باب من لم يرو عنهم(ع) من رجال الشيخ الطوسي والجواب علی ما نقض عليه

    از ویکی‌نور
    باب من لم يرو عنهم(ع) من رجال الشيخ الطوسي والجواب علی ما نقض عليه
    باب من لم يرو عنهم(ع) من رجال الشيخ الطوسي والجواب علی ما نقض عليه
    پدیدآوراندریاب نجفی، محمود (نویسنده)
    ناشربي نا]
    مکان نشر[بي جا] - [بي جا]
    سال نشر[--13]
    چاپچاپ اول
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    باب من لم يرو عنهم(ع) من رجال الشيخ الطوسي والجواب علی ما نقض عليه، اثر محمود دریاب نجفی، رساله‌ای است کوچک و مختصر پیرامون یکی از ابواب کتاب رجال شیخ طوسی با عنوان «من لم يرو عنهم(ع)» و اشکالات واردشده به این باب.

    ساختار

    کتاب، فاقد مقدمه بوده و مطالب، بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، ارائه شده است.

    گزارش محتوا

    نویسنده در ابتدای کتاب، به اهمیت و جایگاه کتاب «الرجال» محمد بن حسن طوسی، معروف به شیخ طوسی (متوفی 460ق) اشاره کرده و آن را از قدیمی‌ترین کتب اصول رجالی شیعه دانسته که علمای رجالی بسیاری، از ابتدای نگارش آن تا زمان حاضر، بدان اعتماد و مراجعه کرده‌اند[۱].

    شیخ طوسی در مقدمه کتاب خود، به ذکر روش تألیف آن پرداخته و به این نکته اشاره نموده است که این کتاب، مشتمل است بر اسامی رجالی که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) پس از ایشان، تا زمان دوازدهمین امام(ع) روایت کرده‌اند و همچنین شامل راویانی است که پس از دوران معصومین(ع) بوده و نیز، کسانی که در عصر آنها حضور داشتند، ولی حدیثی از آنها، روایت نکرده‌اند[۲].

    شیخ طوسی در این کتاب، از بیش از 5800 راوی از اصحاب معصومین(ع) نام برده و در باب «من لم يرو عنهم(ع)»، بیش از 500 نفر را یاد کرده است. در این باب نام‌هایی را تکرار کرده که در بیش از یک باب آمده‌اند، مثل جابر بن عبدالله انصاری که در باب «من روی عن رسول‌الله(ص)» و باب «من روی عن الباقر(ع)» نام وی آورده شده است[۳].

    ازآنجاکه شیخ طوسی، نام عده‌ای از روات را در باب «من روی عنهم(ع)» ذکر کرده و همچنین نام آنها را در باب «من لم يرو عنهم(ع)» تکرار نموده، نقض و ایراداتی بر وی وارد شده است که چگونه نام یک نفر در دو باب متضاد، آورده شده است. نویسنده در رساله حاضر، به بحث و بررسی این موضوع، پرداخته است[۴].

    وی در ابتدا، به معرفی برخی از رواتی پرداخته است که دارای عمری طولانی بوده و در اصطلاح، به آنها «معمرین» گفته می‌شود و چندین معصوم(ع) را درک کرده‌اند که برخی از آنها، عبارتند از:

    1. جابر بن عبدالله بن عمرو بن حرام انصاری مدنی خزرجی (متوفی 78ق) که شیخ طوسی وی را از اصحاب معصومین(ع)، از پیامبر(ع) تا امام باقر(ع) معرفی نموده است.
    2. حارث بن حصیره ابونعمان ازدی کوفی تابعی (متوفی بعد 100ق) که شیخ طوسی وی را یک مرتبه جزو اصحاب امیرالمؤمنین(ع)، به‌عنوان «حارث بن حصیره»، بار دوم، از اصحاب امام باقر(ع) با نام «حارث بن حصین ازدی تابعی ابوالنعمان کوفی» و بار سوم، از اصحاب امام صادق(ع)، تحت عنوان «حارث بن حصیره ابوالنعمان ازدی کوفی تابعی»، معرفی کرده است.
    3. حبیب بن ابی‌ثابت ابویحیی اسدی کوفی (متوفی 119ق) که با نام «حبیب بن ثابت» از جمله اصحاب امیرالمؤمنین(ع) و با افزودن عبارت «تابعي وكان فقيه الكوفة، أعور، مات سنة تسع وعشرة ومائة» از اصحاب امام سجاد(ع) و بدون کنیه از اصحاب امام باقر(ع) و در مرتبه چهارم، از اصحاب امام صادق(ع) شمرده شده است.
    4. ثابت بن ابی‌صفیه دینار ثمالی ازدی ابوحمزه کوفی (متوفی 150ق) که در شمار اصحاب امام سجاد(ع)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع) شمرده شده و نیز با عبارت «اختلف في بقائه إلی وقت أبي‌الحسن موسی(ع)، روی عن علي بن الحسين(ع) و من بعده، له كتاب» از یاران امام کاظم(ع)، محسوب گردیده است و...[۵].

    نویسنده در ادامه، به بررسی موارد نقض پرداخته و برای آنها، توجیحاتی را ذکر نموده است. از جمله آنکه شیخ طوسی، برخی از راویان را از اصحاب یکی از معصومین(ع) ذکر نموده و به عدم روایت آنها از آن معصوم(ع)، تصریح کرده و یا در آن، تردید نموده است و به نظر نویسنده، این موارد از موارد نقض، نمی‌باشد؛ زیرا شیخ فقط به هم‌عصر بودن آنها اشاره دارد و امکان دارد آنها، هم‌عصر با فلان امام(ع) بوده‌اند، ولی از آن امام(ع)، روایتی نقل نکرده‌اند، که از جمله آنها، می‌توان به افراد ذیل اشاره نمود:

    1. احمد بن ادریس قمی معلم؛
    2. حسین بن حسن بن ابان؛
    3. سعد بن عبدالله قمی[۶].

    وضعیت کتاب

    کتاب، فاقد هرگونه فهرست بوده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۷]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۸].

    پانویس

    1. ر.ک: متن کتاب، ص1
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: همان، ص2
    5. ر.ک: همان، ص2-‌3
    6. ر.ک: همان، ص6-‌7
    7. ر.ک: پاورقی، ص8
    8. ر.ک: همان، ص14

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها