نمایش مبدأ برای مدعیان مهدویت و هزاره‌گرایان؛ نگاهی به جنبش‌های غالیان شیعی عراق در سده‌های نخستین

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURمدعیان مهدویت و هزاره‌گرایانJ1.jpg
| عنوان =مدعیان مهدویت و هزاره‌گرایان؛ نگاهی به جنبش‌های غالیان شیعی عراق در سده‌های نخستین
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[فردریک تاکر، ویلیام]] (نویسنده)
[[باقری، حمید]] (مترجم)
|زبان 
| زبان =فارسي  
| کد کنگره =‏1397 4م2ت / 239 BP 
| موضوع =شيعه - عراق - تاريخ
شيعه - ايران - تاريخ
شيعيا‌ن‌ -- جنبش‌ها‌ و قيا‌م‌ها‌
اسلام - عراق - تاريخ
اسلام - ايران - تاريخ
بنياد‌گرايي اسلامي -- عراق -- تاريخ 
بنياد‌گرايي اسلامي -- ايران -- تاريخ
|ناشر 
| ناشر =نشر حکمت 
| مکان نشر =تهران
| سال نشر =1439ق.   = 1397ش.  

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE137861AUTOMATIONCODE
| چاپ =اول
| شابک =978-964-244-186-0
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''مدعیان مهدویت و هزاره‌گرایان؛ نگاهی به جنبش‌های غالیان شیعی عراق در سده‌های نخستین''' تألیف ویلیام فردریک تاکر، مترجم حمید باقری؛ در این کتاب توجه خاصی به انتظارات هزاره گرایی و فعالیت های سیاسی- انقلابی فرقه‌های بیانیه، مغیریه، منصوریه و جناحیه شده است. به ویژه، هدف مؤلف ارائه‌ی تعریفی از اصطلاح «هزاره گرایی» است تا چگونگی بازتاب این معنا از سوی این گروه‌ها را تبیین کند و نشان دهد که با این حساب چگونه لازم است به آن ها در بافتی وسیع تر از تاریخ شیعه یا حتی تاریخ اسلام نگریسته شود. از این رو، مؤلف بر نقش تاریخی – اجتماعی این جنبش ها متمرکز شده است.
==گزارش کتاب==
با پیدایش انقلاب اسلامی ایران در سال 1978 میلادی، جهان غرب به شکل گسترده تری بیش از گذشته از اهمیت و قدرت برانگیزاننده و فکری اسلام شیعی آگاهی یافت. دانشجویان و ناظران جدی رخدادهای جهانی در آن زمان تلاش برای مطالعات تاریخ شیعی به زبان های غربی را آغاز کردند و دریافتند که آثارعلمی موجود بسیار کم تر از آنچه انتظار می رفت است. قطع نظر از پژوهش انجام شده، نمی توان بررسی های شایان توجه چندانی درباره‌ی تشیع «اثنا عشریه» (امامیه یا میانه روها) در ایران برای چهار قرن گذشته یافت. این نکته حتی با وجود این حقیقت که شیعه‌ی امامی دین حکومتی ایران از آغاز سده‌ی دهم هجری/ شانزدهم میلادی بوده است صادق است. شگفت آور نیست که از زمان انقلاب ایرانیان آثار پراهمیت بسیاری پدید آمده  است، در اینجا به ذکر تنها تعداد اندکی بسنده می شود، که فهم بهتری از تشیع در ایران و، در برخی موارد، جاهای دیگر ارائه می دهند. ازمطالعه‌ی گذرای پژوهش‌های مذکور روشن می شود که تاریخ اسلام شیعی بسیار طولانی، بحث برانگیز و پیچیده است، و بی شک ارائه‌ی تاریخی جامع از تشیع هدف این اثر نیست. با وجود همه‌ی تأکید ها بر تشیع ایرانی، دانستن اینکه تاریخ تشیع در تاریخ گسترده تر جامعه‌ی اولیه‌ی اسلامی ریشه داشته و اینکه تشیع محدود به گروه نژادی یا زبانی خاص نبوده بسیار مهم و ضروری است. ماهیت چندگانه‌ی تشیع نخستین نقطه‌ی آغاز این پژوهش را تشکیل می دهد، پژوهشی که به بررسی برخی تشکیلات «غالی» شیعی که دراوایل اسلام (یعنی سده‌های دوم – سوم هجری) در عراق به وجود آمد و بر گروه‌های مذهبی بعدی، خواه گروه‌های مذهبی شیعی یا غیر شیعی یا حتی شبه شیعی، اثر گذارد اختصاص یافته است. از آنجا که شرح تفصیلی الگوهای گسترده‌ی تاریخی شیعه فراتر از قلمرو پژوهش حاضر است، قطعا می توان تاریخ آن را از طریق تبیین سیرتکاملی چهارگروه اولیه‌ی شیعه غالی که اندیشه‌های و رویه‌های شان تأثیر قابل توجهی بر گروه‌های بعدی شیعی (میانه رو و غالی)، غیرشیعی و جنبش‌های مذهبی شبه شیعی داشته است بهتر فهمید. چنین پژوهشی برای فهم مبادی و گسترش تشیع و جنبه‌های