الفكر التربوي الإسلامي المعاصر الجهود المبذولة و التطوير المستمر
| الفکر التربوي الإسلامي المعاصر الجهود المبذولة والتطوير المستمر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یالجن، مقداد (نویسنده) |
| ناشر | دار عالم الکتب |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| سال نشر | 1430ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-603-8009-00-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفكر التربوي الإسلامي المعاصر الجهود المبذولة و التطوير المستمر، اثر مقداد یالجن، پژوهشی است پیرامون تفکر تربیتی اسلامی معاصر و ویژگی‌ها و آفات آن که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
نویسنده مطالب مورد بحث در کتاب را در مقطع دکترا تدریس نموده و انگیزه وی از تألیف این کتاب، نبودن اثری مدون و مورد اعتنا در این موضوع بوده است.[۱]
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در یک تمهید، هشت فصل و یک خاتمه، تنظیم شده است.
نویسنده مطالب را تحت عناوین مختلفی، به صورت علمی و پژوهشی، دسته‌بندی کرده و مباحث تحت هر عنوان را با شماره گذاری، از یکدیگر تفکیک نموده است؛ به گونه‌ای که یادگیری، بررسی، تحقیق و حفظ کردن آن‌ها برای خواننده، آسان می‌باشد.
وی نخست اصطلاحات کاربردی مورد بحث را تعریف نموده و سپس، به مقایسه میان ویژگی‌های عمومی تفکر تربیتی معاصر و تفکر تربیتی اسلامی و نیز مهم‌ترین موضوعات و روند فکری در آموزش و تربیت اسلامی معاصر پرداخته است. در ادامه، ضمن بررسی و مطالعه انتقادی مدل‌های آموزشی تربیتی معاصر در جهان اسلام، مهم‌ترین مشکلات اندیشه تربیتی اسلامی معاصر، از منظر معلمین و اساتید مورد بحث قرار گرفته و در نهایت، به آفات اندیشه تربیتی اسلامی معاصر و طرق مقابله با آن، اشاره شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن بیان انگیزه نگارش کتاب، به موضوع فصل‌های آن، اشاره شده است.[۲]
در تمهید از اهمیت شناخت طبیعت نیروی فکری و پرورش آن با تعلیم و تربیت مستمر، سخن به میان آمده است.[۳]
در فصل اول، ضمن تحدید مفهوم فکر در لغت و اصطلاح، تحدید مفهوم فکر تربیتی به طور عام، تحدید مفهوم فکر اسلامی و میادین آن و... مسیر مطالعه روشن گردیده و به بررسی عوامل مؤثر در تکوین تفکر آموزشی (از جمله عوامل اجتماعی، اقتصادی، دینی، جغرافیایی) و اهمیت مطالعه پیرامون اندیشه تربیتی اسلامی، پرداخته شده است.[۴]
فصل دوم، دارای سه بخش زیر می‌باشد:
الف)- بیان ویژگی‌های تفکر تربیتی معاصر (قرن نوزدهم میلادی) به طور عام که برخی از آن‌ها، عبارتند از:
- تحول نظریات به حقایق و وقایع.
- استفاده از فناوری‌های علمی و تکنولوژیک.
- مستقل شدن تریبت و آموزش از امور مربوط به کلیسا.
- ملی و وطنی شدن آموزش.
- ظهور نظام تربیتی مستقل برای هر دولت برای تحقق اهداف قومیتی.
- متأثر گردیدن تربیت از فلسفه تحققی آگوست کنت.
- ظهور دستاوردهای علمی و اختراعات و اکتشافات جدید. - به چالش کشیده شدن سلطه دینی در اروپا.
- ظهور انقلاب صنعتی و منجر شدن آن به تحولات اجتماعی.
- رقابت در استعمار بلاد و به بردگی گرفتن انسان‌ها و...[۵]
ب)- ویژگی‌های تفکر تربیتی اسلامی معاصر، که تقسیم بندی‌های خاصی در مورد آن صورت گرفته و بر طبق یکی از آن‌ها، انواع مطالعات تربیتی اسلام، به سه نوع تقسیم شده است:
نوع اول: تمرکز و تحقیق بر روی دستاوردها و مؤسسات آموزش و سیستم‌های اجرایی و امکانات آموزشی متمرکز.
