تفسیر مثنوی مولوی بر اساس تفسیر رینو ألین نیکلسن و فاتح الابیات و روح المثنوی
| تفسیر مثنوی مولوی بر اساس تفسیر رینوألین نیکلسن و فاتح الابیات و روح المثنوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلماسی‌زاده، جواد (شارح)
مولوی، جلال‌الدین محمد (نویسنده) نیکلسون، رینولد الین (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مثنوی. شرح |
| ناشر | اقبال |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | [--13] |
| چاپ | جلد دوم تا سوم چاپ صفر
جلد چهارم چاپ یکم جلد یکم چاپ سوم |
| شابک | 964-406-141-1 |
| موضوع | مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی - نقد و تفسیر
مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی - کشف الابیات شعر فارسی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | 7ت8س / 5301 PIR |
تفسیر مثنوی مولوی بر اساس تفسیر رینو ألین نیکلسن و فاتح الابیات و روح المثنوی، اثری است 4 جلدی، تألیف و ترجمه جواد سلماسی‌زاده.
این کتاب در واقع ترجمه تفسیر نیکلسون از مثنوی است. مترجم، روش نگارش نیکلسون را ایجاز تمام و مشکل‌نگاری دانسته و برای آنکه کتاب حاضر مورد استفاده عاشقان مثنوی و دانشجویان و قاطبه مردم قرار گیرد، متن را به روش ترجمه تفسیری ترجمه نموده و موضوع‌های ارجاعی را از مآخذ به دست آورده و در پاورقی درج کرده است.
در مقدمه اطلاعات مفیدی دربارۀ زندگی نیکلسون و آثار و تبعاتش به دست داده است. شارح در مقدمۀ کتاب اشاره کرده که بیش از یک ربع قرن با چندین شرح مثنوی فارسی، ترکی؛ عربی و انگلیسی آشنا گشته و از آن میان سه شرح روح‌المثنوی، فاتح الابیات انقروی، تفسیر مثنوی معنوی نیکلسون را به عنوان شروح مشهور و برتر مثنوی برگزیده و مصمم شده؛ از این سه اثر ترکی و انگلیسی، یک شرح کامل فارسی نگارش و تهیه نماید. دربارۀ کتاب روح المثنوی؛ می‌گوید با اینکه طول و تفصیل بسیار دارد و در همه‌جا حق مطلب را ادا کرده؛ ولی به دلیل اینکه تنها متضمن ۷۳۸ بیت از دفتر اول مثنوی است، ترجمۀ آن سودمند به نظر نرسید. وی از سال ۱۳۳۷ به بعد به ترجمۀ کتاب فاتح‌الابیات انقروی اشتغال ورزیده و حدود دو هزار بیت از آن را آماده کرده است. سپس به کمبریج (از شهرهای انگلستان که دانشگاه آن؛ به همین نام، مشهور است) مسافرت کرده و در کتابخانۀ آن به اصول و مدارک و نسخه‌هایی که مورد استفادۀ نیکلسون بوده دست یافته و آنها را مورد مطالعه قرار داده است. وی در ادامه؛ می‌گوید که میان این دو اثر یعنی فاتح‌الابیات انقروی و تفسیر مثنوی نیکلسون مناسباتی ملاحظه کرده و بر آن شده که این دو را در یک کتاب جمع و ترجمه و به طبع برساند. به این ترتیب که اصل متن ترجمۀ نیکلسون و در پاورقی ترجمۀ فاتح‌الابیات قرار بگیرد. اما بعدها که ترجمۀ فارسی فاتح‌الابیات در تهران و تبریز همزمان منتشر شده، رغبتی برای ایشان؛ جهت ادامۀ کار باقی نمانده و تنها به ترجمۀ تفسیر نیکلسون روی‌آورده است. اما معلوم نیست که چرا پس از شرح دفتر اول مثنوی از ترجمۀ شرح نیکلسون نیز باز مانده و آن را ادامه نداده است.
روش نگارنده در ترجمۀ این اثر بدین گونه است که روی شواهد و ارجاعات مؤلف که بسیار هم زیاد است. اهتمام خاصی داشته و کوشیده است، موضوعات ارجاعی را پس از جستجوی زیاد از مآخذ مورد نظر شارح به دست آورده و با رعایت دقت و امانت در پاورقی درج نماید.[۱]
وی همه شواهد شعری مورد اشاره مؤلف را از تبیان مثنوی معنوی استخراج و در پاورقی درج نموده، گاهی نیز پاره‌ای مستندات را از بعضی تفاسیر دیگر مثنوی یا پاره‌ای از کتب مآخذ جمع و بدان افزوده است؛ به‌طوری‌که کتاب حاضر در حدود 5000 بیت از اشعار مثنوی را به‌عنوان شاهد مثال متضمن و در واقع رنگ تفسیر مثنوی به مثنوی گرفته است. همچنین همه آیات قرآن را که در متن به آنها اشاره شده، در پاورقی نقل و ترجمه کرده است.[۲]
پانویس
منابع مقاله
- حسب حال.
- عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.