فردوس در تاریخ شوشتر و برخی از مشاهیر آن
| فردوس در تاریخ شوشتر و برخی از مشاهیر آن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شوشتری، علاء الملک بن نورالله (نویسنده) محدث، سید جلال‌الدین (مصحح) |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1378 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 964-6278-49-3 |
| موضوع | شوشتر - تاریخ شوشتر - سرگذشت‌نامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 2097 /و62 ش9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فردوس، اثر علاءالملک بن نورالله شوشتری و تصحیح سید جلال‌الدین محدث كتابى است به زبان فارسى كه به موضوع تاريخ و جغرافياى شوشتر و نيز معرفى برخى از مشاهير آن مى‌پردازد.
اهميت
اين كتاب از چند نظر حائز اهميت است:
1-مؤلف خود، مردى چنان داراى علم و صلاحيت بوده كه شاه جهان(1037-1068ق.) او را به تعليم فرزندش شاهزاده محمد شجاع تعيين كرده است.
2-همچنين مؤلف درباره پدر خود، قاضى شهيد نورالله شوشترى، خانواده او و احوال برخى از استادان وى مطالبى را آورده است كه آن اطلاعات را هرگز نمى‌توان از ساير كتاب‌ها به دست آورد.
3- گروهى از فضلاى شوشتر را معرفى كرده كه شرح حال ايشان را در منابع ديگر نمى‌توان يافت.
ساختار
كتاب؛ مشتمل بر پيش‌گفتار انجمن، مقدمه مصحح، مقدمه مؤلف و پنج محفل و بخش تعليقات است.
گزارش محتوا
مؤلف پس از يك ديباچه، ذيل عنوان «فاتحه» به تاريخ، آثار تاريخى، جغرافيا و آب و هواى شوشتر اشاره كرده و در اين خصوص از منابع جغرافيايى؛ چون: نزهه القلوب، تاريخ عضدى، معجم البلدان و... سود جسته است.
از جمله اماكن تاريخى اين شهر كه در اين كتاب بدان‌ها اشارت رفته، مى‌توان امامزاده عبدالله، قلعه سلاسل، بند ميزان، شادُروان، مقام خضر، سه تنان، و...ياد كرد.
مؤلف به نقل از معجم البلدان، نام اين شهر را برگرفته از شوش، به معناى خوب و نيكو دانسته و گفته چون شوشتر را بنا كردند، به جهت زيادى خوبى و لطافت آب و هوا، آن را شوشتر نام نهادند.
پس از فاتحه، محافل پنجگانه كتاب به شرح ذيل آغاز مى‌گردد:
محفل اول، درباره پدر مؤلف، قاضى نورالله شوشترى و برخى ديگر از مشاهير شوشتر؛ نظير: شمس‌الدين اسدالله حسينى، ملقب به صدرالعلماء، زين‌الدين على بن سيد اسدلله حسينى، عبدالوهاب بن اسدالله و...است.
محفل دوم، به معرفى برخى از قدماى اين شهر؛ چون: شيخ عارف محمد سوار، سهل بن عبدالله تسترى، كمال‌الدين على، معروف به صوفى و...اختصاص يافته است.
در محفل سوم، به معرفى برخى از مشاهير متاخر اين شهر پرداخته شده و از كسانى؛ چون: عبدالواحد بن على، عبدالله بن محمود، عبدالله بن على، خواجه افضل و...نام برده شده است.
محفل چهارم، به معرفى شعراى اين شهر؛ نظير: ملا سعدالدين محمد متخلص به «بيكسى»، ابوالوفا، ميرعالمى، مولانا قوسى، و...اختصاص يافته است.
محفل پنجم، به يادكرد برخى نكات علمى و حكمى كه به ذهن مؤلف خطور كرده و نيز برخى منشئات و اشعار وى اختصاص يافته است. مؤلف دراين محفل اشعارى از خود در قالب قصيده، غزل، رباعى و مثنوى آورده است.
وضعیت کتاب
كتاب؛ مشتمل بر پاورقى‌ها و تعليقاتى به قلم مصحح، ميرجلال‌الدين حسينى اُرموى «محدث» و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست نام‌هاى اشخاص، قبيله‌ها و طايفه‌ها و مذهب‌ها و فرقه‌ها، بقعه‌ها و شهرها و ده‌ها و نهرها و كوه‌ها و دشت‌ها، رساله‌ها و كتاب‌ها، برخى كنايه‌ها و لغت‌هاى نامانوس، موضوعات كتاب و نيز فهرست تعليقات.
منابع مقاله
1- امين سيد حسن، مستدركات اعيان الشيعه، ج7ٌ، ص161.
2- سبحانى، توفيقه، پيش‌گفتار انجمن.
3- گلچين معانى، احمد، تاريخ تذكره‌هاى فارسى، ج2، ص630-632.
4- مقدمه مصحح كتاب.
5- متن كتاب.