بورکهارت، جون لوئیس

    از ویکی‌نور
    بورکهارت، جون لوئیس
    نام بورکهارت، جون لوئیس
    نام‎های دیگر بیرکهارت، جون لوئیس

    Johann Ludwig Burckhardt

    نام پدر رودلف
    متولد 24 نوامبر 1784م
    محل تولد سوئیس
    رحلت 15 اکتبر 1817م
    اساتید
    برخی آثار ترحال في الجزیرة العربیة: یتضمن تاریخ مناطق الحجاز المقدسة عند المسلمین

    رحلات بورکهارت في بلاد النوبة و السودان

    رحلات الی شبه الجزیره العربیه

    کد مؤلف AUTHORCODE00515AUTHORCODE

    جون لوئیس بوركهارت (1784-1817ق)، خاورشناس و جهانگرد سوئیسى، در سال 1814م به مکه و مدینه سفر کرده است. وی از نزدیک شاهد تهاجم اول وهابیان به مکه بوده است. او برای پیشبرد اهداف و فراهم کردن اطلاعات برای انگلیس با ذکاوت و هوشیاری فراوان تلاش می‌کرد.

    وی ابتدا به جده رفته و بعد از آن به مکه و مدینه می‌رود و گزارشاتی از موقعیت جغرافیایی شهرها، وضعیت معیشتی مردم، وضع سیاسی و حکومت هر شهر، تاریخ و توضیح آداب مربوط به زیارت پرداخته است.

    ولادت

    در سال 1199ق / 1784م، در لوزان از پدری سوئیسی و مادری انگلیسی، متولد شد. اسمش يوهان بود كه انگلیسیان به او «جون لويس» مى‌گويند.

    سفر به انگلستان

     پس از پایان تحصیلات دانشگاهی در سوئیس، در تابستان 1806م. به انگلستان رفت و به خدمت سازمان مطالعات افریقا و خاورمیانه درآمد. برای آمادگی در انجام ماموریت‌های این سازمان به سال 1808م. به دانشگاه کمبریج رفت و به آموختن زبان عربی، طب و نجوم پرداخت.

    سفر به سوریه

    او در این برهه خود را برای زندگی در وضعیت دشوار آماده می‌کرد و از همین‌رو، خود را از لذت‌های زندگی محروم کرده بود. با این هدف که خود را مسلمان و عرب معرفی کند، نخست به سوریه رفت تا همراه تکمیل زبان عربی با آیین اسلام آشنا شود. او خود را ابراهیم بن عبدالله و از بازماندگان بردگانی معرفی کرد که محمدعلی پاشا به آن‌ها دست یافته بود.

    بورکهارت دو سال در سوریه ماند و نکات دقیقی از آداب و رسم‌های بدویان آن مناطق نگاشت. یادداشت‌های او دست‌مایه تحقیقات غربی درباره صحرانشینان مناطق عربی شد. وی در سفرهایی که به خاورمیانه داشت، شهر تاریخی پترا در جنوب غربی اردن را کشف کرد. به سال 1812م. با هدف یافتن سرچشمه رود نیجریه به قاهره رفت. اما آن مناطق را بسیار دشوارگذر یافت و سفر اکتشافی خود را به‌طور موقت کنار نهاد. سپس در لباس بازرگانی سوری از طریق دریای سرخ و از راه جده وارد مکه شد و سه ماه در آن‌جا توقف کرد و سپس به مدینه رفت. بورکهارت سفرش به مکه را لذت‌بخش خوانده؛ لذتی که در دیگر سرزمین‌های شرقی تجربه نکرده است.

    وى همه مخطوطات خود را به دانشگاه كمبريج وقف كرد. نوشته‌هاى او را كه همگى درباره خاطرات و يادداشت‌هاى سفر مى‌باشد، جمعيت افريقائيان در انگليس نشر كردند.

    انگیزه سفر به مکه

    از انگیزه اصلی وی از سفر به مکه آگاهی‌ دقیق در دست نیست. برخی نیات پشت پرده و پنهان ماموریت بورکهارت، هنگامی بر ما روشن می‌شود که سیاست انگلستان را در آن دوره واکاوی کنیم. انگلستان در آن هنگام می‌کوشید از راه‌های منتهی به هندوستان به دقت مراقبت کند تا در برابر نفوذ روزافزون فرانسه در شرق بایستد؛ زیرا فرانسه پس از شکست در هند، کوشید بخش شرقی امپراتوری انگلستان را زیر فشار قرار دهد و راه ارتباطی هند و انگلستان، یعنی کشور مسلمان مصر را در اختیار گیرد.

    از این‌رو، انگلستان به شرق، به‌ویژه مصر و سرزمین‌های پیرامون آن، بسیار اهتمام داشت. هنگامی که شبه جزیره عربستان شاهد درگیری و رویارویی محمدعلی پاشا و وهابیان بود، بورکهارت می‌توانست با ذکاوت و هوشیاری به اهداف انگلستان بسیار خدمت کند.

    بورکهارت در 15 جولای 1813م. وارد جده شد. در آغاز ورود، به تب سختی مبتلا گشت و چون پول کافی برای درمان نداشت، ناچار شد برده خود را در بازار برده‌فروشان با بهای 48 دلار بفروشد. سپس تا رسیدن کمک مالی بیشتر از قاهره و کسب آمادگی برای سفر به مکه، حدود 13 ماه در جده اقامت کرد. او در اواخر آگوست 1814م. جده را به سوی مکه ترک گفت.

    وی پس از سه ماه اقامت در مکه، در 15 ژانویه 1815م. روانه مدینه شد. در مدینه به تب بسیار سختی مبتلا گشت، به‌گونه‌ای که امیدی به بهبود نداشت.

    وفات

    بورکهارت در 21 آوریل 1815م. از مدینه به سوی شهر بندری ینبع و از آن‌جا به قاهره حرکت کرد و بدین ترتیب، از عربستان بیرون شد. در ژوئن 1815م. به قاهره بازگشت تا به سفر خود برای کشف رودخانه نیجر ادامه دهد. پس از این‌که مدت‌ها منتظر تشکیل تیم و حرکت خود بود، بر اثر بیماری در 15 اکتبر سال 1817م، در قاهره درگذشت.

    آثار

    1. ترحال في الجزيرة العربية؛
    2. رحلات في بلاد النوبة و السودان؛
    3. رحلات في سوريا و البلاد المقدسة؛
    4. رحلات في بلاد العرب؛
    5. الأمثال العربية.

    منابع مقاله

    ر.ک. ویکی حج و زیارت

    وابسته‌ها