تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد

    از ویکی‌نور
    تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد
    تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد
    پدیدآورانقاضی عسکر، علی (نویسنده)
    ناشرمشعر
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1386 ش
    چاپ3
    شابک978-964-7635-85-1
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    تخريب و بازسازى بقيع به روايت اسناد، تأليف سيد على قاضى عسكر، از جمله آثار فارسی در موضوع حج است كه به بررسى آثار بقيع و تاريخچه تخريب آنها با استفاده از اسناد و مدارک پرداخته است.

    ساختار

    كتاب، مشتمل بر مقدمه و متن اثر است كه بدون تبويب و فصل‌بندى خاصى، ابتدا مدفونين در بقيع را متذكر و سپس تخريب آثار را با ارائه اسناد مورد بررسى قرار داده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه كتاب مى‌خوانيم: «متأسفانه در زمان ما، آنگاه كه مسلمانان براى آشنايى با اين آثار و الگوهاى الهى به سرزمين وحى سفر مى‌كنند، با كمال تأسف آنها را ويران‌شده مى‌بينند و به‌ناچار اشك تأثر مى‌ريزند و با خود مى‌انديشند كه چگونه يك فكر غلط موجب از بين رفتن اين‌همه آثار بزرگ و عبرت‌آموز شده است! چرا قبور اهل‌بيت(ع) و گنبد و بارگاه‌هاى موجود در بقيع، احد، مقبرة المعلى تخريب شده است؟ چرا از خانه امام صادق(ع) و امام سجاد(ع) و صحابه جليل‌القدر رسول خدا(ص) در مدينه و خانه خديجه كبرى(ع) و محل ولادت كوثر رسول(ص) زهراى بتول(ع) خبرى نيست؟ چرا آثار به‌جامانده از جنگ‌ها و نبردهاى افتخارآميز مسلمانان در دفاع از اسلام همه از بين رفته است؟ اين چراها همه بى‌پاسخ است؛ زيرا مخاطبان، كسانى هستند كه مظاهر توحيد را، نشانه‌هاى شرك مى‌دانند و نگاه متحجرانه خوارج را به دين و آموزه‌هاى دينى، بار ديگر در مقابل افكار جهانيان به نمايش مى‌گذارند. اين نوشتار تنها توانسته است گوشه بسيار كوچكى از آثار اين فكر متحجرانه و واپس‌گرا را ترسيم كند.[۱]

    نویسنده، مباحث را با اين عبارت آغاز مى‌كند: «بقيع تنها يك گورستان نيست، بلكه گنجينه تاريخ اسلام است. قبور چهار امام معصوم شیعیان و نيز قبور همسران، دختران، برخى فرزندان، اصحاب، تابعين و عمه‌هاى پيامبر خدا(ص) و نزدیک به ده هزار نفر از شخصيت‌هاى نامدار تاريخ اسلام در آنجا واقع است. بقيع بااين‌همه عظمت درعين‌حال غريب و مظلوم است...».[۲]

    وى خاطرنشان مى‌كند كه: «قبور امامان معصوم(ع) و تعداد ديگرى از دفن‌شدگان در بقيع نيز داراى قبه و سايبان بوده، كه در حمله وهابيان تخريب گرديد و هم‌اكنون اين قبرستان، بدون سقف و خاکى است و تنها برخى از قبور آن با ديوارهاى سنگ‌چين‌شده مشخص و نسبت به ديگر قبرها ممتاز است».[۳]

    نویسنده سپس به ذكر مدفونين بقيع پرداخته و با اهل‌بيت(ع) آغاز نموده است. پس از آن همسران، فرزندان، اصحاب و ديگر بزرگان مدفون در بقيع را با ذكر شرح حال مختصرى از آنها متذكر شده است. درباره 26 تن از چهره‌هاى معروف صدر اسلام نيز تنها به ذكر نام بسنده كرده است.[۴]

    از جمله اماكنى كه در بقيع بنايى داشته، بيت‌الاحزان است كه مكان كوچكى در قسمت شمالى قبور ائمه بقيع بوده است. فاطمه زهرا(س) پس از رحلت پدر بزرگوارش، به آنجا مى‌آمده و به‌شدت مى‌گريسته است. اين مكان به مسجد فاطمه هم معروف بوده و تا اوايل سده اخير بنايى داشته كه مردم در آنجا زيارت خوانده و نماز مى‌گزاردند.[۵]

