الوجوب في النحو

    از ویکی‌نور
    الوجوب في النحو
    الوجوب في النحو
    پدیدآورانرشود، حصه بنت زيد بن مبارک (نويسنده)
    ناشرجامعة أم القری. معهد البحوث العلمية و إحياء التراث الإسلامي
    مکان نشرعربستان - مکه مکرمه
    سال نشر1421ق - 2000م
    چاپ1
    شابک9960-03-374-0
    موضوعزبان عربی - صرف - زبان عربی - نحو
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الوجوب في النحو، اثر حصه بنت زید بن مبارک رشود، کتابی است در اشاره به مواردی در نحو که انجام و اعمال آنها، بر طبق قواعد نحوی، واجب و ضروری است.

    نویسنده، علم نحو را توصیف زبان در عالی‌ترین سطوح آن، ناب‌ترین شرایط آن و فصیح‌ترین گویش‌های آن دانسته و معتقد است که عبارات نحات، مفهم وجوب برخی مسائل و بروز برخی سؤالات در علم نحو می‌باشند. وی به‌منظور پاسخ دادن به این سؤالات، اقدام به تألیف اثر حاضر، در یک تمهید و نه بحث و یک خاتمه، نموده است[۱].

    نویسنده، مسائل و مباحث نحوی را بر اساس اقوال و نظریه نحات، از حیث صواب و خطا و درجه آنها، به افعال انسان تشبیه نموده و همچنان که این افعال، متعلق حکم شرعی قرار گرفته و احکام وجوب، حرمت، ندب، کراهت، حسن و قبح بر آنها بار می‌شود، وی نیز احکام مباحث نحوی را به پنج دسته زیر، تقسیم کرده است:

    1. وجوب: مانند رفع مبتدا و خبر و فاعل، نصب مفعول، جر مضاف‌الیه و نکره بودن حال و تمییز.
    2. ممنوع: مانند اضداد ماسبق.
    3. حسن: مانند رفع فعل مضارعی که بعد از شرط ماضی واقع شده است.
    4. قبیح: مانند رفع فعل مضارع در جواب شرط مضارع.
    5. جایز: مانند تقدیم خبر بر مبتدا و مفعول بر فاعل[۲].

    نویسنده پس از انجام تقسیمات فوق، به بحث پیرامون موارد وجوب پرداخته و آن را در نه مبحث زیر، پی گرفته است:

    1. وجوب اعمال و اهمال؛
    2. وجوب علامت اعرابی و بنایی؛
    3. وجوب ذکر؛
    4. وجوب حذف، اضمار و تقدیر؛
    5. وجوب تقدیم و تأخیر؛
    6. وجوب ربط؛
    7. وجوب فصل؛
    8. وجوب تعریف و تنکیر؛
    9. وجوب تطابق[۳].

    وی با بررسی معاجم لغوی معتبری مانند «اللسان»، «تاج العروس»، معنای لغوی وجوب را «ثبوت و لزوم» و «سقوط و وقوع» دانسته[۴] و با استفاده از کلام و عبارات نحات، معنای اصطلاحی آن را مورد بحث و بررسی قرار داده است[۵].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، ص7
    2. ر.ک: متن کتاب، ص14
    3. ر.ک: مقدمه، ص8
    4. ر.ک: همان، ص15
    5. ر.ک: همان، ص16

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها