كتاب مشتبه النسبة في الخط واختلافها في المعنی واللفظ

    از ویکی‌نور
    كتاب مشتبه النسبة في الخط واختلافها في المعنی واللفظ
    كتاب مشتبه النسبة في الخط واختلافها في المعنی واللفظ
    پدیدآورانتدمری، عمر عبدالسلام (محقق) ازدی، عبدالغنی بن سعید (نویسنده)
    ناشردار المنتخب العربي
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشر1417ق. = 1997م.
    چاپچاپ اول
    موضوعنسب شناسي

    نام‏هاي اقوام

    لقبها - کشورهاي اسلامي

    کشورهاي عربي - تلفظ
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏/‎‏الف‎‏4‎‏م‎‏5‎‏ / 1086 ‏CS‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    كتاب مشتبه النسبة في الخط واختلافها في المعنی واللفظ، اثر امام حافظ ابومحمد عبدالغنی بن سعید ازدی (332-‌409ق)، با تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، کتابی است در تبیین اسامی راویانی که نسبت آنها در نوشتار به هم شبیه و در تلفظ و معنا با هم اختلاف دارند.

    ساختار

    کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و اسامی راویان، به‌ترتیب حروف الفبا، ذکر شده است.

    مؤلف فقط به ذکر نام راویان و اشاره به اختلاف آنها و نهایتا ذکر نام چند نفری که از آن راوی، حدیث روایت کرده و یا او، از ایشان روایت نموده، پرداخته و توضیح دیگری پیرامون آن، ارائه نداده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه، به شرح حال مفصل مؤلف، پرداخته شده است[۱].

    به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به برخی از اسامی راویان و تفاوت ذکرشده در کتاب برای آنها، اشاره می‌شود: باب الف: «أُبُلی» (با ضمه همزه و باء) و «أیلی»:

    1. أُبُلی: به اهل «ابلة» گفته می‌شود که شهری است قدیمی در چهار فرسخی بصره که از جمله راویان ملقب به این نام، عبارتند از:
      1. شیبان بن فروخ ابلی؛
      2. عمر بن یحیی بن نافع ابلی
      3. ابراهیم بن بسطام و برادرش احمد بن بسطام ابلی؛
      4. علی بن احمد بن بسطام ابلی؛
      5. حسین بن احمد بن بسطام ابلی؛
      6. ابویعلی محمد بن زهیر بن فضل ابلی؛
      7. ابراهیم بن مهدی ابلی.
    2. أیلی: به اهالی ایله گفته می‌شود که شهری است در ساحل دریای قلزم در نزدیکی شام. از جمله راویان منسوب به این مکان، عبارتند از:
      1. حسین بن رستم ایلی که از هشام بن عروه روایت نقل کرده و مالک بن انس، از راویان از اوست؛
      2. یونس بن یزید ایلی که از زهری و هشام بن عروه، روایت نقل کرده است؛
      3. ابوعلی یزید، برادر یونس بن یزید که عبدالله بن مبارک، حدیث را از طریق یونس بن یزید، از او روایت کرده است؛
      4. سعید بن یزید، برادر دو فرد فوق که برادرش یونس و عنبسة بن خالد، از او روایت نقل کرده‌اند؛
      5. عقیل بن خالد ایلی، که از زهری و سلمة بن کهیل روایت کرده و یونس بن یزید، لیث بن سعد و سلامة بن روح، از راویان از وی می‌باشند.
      6. زیاد بن عقیل، عموی عقیل بن خالد؛
      7. طلحة بن عبدالملک ایلی که از قاسم بن محمد روایت کرده و مالک بن انس از او روایت نموده است[۲].

    باب ب: «بحرانی» و «نجرانی»:

    1. بحرانی؛ مانند:
      1. محمد بن معمر بحرانی که احادیث فراوانی را نقل کرده و محمد بن اسماعیل بخاری، از جمله راویان از وی می‌باشد.
    2. نجرانی؛ مانند:
      1. جمیل نجرانی؛
      2. بشر بن رافع نجرانی ابوالاسباط یمانی که حاتم بن اسماعیل و عبدالرزاق از وی روایت کرده‌اند[۳].

    باب ت: «تجوبی» و «نخوی»:

    1. تجوبی؛ مانند:
      1. معاویة بن سعید بن شریح تجوبی از اهالی مصر؛
      2. برادرش قاسم بن سعید؛
    2. نحوی؛ مانند:
      1. ابوزید نحوی سعید بن اوس؛
      2. خلیل بن احمد نحوی؛
      3. ثعلب نحوی؛
      4. مبرد نحوی؛
      5. مفضل بن محمد نحوی؛
      6. ابوعمرو شیبانی اسحاق بن مرار نحوی[۴].

    وضعیت کتاب

    فهارس فنی، شامل فهرست احادیث، کتب مذکور در متن مؤلف، اماکن و شهرها، مصادر و مراجع، انساب مرتب بر اساس حروف الفبا و فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.

    در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۵] و اشاره به اختلاف نسخ[۶]، به شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن[۷] و توضیح برخی مطالب متن، پرداخته شده است[۸].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، ص5-‌19
    2. ر.ک: متن کتاب، ص31-‌33
    3. ر.ک: همان، ص39
    4. ر.ک: همان، ص43-‌44
    5. ر.ک: پاورقی، ص87
    6. ر.ک: همان، ص84
    7. ر.ک: همان
    8. ر.ک: همان، ص87

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها