مصفی المقال في مصنفي علم الرجال

مصفی المقال في مصنفي علم الرجال
مصفی المقال في مصنفي علم الرجال
پدیدآوران	منزوی، احمد (مصحح) آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (نویسنده)
ناشر	نشر عترت
مکان نشر	تهران - ایران
چاپ	1
موضوع	حدیث - علم الرجال محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی نویسندگان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏7‎‏م‎‏6
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

مصفى المقال فى مصف علم الرجال از جمله كتابشناسى‌هاى موضوعى، اثر گران‌قدر و سودمند كتابشناس بزرگ، شيخ آقا بزرگ تهرانى در عهد حاضر است كه به زبان عربى نوشته شده است.

ساختار

با مقدمه‌اى از مؤلف محترم و سپس به ترتيب حروف الفبا به ذكر اسامى عالمان شيعى كه تصنيفى در باب علم رجال داشته‌اند، پرداخته است.

گزارش محتوا

مصفى المقال، مورد توجه عالمان و محققان بسيارى واقع شده و رجاليان و پژوهشگران بزرگى؛ همانند: مرحوم علامه حاج شيخ عبدالله مامقانى، به آن به ديده تحسين نگريسته‌اند. اينك اين كتاب، به عنوان يكى از منابع مهم شرح حال نگارى و كتاب‌شناسى مشهور است.

مؤلف بزرگوار، اين كتاب را براساس نامه‌اى مؤلفان ترتيب داده است، بدين سان كه پس از ياد كرد، افراد و اشاره‌اى به شرح حال آنها، كتاب يا كتاب‌هاى آنان را در شرح حال‌نگارى مى‌آورد و با اشاره‌اى گذرا به محتواى آن‌ها از مطالب آن مطالبى اجمالى بيان مى‌كند. نكته ديگر اين كه علامه تهرانى از عنوان [علم الرجال] مفهوم وسيعى را اراده كرده است. وى در پايان مقدمه كوتاه خود مى‌نويسد:

[مراد ما از مصنفان در [رجال]، تنها كسانى كه در شرح حال راويان و اصحاب امامان [ع]، كتابى مستقل نگاشته‌اند، نيست. گو اين كه اين معنا روشن‌ترين مصادق اين عنوان و متبادر به اذهان است. مقصود ما از اين عنوان هر آن كسى است كه در هر موضوعى با هر عنوان كتابى نگاشته و در آن شرح حال عده‌اى از راويان احاديث و خدمت‌گذاران احكام را آورده است. به گونه‌اى كه توان گفت او با اين كار، ياد آنان را زنده كرده و گزارش‌هائى به اجمال يا تفصيل از زندگانى آنان بدست داده است. فرق نمى‌كند كه آنان كه شرح حال‌شان آمده است، از صحابه باشند يا تابعان و يا عالمان، حكيمان، حافظان، قاريان و شاعرانى كه پس از عصر غيبت بوده‌اند].

[بنياد تاريخ انقلاب اسلامى] در آغاز تاسيس و شروع به پژوهش‌هاى علمى، در بخش رجال، به ترتيب و تنظيم [مصلى المقال] براساس كتاب‌ها پرداخت. بدينسان فهرستى فراهم آمد، از مجموعه‌هاى شرح حال‌نگارى كه عالمان شيعه به نگارش آن‌ها همت گماشته‌اند. آنچه در مصفى المقال آمده است، اولا تمام آثار نگاشته شده در اين موضوع را در بر نمى‌گيرد، مرحوم علامه تهرانى خود در اين زمينه فرموده‌اند:

[اين كتاب ثمره، نيم قرن تلاش قرن اخير است، كه در ضمن يادداشت‌هاى گسترده من در تألیف الذريعه فراهم آمده است. با اين همه اعتراف مى‌كنم به مطلوب نرسيده‌ام به بسيارى از نگاشته‌ها دست نيافته ام و استقصاء تام نكرده ام].

و ثانيا اطلاعات ارائه شده درباره كتاب‌ها و مؤلفان و مصنفان آن‌ها نيز كامل نيست.

كتاب، شامل شرح حال ششصد تن از متخصصين شيعه در فن تاريخ و رجال از گذشته تا زمان حيات مؤلف است كه هر يك از آن‌ها حداقل يك كتاب در رجال تألیف و نام چند شخص را زنده و جاويد نگاه داشته است. اين كتاب به عنوان يكى از منابع مهم شرح حال نگارى و كتاب‌شناسى مشهور است.