دیگر اعتقادات اسلامی ضروری است. در اینجا لازم به ذکر است که یادآور شویم در تاریخ اسلام، فرقه‌های بسیاری سربرآورده و پس از مدتی از بین رفته اند به طوری که امروزه از آن ها خبری نیست و طرفداری هم ندارند. شماری از این فرقه‌ها که با اندیشه‌ها و تعالیم غلوآمیز درمیان شیعیان به وجود آمدند به دلایلی از اهمیت به سزایی برخوردارند. از جمله‌ی این گروه‌های غالی شیعی گروه‌های است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته اند. بیانیه (پیروان بیان بن سمعان) که در اواخر دوره‌ی بنی امیه و در عهد امام باقر(ع) ظهور کرد و در سال 119 هجری به دست خالدبن عبدالله قسری، والی کوفه، سرکوب و رهبر آن اعدام شد. سه فرقه‌ی دیگر؛ مغیریه( پیروان مغیرة بن سعید)، منصوریه ( پیروان ابومنصور عجلی) و جناحیه ( پیروان عبدالله بن معاویه)، گروه هایی با همان رویکرد و تعالیم مشابه بودند. این رهبران فرقه‌ای همگی شورش هایی را علیه خلفای بنی امیه (حک 41-132 ق) در نیمه‌ی نخست سده‌ی دوم هجری رهبری کردند. افزون بر فعالیت های فتنه جویانه‌ی آن ها با هدف ایجاد حکومت برگزیدگان، این افراد و پیروان شان عقاید و رویه هایی را به وجود آوردند که تأثیری کاملا ماندگار بر گروه‌ها تا به امروزداشته است. همچنین باید به این حقیقت آگاه بود که، همچون همیشه، این گروه‌ها صرفا گروهی «مذهبی» نبودند، به این معنا که آن ها به نحوی با واقعیت های اجتماعی، سیاسی یا حتی اقتصادی پیرامون شان در ارتباط بوده اند. چنان که خواهید دید، این امر در خصوص جنبش هایی که دراین پژوهش بررسی خواهند شد به قطع و یقین وجود داشته است. در پژوهش حاضر، اندیشه‌ها و فعالیت های این چهار فرقه از منظر مبادی، سیر تکاملی و ماهیت تأثیرشان بر فرقه‌ها یا گروه‌های اسلامی  بعدی ارزیابی خواهد شد. به طور خاص برای تعیین مساهمت های اصلی هریک از این چهار گروه تلاش خواهد شد. باید تأکید کرد که کتاب حاضر را نباید به مثابه‌ی اثری درادیان تطبیقی یا تاریخ ادیان تلقی کرد. رویکردی که دراینجا پذیرفته شده تلقی اندیشه‌های دینی به مثابه‌ی شکلی ازایدئولوژی است که رفتار طرفداران خود را شکل می دهد. به علاوه، ساختار نظام مند این پژوهش به شکلی ارائه شده که عملا موضوع اصلی و نیز نتایج این تحقیق را برآورد، به ویژه به این دلیل که دراین باره که چه کسی به چه چیزی باور داشته واینکه چگونه این باورها شکل گرفته و نقل شده است، اختلاف و عدم شفافیت وجود دارد. در پایان مهم ترین هدف دراینجا این است که نشان داده شود این چهار فرقه، نخستین جنبش‌های هزاره گرا بودند که در جهان اسلام پدید آمدند؛ گروه هایی که انتظار رستگاری کلی، قریب الوقوع و جمعی دراین جهان داشتند. مهدیان دروغین و هزاره گرایان، گروه هایی شیعی در سده‌های دوم و سوم هجری در عراق و ایران بودند که اندیشه‌های شان آمیزه‌ای از تعالیم و اعمال ادیان اصالتا غیراسلامی درعراق درنخستین سده‌های حکومت اسلامی است. این اندیشه ها، سیّالی حدو مرزهای دینی این دوره را نشان می دهد. در این کتاب توجه خاصی به انتظارات هزاره گرایی و فعالیت های سیاسی انقلابی این فرقه‌ها شده است. به ویژه، هدف مؤلف ارائه‌ی تعریفی از اصطلاح «هزاره گرایی» است تا چگونگی بازتاب این معنا از سوی این گروه‌ها را تبیین کند ونشان دهد که با این حساب چگونه لازم است به آن ها در بافتی وسیع تر از تاریخ شیعه یا حتی تاریخ اسلام نگریسته شود. از این رو، مؤلف بر نقش تاریخی – اجتماعی این جنبش ها متمرکز شده است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2226 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>

==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
[https://historylib.com/top کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:مقالات(اردیبهشت) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]