نجدی، سلیمان بن عبدالوهاب
| نام | نجدی، سلیمان بن عبدالوهاب |
|---|---|
| نامهای دیگر | سليمان بن عبدالوهاب بن سليمان بن علي بن أحمد بن راشد بن يزيد بن مشرف التميمي النجدي الحنبلي
سليمان بن عبدالوهاب [عدل] |
| نام پدر | عبدالوهاب |
| متولد | |
| محل تولد | عيينه نجد |
| رحلت | 1210 ق |
| اساتید | پدرش عبدالوهاب بن سلیمان؛ |
| برخی آثار | فصل الخطاب من كتاب‌الله و حديث الرسول و كلام العلماء في مذهب ابن عبدالوهاب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02286AUTHORCODE |
سليمان بن عبدالوهاب بن سليمان تميمى نجدى حنبلى (متوفای 1206 یا 1210ق)، برادر محمد بن عبدالوهاب مؤسس وهابيت، قاضی و عالم اهل سنت حنبلی، مخالف تفکر برادرش و تفکر وهابیت، کتاب الصواعق الإلهیة فی الرد علی الوهابیة از آثار او در ضد تفکر وهابیت است.
ولادت
شیخ سلیمان در عینیه از سرزمین نجد به دنیا آمد، جایی که پدرش در آنجا قاضی بود. از تاریخ ولادت او اطلاعی نداریم.
تحصیلات
سليمان از محمد بزرگتر بود و در علم از او عالم تر و موجه تر بود و محمد نزد او و نزد پدرش عبدالوهاب درس خوانده است. سپس برای ادامه تحصیلات به حُرَیمِلاء در شمال غربی شهر ریاض رفت. پس از مرگ پدرش در 1153ق او جانشین پدرش گردید. [۱]
سليمان عالمى فقيه است كه مورد قبول علماء و موجه نزد بزرگان است، و مورد رجوع عموم مردم بوده و بواسطه علم و تقوى و اخلاصش، كلمات و بياناتش مسموع و مورد توجه بوده است.
سلیمان از مخالفان جدی آیین وهابیت بود و به روش‌های مختلف مخالفت خود را عملیاتی و ابراز می‌کرد. سال 1165 بود که سلیمان متوجه شد برخی از مردم حریملا با محمد بن عبدالوهاب همراه شده‌اند سلیمان خیلی زود دست به کار شد و مانع تداوم این هم پیمانی شد. او در مخالفت با آیین وهابیت و دعوت برادرش دست به قلم شده و کتاب الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة را نوشت. این کتاب اولین ردیه بر دعوت محمد بن عبدالوهاب بود كه اثر مهم و وافرى در شناخت و هدايت مردم از واقعيت دين و عقائد داشت و شهادت او نسبت به برادرش و فتنه وهابيت بدليل علم و صدق او مورد پذيرش بسيارى شد. به همين دليل انتقاد او از وهابيت موجب بازگشت كثيرى از رؤساى قبايل و علماى بلاد و عوام از پيروى فرقه وهابيه شد و ايشان را ملتزم به افكار جماعت اهل سنت كرد.
شيخ سليمان مانند پدرش از سرسخت ترين معارضين فرقه وهابيت قبل از اظهار آن توسط محمد بن عبدالوهاب بود و او را بر حذر مى داشت و بعد از اظهار وهابيت هم با ردّ آن با تأليف كتاب انزجار خود را از افعال و تصرفات و افكار برادر نشان داد و انحراف اين فرقه را از همان ابتداى ظهور بيان نمود.
سلیمان انتقاد و مخالفت خود از آیین وهابیت را آشکار می‌کرد، اما به تدریج پس از قوت یافتن وهابیان لحن انتقاد وی آرام و سری شد. سلیمان به شهرها و افراد مختلف نامه می‌نوشت و آنان را نسبت به خطرات وهابیت مطلع می‌ساخت. زمانی که محمد بن عبدالوهاب در عیینه با عثمان بن معمر هم پیمان شده بود سلیمان نامهای به اهالی این شهر داد و پیروان تندرو محمد بن عبدالوهاب به شاگردان سلیمان حمله ور شدند، و سلیمان بن خویطر را کشتند.
روش احتجاج و سخنان سلیمان در کتاب الصواعق الالهیه خواندنی است او با استناد به حدیث قرن الشیطان، محمد بن عبدالوهاب و آیین او را مصداق شاخ شیطان دانسته است.
گرچه برخی از پیروان وهابیت گمان کرده‌اند سلیمان از موضع خود بازگشته و توبه کرد و آیین وهابیت را پذیرفت لکن ابن بسّام در تاریخ خود این مطلب را نادرست و مردود دانسته است. این مطلب 100 سال پس از درگذشت سلیمان بن عبدالوهاب، طی جعل نامهای رخ داد و عبداللطیف بن عبدالرحمن آل شیخ آن را برای اولین بار روایت و نقل کرد. لکن ابن بسام در کتاب علماء نجد گفت: به نظر من سلیمان از عقیده و مخالفتش با محمد بن عبدالوهاب بازنگشت و این نسبت به وی صحیح نیست.[۲]
وفات
وفات شيخ سليمان را كحاله در ترجمه او حوالى سال 1206ق و زركلى 1210ق می‌داند.
آثار
کتابهای زیر از جمله آثار سلیمان بن عبدالوهاب در ردّ بر عقاید و آیین وهابیت است:
- فصل الخطاب فی الرد علی محمد بن عبدالوهاب
- الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة
- حجة فصل الخطاب من كتاب رب الأرباب وحديث رسول الملك الوهاب وكلام أولي الألباب في إبطال مذهب محمد بن عبد الوهاب
- الرد على من كفر المسلمين بسبب النذر لغير الله [۳]
پانویس
- ↑ ویکی‌پدیای عربی
- ↑ الوهابیت
- ↑ همان