رضایی، جمال
| نام | رضایی، جمال |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1305ش |
| محل تولد | بيرجند |
| رحلت | 19 خرداد 1380ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | بیرجندنامه، بیرجند درآغاز سده چهاردهم خورشیدی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00625AUTHORCODE |
جمال رضايى (1305 ـ 1380ش)، استاد، پژوهشگر، شاعر، پدر علم زبان‌شناسی ایران
ولادت
در سال 1305ش، در بيرجند ديده به جهان گشود.
تحصیلات
تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در زادگاه خود و مشهد مقدس به پايان رسانيد. پس از اخذ مدرک ليسانس ادبيات فارسى از دانشگاه تهران، به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در خلال كار آموزشى، دوره دكترى را به پايان رساند، آن‌گاه به سمت دانشيارى دانشكده ادبيات دانشگاه فردوسى مشهد منصوب گرديد و پس از آن نيز به مرتبه استادى دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران ارتقا يافت و تا پايه ده استادى پيش رفت و به دو مدال درجه دو و يك علمى دست يافت.
استاد رضايى، مدت بيست و چند سال از زادگاهش بى‌خبر بوده است و در نوروز سال 1378ش، قصد بازديد از وطن مى‌كند. او خود، سفر به وطن را چنين تشريح مى‌كند: «قصدم از اين سفر، به‌جز ديدن زادگاه و ديدار بستگان و دوستان، اين بود كه حاصل پژوهش‌هايم - آنچه از فرهنگ مردم و آداب و رسوم بيرجند گرد آورده بودم - را بازنگرى كنم و گردآورده‌هايم را، براى اطمينان بيشتر با مردم و آگاهان - به‌ويژه سالخوردگان - در ميان بگذارم... هنگامى كه به بيرجند رسيدم و شهر را ديدم، آن را با شهرى كه در گذشته ديده بودم و مى‌شناختم و تصويرى كه از آن در ذهن داشتم، به‌كلى متفاوت يافتم. هيچ گمان نمى‌بردم كه شهرى كوچك و دورافتاده در محيطى خشك و نامساعد و در زمانى نسبتاً كوتاه، يك‌باره دگرگون گشته و به شهرى بزرگ و آباد و پررونق تبديل شده باشد...».
وى در مدت خدمات فرهنگى خويش، در سمت‌هاى رياست دبيرستان قزوينى، معاونت دانشكده ادبيات مشهد، معاونت دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران، سرپرستى مؤسسه زبان‌هاى خارجى دانشگاه تهران، مديريت گروه آموزشى زبان‌شناسى و زبان‌هاى باستانى دانشگاه تهران، معاونت وزارت علوم و آموزش عالى انجام وظيفه كرد.
علاوه بر مسئوليت‌هاى بالا، در چندين سازمان و شوراى علمى و پژوهشى مسئوليت داشت، از قبيل: انجمن استادان زبان و ادبيات فارسى، شوراى فرهنگستان زبان ايران، هيئت‌رئيسه كنگره تحقيقات ايرانى مميزه دانشگاه تهران، شوراى دانشگاه تهران و هيئت‌امناى دانشگاه تهران. افزون بر اين، ايشان در چندين كنگره علمى داخلى و خارجى شركت كرد، مانند كنگره تحقيقات ايرانى در دانشگاه‌هاى كشورهاى تركيه، روسيه، ارمنستان، سوئيس و به پاس خدمات فرهنگی‌اش دو مدال درجه یک و درجه دو دریافت کرد.
او علاوه بر تألیف چندین کتاب در رشته ادبیات به شیوه و سبک استادان کهن شعر فارسی اشعاری نیز سرود.
وفات
جمال رضایی در 19 خرداد 1380ش در سن 75 سالگی درگذشت، و در قطعه 250 / ردیف 121 / شماره 49 بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
آثار
- بيرجندنامه (بيرجند از آغاز سده چهاردهم خورشيدى)؛
- تحقيق در شرح احوال و آثار نزارى قهستانى؛
- مضامين قرآنى در بوستان سعدى؛
- نثر سنايى؛
- قلعه رستم؛
- گزارش زبان‌هاى باستانى ايران؛
- درفش ايران؛
- تصحيح و تحشيه فرهنگ صبوحى با شرح واژه‌ها؛
- نام‌هاى روزهاى ماه در ايران باستان؛
- بوسهل زوزنى در تاريخ بيهقى؛
- صرف فعل ماضى در گويش كهن هرات؛
- واژه‌نامه گويش بيرجند؛
- بررسى گويش بيرجند.
منابع مقاله
- مقدمه كتاب بيرجندنامه، ص 16.
- مقالات دکتر جمال رضایی در پایگاه تخصصی نورمگز