نوع دوم: مطالعات متفرق بر روی قرآن و سنت و ابراز محاسن تربیت اسلامی و ضرورت آن در عصر حاضر.
نوع سوم: تکرار و نقل قول از کتب مختلف.[۶]
ج)- خصوصیات تفکر تربیت اسلامی معاصر و ممیزات اساسی آن.[۷]
در فصل سوم، مهم‌ترین موضوعات و جهت‌گیری‌ها و روند فکری در آموزش و تربیت اسلامی معاصر، توضیح داده شده است.[۸]
در فصل چهارم، به بررسی و مطالعه انتقادی مدل‌های آموزشی تربیتی معاصر در جهان اسلام پرداخته شده و به برخی از کتبی که در این زمینه نوشته شده است، اشاره گردیده که عبارتند از: «مناهج التربیة الإسلامیة» محمد قطب؛ «توحید الفکر التربوی فی العالم الإسلامی و أسالیبها فی البیت و المدرسة» فاضل جمالی؛ «وحدة لتنمیة الشعورالدینی عند الأطفال» عاطف ابراهیم محمد و «التربیة الإسلامیة» احمد محمد جمال.[۹]و نیز «مناهج التربیة للصف الأول و الثانی فی الجمهوریة العربیة السوریة» محب‌الدین ابوصالح؛ «تقویم منهج التربیة الإسلامیة للصف الأول الإعداد بالتعلیم العام» عبدالمجید سلیمان حروش؛ «الأهداف المعرفیة للتربیةالدینیة بالتعلیم العام» عبدالعزیر ابراهیم عبدالله و...[۱۰]
فصل پنجم، مهم‌ترین مشکلات اندیشه تربیتی اسلامی معاصر، از دید معلمین و اساتیدی همچون محمد فاضل جمالی، عبدالرحمن نحلاوی، عباس مدنی، سید احمد فرج، ماجد عرسان و زغلول راغب نجار، بررسی گردیده است.[۱۱]
در فصل ششم، آفات اندیشه تربیتی اسلامی معاصر و طرق مقابله با آن‌ها بررسی گردیده است. برخی از این آفات عبارتند از:
- گسترش مفاهیم کم ارزش و فقدان انگیزه‌های والا و اهداف اجتماعی بزرگ.
- ایجاد وحشت و خشونت در جامعه آموزشی.
- انحلال و گسیختگی اخلاقی در جامعه آموزشی.
- گسترش پارتی بازی و سوء استفاده از موقعیت.
- فقدان آموزش خلاق.
- عدم مسئولیت و فداکاری برای برتری در علم و دانش.
- گسترش ایده‌های آموزشی و پرورشی خطرناک.
- علم گریزی و عدم تعبدبه علوم و معارف و علاقه به آن.
- فقدان آموزش و تربیت فرهنگی.
- فقدان آموزش شخصیت متکامل انسانی.[۱۲]
در فصل هفتم، به بحث پیرامون پارامترهای تفکر آموزشی اسلامی معاصر پرداخته شده است.[۱۳]و آخرین فصل، استانداردهای تفکر اسلامی معاصر، از جمله، استانداردهای غایی، مرجع شناختی، روشی، میدانی، اخلاقی، سبک شناختی، زمان شناختی، مبدأشناختی، اعتقادی، تشریعی و... بررسی گردیده است.[۱۴]
در خاتمه، به مهم‌ترین نتایج بحث و نیز توصیه‌های نویسنده، پرداخته شده است.[۱۵]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.[۱۶]، به توضیح برخی از مطالب و کلمات متن پرداخته شده است.[۱۷]
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص9
- ↑ مقدمه، ص9-10
- ↑ ر.ک: تمهید، ص11-16
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص19-13
- ↑ ر.ک: همان، ص36-39
- ↑ ر.ک: همان، ص40-41
- ↑ ر.ک: همان، ص45-55
- ↑ ر.ک: همان، ص59-94
- ↑ ر.ک: همان، ص99
- ↑ ر.ک: همان، ص102
- ↑ ر.ک: همان، ص113-124
- ↑ ر.ک: همان، ص131
- ↑ ر.ک: همان، ص165-181
- ↑ ر.ک: همان، ص185-198
- ↑ ر.ک: خاتمه، ص199-201
- ↑ ر.ک: پاورقی، ص63
- ↑ ر.ک: همان، ص74
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.