ثمرات الأوراق

    از ویکی‌نور
    ثمرات الأوراق
    ثمرات الأوراق
    پدیدآورانابراهیم، محمد ابوالفضل (محقق) ابن حجه، تقی‌الدین بن علی (نویسنده)
    ناشرالمکتبة العصرية
    مکان نشربیروت - لبنان
    سال نشر1426 ق یا 2005 م
    چاپ1
    موضوعادبیات عربی - قرن9ق. - مجموعه‌‏ها ادبیات عربی - لطیفه، هجو و طنز
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏PJA‎‏ ‎‏4438‎‏ ‎‏/‎‏ث‎‏8
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ثمرات الأوراق اثر عربى ابوبكر بن على بن عبدالله التقى الحموى معروف به ابن الحجة (837-767 ق) كتابى است در ذكر مسائل و مطالب، در موضوعات گوناگون.

    ساختار

    كتاب با مقدمه محقق، محمد ابوالفضل ابراهیم، آغاز و مطالب در دو بخش تنظيم گرديده است.

    كتاب، فاقد فصل‌بندى يا باب‌بندى مرسوم و رايج بوده و مطالب، بدون هيچ نظم و ترتيبى تدوين گرديده است؛ در حقيقت، مى‌توان گفت كه اين كتاب، كشكولى است كه موضوعات گوناگونى در آن ذكر شده است.

    مؤلف در شكل‌دهى مطالب، از آيات قرآنى، روايات و اشعار عربى استفاده نموده است‍. وى آيات و روايات را كامل ذكر نموده و شرح داده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه، پيرامون كتاب، شرح‌حال مؤلف، نسخه خطى آن و منابع و مصادر كتاب، مطالبى بيان گرديده است.

    مؤلف حكايات و نوادرى كه معمولاً در مجالس و محافل نقل مى‌كنند را جمع‌آورى كرده و از اين‌رو مى‌توان كتاب او را منتخباتى از اخبار، گلچينى از اشعار و گزيده‌اى از رسايل و سفرنامه‌ها دانست كه از كتاب‌هاى ادب و تاريخ برگرفته شده است.

    در كتاب، نكات بسيار مفيدى در زمينه‌هاى تاريخى گنجانده شده است. از ميان سفرنامه‌هايى كه در اين اثر آمده دو سفرنامه را خود مؤلف نوشته است: يكى سفرنامه روم در ملازمت ملك مؤيد است و ديگرى به صورت نامه‌اى است خطاب به ابن مكانس در وصف شهر دمشق.[۱]

    از جمله موضوعاتى كه در كتاب بيان شده‌است، مى‌توان به موضوعات ادبى، منتخب طرائف و ظرائف، آيات، نقل اخبار و احاديث، بيان اشعار، حكايات و لطائف تاريخى، بيان قصص، موعظه، حكايات ملوك، امور نادر و...اشاره كرد.

    مؤلف، حكايات نقل شده را از نحويين، فقها و ملوك گرفته و براى سهولت، مطالب را ساده و بدون هيچ تكلفى بيان نموده است.

    وى پس از فراغت از تصنيف كتاب، در پايان، مطالب ديگرى اعم از شعر، قصص، اخبار و حكايات را به همين شيوه بيان كرده و به «ذيل على ثمرات الاوراق» ناميده است.

    برخى از مطالب كه پيرامون امور مختلف و در موضوعات گوناگون بوده و مؤلف آن را در كتاب ذكر كرده است، عبارتند از:

    لطايف، ترجمه معتزلى، بيان نكته ادبى، عيادت كردن شهاب‌الدين بن محمود از ابن خلكان، نكته لطيف، بيان يك‍ نكته ادبى، در مجلس امير، حجاج و ابراهیم بن طلحه، رحلت امام شافعى، اخبار عشاق، سجع، ابن حجه، وصف اهرام، اخبار هولاكو در بغداد، قصيده ابن زريق، عجائب مخلوقات و...

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب، مصادر و مراجع تصحيح، در آخر كتاب ذكر شده است.

    توضيحات و منابع، با ذكر شماره در پاورقى آمده است.

    پانويس

    1. دانشنامه بزرگ اسلامی،ج 3، ص 1088

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن كتاب.
    2. دانشنامه بزرگ اسلامی، مقاله ابن حجه حموی