مجموعة ساعة الخبر

مجموعة ساعة الخبر
پدیدآوران	ابن عربی، محمد بن علی (نویسنده) ضباع، علی‎ محمد (مصحح)
عنوان‌های دیگر	مجموعة ساعة الخبر: تشتمل علي حکم السبعه الافلاک، و معرفه اسماء البروج و معرفه منازل القمر،....
ناشر	شرکة مکتبة و مطبعة مصطفي البابي الحلبي و اولاده
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1368ق. = 1949م.
چاپ	چاپ يکم
موضوع	نجوم اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 23 ‏QB‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعة ساعة الخبر، مجموعه اذکار، ادعیه و علوم غریبه‌ای است که محی‌الدین بن عربی (متوفی 638ق) در آثارش ذکر کرده است. این اثر توسط علی‌محمد ضباع مصری (متوفی 1380ق) گردآوری و نگارش شده است.

ساختار

کتاب فاقد مقدمه و مشتمل بر ابواب و فصول متعددی است. نویسنده در ذکر مباحث به منابع و آثار مورداستفاده خود اشاره نکرده است.

گزارش محتوا

کتاب با ذکر ساعات روزهای هفته و ویژگی‌ها و نحوست در ایام هفته آغاز شده است:... ساعت اول از روز یکشنبه ساعت خورشید است که بر فلک چهارم طلوع می‌کند. از صفات، کبر، استطاعت، قوت، عجب و حیا به آن نسبت داده می‌شود. از برج‌ها، برج اسد، از معادن، طلا، از لباس، حریر زرد، از ملائکه، روقائیل، از اسمای حسنی، یاحی یا قیوم به این ساعت نسبت داده می‌شود و عدد آن 174 است و ساعت خوبی است.‏

نویسنده سپس در سعودت و نحوست ساعات ایام هفته می‌نویسد: ساعت اول از روز یکشنبه برای برآورده شدن حاجات و مسافرت و پیروزی بر دشمنان مناسب است. ساعت دوم از آن برای اقدام به ازدواج و لباس جدید؛ ساعت سوم برای بستن زبان ملوک و بزرگان و دست یافتن به هر چیزی که دوست دارد نیکوست و....‏

در بخشی از عبارات کتاب دعایی با نام «دعای محیی الرفات» با این عبارت آغاز شده است: «اللهم یا محیی الرفات و یا دافع الآفات و یا واقی المخافات...» سپس بر محمد(ص) و خاندان آنحضرت صلوات فرستاده و از شر شیاطین و سلاطین و ستمگران به خداوند پناه برده است.‏

در ادامه اسامی اصحاب کهف با ذکر روایتی منسوب به رسول‌الله(ص) که در آن توصیه شده که به فرزندانتان اسامی اصحاب کهف را بیاموزید؛ در این روایت چنین آمده که اگر این اسامی بر دری نوشته شود آتش نمی‌گیرد و اگر بر کالایی نوشته شود به سرقت نمی‌رود و اگر بر قایقی نوشته شود غرق نمی‌شود. این اسامی عبارت است از: یملیخا، مکسملینا، مثلینا و...‏

از دیدگاه منجمین قرار گرفتن ماه در شرایط مختلف در سعودت و نحوست کارها مؤثر است؛ به‌عنوان‌مثال هرگاه ماه در مقارنه با زحل قرار گیرد بد و یا نحس اکبر است. مقارنه زحل با ستاره ناری سبب سیاهی یا قرمزی در طلوع و غروب خورشید مانند جنگ و خبر بدی از ناحیه سلطان خواهد بود. زحل اگر با ستاره ریاحی مقارن شود سبب بادها و بیمار‌ها خواهد بود و...‏

همچنین خسوف و ماه‌گرفتگی در ایام سال نشان از حوادثی دارد؛ مثلاً در شب چهاردهم رجب حکایت از آن دارد که در آن سال کشتار و چپاول فراوانی در میان مردم رخ خواهد داد. یا در شب پانزدهم نشان از رحلت علما و صالحان و مانند آن دارد.‏

از جمله اطلاعات کتاب، ذکر دقیق ساعت غروب قمر در شب‌های مختلف هر ماه است؛ قمر در شب اول ماه بعد از هفت درجه و 15 دقیقه غروب می‌کند. در شب دوم بعد از یک ساعت و 43 دقیقه و در شب سوم بعد از دو ساعت و 34 دقیقه غروب می‌کند و....‏

به اعتقاد نویسنده واقع شدن نوروز در یک روز از هفته حکایت از حوادثی دارد که گاه خیر و گاه شر است؛ به‌عنوان نمونه اگر نوروز در روز شنبه باشد و قمر در برج ترابی باشد حکایت از آن دارد که آن سال زراعت و غذا و تجارت برکت و سود فراوان خواهد داشت. یا اگر در همان روز اما قمر در برج ریاحی باشد دلالت بر فراوانی سرقت و سخن‌چینی و سحر و... دارد.‏

کفارات از جمله مواردی است که در شرع نیز برای ترک برخی اعمال واجب و انجام برخی محرمات بر آن تأکید شده است. اما در علوم غریبه برای برخی ایام و اوقات ماه و سال نحس نیز و دفع بلایا کفاراتی ذکر شده است؛ مثلاً برای کفاره آخر سال، خروس سفید، نقره، گوسفند سفید، گاو قرمز و مانند آن ذکر شده است.‏

حرز، پاره‌ای از آیات، اذکار، اوراد و ادعیه مأثوری است که برای حفظ جان و مال از آسیب‌ها می‌خوانده یا به‌صورت مکتوب با خود حمل می‌کرده‌اند.‏ حرزی منسوب به سلیمان نبی در کتاب ذکر شده است. در این گزارش چنین آمده که سلیمان نبی(ع) در سفری به سرزمین فارس رسید. ناگهان موجود خبیثی را دید که از چشمانش آتش می‌جهید و.... آنحضرت به سجده افتاد و تسبیح و تقدیس خداوند نمود و سپس از او پرسید که‌ای ملعون که هستی؟ او خود را دختر ابلیس لعین معرفی کرد و... در ادامه شش حرز مختصر ذکر شده که در آخر همه چنین آمده است: «هذا الحرز و الحجاب ابد الآبدین و دهر الداهرین».‏

بخورات در علوم غریبه فراوان به‌کار رفته است. در انتهای کتاب نیز از بخورات کواکب سبعه استفاده شده است. در این عبارات سندروس بخور خورشید، لبان بخور ماه و قسط بخور مریخ دانسته شده است. همچنین لبان و عنبر و عود از بخورات الفت و مودت و از صندل قرمز (نوعی درخت)، وشق (شیره نوعی گیاه) و میعه سایله (شیره نوعی گیاه) به‌عنوان بخورات شر و جدایی و دشمنی یاد شده است.‏

نویسنده در کتاب به طلسمات و جداولی مشتمل بر حروف اشاره کرده که مثلاً اگر آنها را بنویسد و بر در خانه دفن کند یا در چاه آب بیندازد حاجتش برآورده می‌شود.‏ یا اگر قصد ازدواج داشته باشد به هدف خود خواهد رسید.‏

وضعیت کتاب

فهرست مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است.

کتاب فاقد تعلیقه و پاورقی است.

منابع مقاله

1. متن کتاب.
2. طباطبایی، سید کاظم؛ دانشنامه جهان اسلام، جلد 13، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، چاپ اول، 1388.