام تأليف (ارديبهشت 1354ش) تا سال 1374ش بيش از ده بار تجديد چاپ گرديده است. | قاموس قرآن از تاريخ اتمام تأليف (ارديبهشت 1354ش) تا سال 1374ش بيش از ده بار تجديد چاپ گرديده است. | ||
| خط ۷۹: | خط ۵۹: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن كتاب | #مقدمه و متن كتاب | ||
#مصاحبه مؤلف در مجله بينات، فصلنامه پژوهشهاى قرآنى، وابسته به مؤسسه معارف اسلامى امام رضا(ع)-قم، شماره 5، سال دوم، بهار 1374ش. | #مصاحبه مؤلف در مجله بينات، فصلنامه پژوهشهاى قرآنى، وابسته به مؤسسه معارف اسلامى امام رضا(ع)-قم، شماره 5، سال دوم، بهار 1374ش. | ||
| خط ۹۰: | خط ۶۸: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | ||
[[رده:درباره قرآن]] | [[رده:درباره قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۰۲
| قاموس قرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قرشی بنابی، سید علی‌اکبر (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب الإسلامیة |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1371 ش |
| چاپ | 6 |
| موضوع | قرآن - دایرةالمعارفها قرآن - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | BP 66/9 /ق4ق2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قاموس قرآن تألیف سيد على اكبر قرشى، فرهنگ‌نامه لغات قرآنى است. انگيزه نویسنده از نگارش كتاب باقى گذاشتن يك اثر ماندگار بوده كه به بركت قرآن همواره مورد استفاده قرار گيرد.
ساختار
قاموس راهنماى كلمات قرآنى است كه بر اساس حروف الفبا و با توجه به ريشه كلمات تنظيم شده است. در اين معجم علاوه بر شماره سوره و آيه، حروف مكمّل هر كلمه و دفعات تكرار آن نيز ذكر شده است.
كلمات قرآنى زير ماده يا ريشه هر كلمه وارد شده است، و بخشى از آيه قرآنى كه در بردارنده آن كلمه است نيز در ذيل كلمه درج گرديده است. در برابر هر يك از لغات قرآنى، معناى فارسى آن و ترجمه آيات نيز بيان شده است.
گزارش محتوا
مفردات قرآن، علمى است كه درباره تك‌واژه‌هاى قرآنى از نظر ريشه و اشتقاق لغوى، دلالت بر معناى مطلوب، شيوه نگارش، نحوه تلفظ و نوع كاربرد آن در قرآن بحث مى‌كند؛و يكى از مهمترين شاخه‌هاى آن غريب قرآن است. شايد نخستين كسى كه اصطلاح «علم مفردات» را به عنوان شاخه‌اى از علوم لفظى قرآن به كار برد و تأليف و تصنيف ارزشمندى در اين زمينه ارائه كرد، راغب اصفهانى (م 530 ق) باشد.
مؤلف در مقدمه مختصر خود بر كتاب مى‌نويسد: «اين كتاب تنها درباره لغات قرآن نيست بلكه گذشته از آن در نوبت خود يك كتاب تفسير و اگر اغراق نباشد يك دايرةالمعارف قرآن است.در هر ماده كه تشخيص داده شده، آياتى چند نقل و تفسير شده است، نقل روايات، شأن نزول و اشاره به بعضى از قضايا و نقل اقوال بزرگان از آن جمله است. به احوال و قضاياى انبياء از ديدگاه قرآن، نظر شده و نسبت به اقتضاى حال در اكثر موارد به تفصيل سخن گفته شده است.»
مؤلف معتقد است كلمات قرآن با حذف مكررات و مشتقات حدود 1860 كلمه است، در اين كتاب همه كلمات فوق يكى‌يكى بررسى شده است. ايشان در توضيح برخى كلمات به معنى لغوى اكتفا ننموده و براى بسيارى از كلمات، تفاسير و توضيحات لغوى، ادبى، علمى، اجتماعى و تاريخى ذكر نموده است.اين توضيحات تقريباً براى تمام اعلام قرآن آورده شده است، و به ترتيب به پاره‌اى از موضوعات قرآن‌پژوهى نيز پرداخته است.
در نهايت مى‌توان گفت: قاموس قرآن در تبيين و تفسير واژگانى قرآن كريم به لحاظ گزيده‌گويى و بيان روان و استوار، اكنون از مراجع و منابع قرآن‌پژوهى تلقى شده است.
مؤلف، معانى قرآن را از روى كتاب‌هاى لغت معتبر و تفاسير جمع‌آورى كرده است. قاموس اللغة، مفردات راغب، اقرب الموارد، صحاح اللغة، و از تفاسير، الميزان، مجمع البيان، صافى، برهان، زمخشرى، بيضاوى، جوامع الجامع از جمله منابع كتاب هستند.
در برخى موارد نيز به كتب ديگر غير از كتب لغت و تفسير ارجاع داده شده است؛ مانند كتاب تجسم عمل يا تبدّل نيرو به ماده، تأليف آقاى محمد امين رضوى (صفحه246).
در شماره آيات از كتاب «المعجم المفهرس» تأليف محمد فؤاد عبدالباقى و در شماره خطبه‌هاى نهج‌البلاغه، از نهج‌البلاغه محمد عبده استفاده شده است.
ترتيب مطالب همه‌جا يكسان نيست؛ به عنوان نمونه، در برخى كلمات ابتدا كلمه آورده شده، سپس معناى آن و در ادامه آيه ذكر شده است. در برخى ديگر هم ابتدا بعد از ذكر كلمه، آيه آورده شده و پس از ترجمه آيه، معناى كلمه بيان شده است. نویسنده بهتر بود از رويه يكسانى در ارائه مطالب استفاده مى‌كرد.
وضعيت كتاب
قاموس قرآن از تاريخ اتمام تأليف (ارديبهشت 1354ش) تا سال 1374ش بيش از ده بار تجديد چاپ گرديده است.
قاموس با هفت جلد با مقدمه‌اى كوتاه از مؤلف ارائه شده است. آيات قرآن با خطى متمايز از متن و نام سوره و شماره آيات كاملاً قابل تشخيص از متن اصلى است.
در انتهاى جلد آخر مؤلف محترم اجمالى از شرح حال و آثار قلمى خويش به تحرير درآورده‌اند.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب
- مصاحبه مؤلف در مجله بينات، فصلنامه پژوهشهاى قرآنى، وابسته به مؤسسه معارف اسلامى امام رضا(ع)-قم، شماره 5، سال دوم، بهار 1374ش.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، به كوشش بهاءالدين خرمشاهى، ج 2 ص 1750.
- طبقات مفسران شيعه، دكتر عقيقى بخشايشى، ج 5، ص 146.