    پس از آن نویسنده اسنادى را كه حاكى از وجود قبه‌ها و بناهاى ساخته‌شده بر قبور ائمه(ع) و ديگر صالحان است را متذكر مى‌شود. بيشتر سفرنامه‌نويسان از اين بناها گزارش كرده‌اند. تصويربرداران نيز تصاوير گويا و روشنى از اين قبرستان و بناهاى ساخته‌شده در آن برداشته‌اند كه نمونه‌هایى از آن را «ابراهیم رفعت پاشا» در سال‌هاى 1318 تا 1325ق و نيز «محمد لبيك‌بك» در سال 1377ق، از خود به يادگار گذاشته‌اند.[۶]

    قاضى عسكر در ادامه مباحث در تشريح تخريب آثار مى‌نويسد: «پس از تسلط سعوديان بر حجاز و با توجه به پيوند فكرى و مذهبى آنان با محمد بن عبدالوهاب، در هر شهر و منطقه‌اى كه وارد مى‌شدند، آثار و ابنيه ساخته‌شده بر روى قبور بزرگان صدر اسلام را خراب و ويران می‌كردند».[۷]بيشتر مطالب اين بخش از كتاب تاريخ وهابيان نقل است.

    از اينجاى كتاب تا به آخر، عكس‌العمل‌ها منعكس شده است. با انتشار خبر تخريب ابنيه بقيع، به‌خصوص آثار قبور پيشوايان معصوم مدفون در آن قبرستان، افكار عمومى در ایران به‌شدت تحت تأثير قرار گرفت و شیعیان از خود واكنش‌هاى شديدى نشان دادند، به‌گونه‌اى كه رئيس‌الوزراى وقت، مجبور شد روز شانزدهم صفر را عزاى عمومى اعلام كند.[۸]

    نامه‌ها و تلگراف‌هاى علما و مراجع، واكنش ديگر مسلمانان، ممنوعيت سفر به حجاز، مأموريت حبيب‌الله هويدا و تلاش براى بازسازى، از جمله عناوين مباحث در اين قسمت از كتاب است.

    در نكته پايانى كتاب مى‌خوانيم: «تلاش عالمان و بزرگان شيعه و پيروان اهل‌بيت(ع) براى بازسازى بقيع از ديرزمان تاكنون پيوسته ادامه يافته و اين موضوع بارها در گفتگوهاى سياسى سران دو كشور ایران و عربستان مطرح شده است؛ ليكن متأسفانه تا اين زمان، آن‌گونه كه بايد تأثيرى در پى نداشته و وهابيان همچنان نسبت به عقايد خويش اصرار ورزيده، بر اقدامات تخريبى‌شان افزوده‌اند».[۹]

    آخرين سطرهاى كتاب به فتاواى مراجع معظم تقليد در پاسخ به سؤال درباره لزوم تلاش براى بازسازى قبور ائمه بقيع(ع) اختصاص يافته است.[۱۰]

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است. نویسنده، تصاويرى را كه از بقيع به دست آورده، در انتهاى كتاب آورده است.

    پاورقى‌هاى كتاب بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.


    پانويس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.

    وابسته‌ها


    شرح العقيدة الطحاوية

    التحفة المدنية في العقيدة السلفية

    الإبانة

    المسائل و الرسائل المروية عن الإمام أحمد بن حنبل في العقيدة

    دفع شبه التشبيه بأكفّ التنزيه

    لوامع الأنوار البهية و سواطع الأسرار الأثرية

    الوهابيون و البيوت المرفوعة

    بقيع الغرقد في دراسة شاملة

    تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره

    محبوبیت ائمه بقیع علیهم‌السلام نزد اهل سنت

    اين است وهابيت

    هذه هي الوهابية

    الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية

    شناخت سلفی‌ها (وهابیان)

    شناخت سلفیه معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن

    بدعت چیست؟

    علم و سلطه غیبی اولیا

    عقائد السلف

    قرائة في الأدلة السلفية

    الوهابية في الميزان

    الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية

    الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية

    معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية

    الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية

    مباحث في عقائد أهل السنة المسمی المهند علی المفند

    وهابیت بر سر دو راهی

    وهابی کیست و چه می‌گوید؟

    وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت

    وهابیت و بازنگری از درون

    وهابیت؛ معمای یک ایدئولوژی بسته

    وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی