نور العلوم
| نور العلوم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوالحسن خرقانی، علی بن احمد (نویسنده) حقیقت، عبدالرفیع (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | نور العلوم: همراه با شرح احوال و آثار و افکار او |
| ناشر | بهجت |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1385ش. |
| چاپ | چاپ هشتم |
| موضوع | عرفان
نثر فارسی - قرن 5ق. ابوالحسن خرقانی، علی بن احمد، 352 - 420ق. - نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ن9 / 282/6 BP |
نور العلوم، اثر شیخ ابوالحسن خرقانی، همراه با شرح احوال و آثار و افکار اوست که به کوشش و نگارش عبدالرفیع حقیقت (رفیع) منتشر شده است.
این اثر نفیس فارسی، ذکر مبانی عرفانی است که آن را یکی از شاگردان و پیروان شیخ ابوالحسن خرقانی (در ظاهر یکی از یاران نزدیک وی) بعد از مرگ مرشد و پیر خود، در ده باب به شرح زیر تدوین نموده که شامل روایاتی است که با نام شیخ بستگی دارد و نمونه‌هایی از سخنان اوست: در سؤال و جواب، در وعظ و نصیحت، در احادیث رسول‌الله، در لطفی که خدای تعالی با وی کرد، در مناجاتی که با خدای کرده، در هیجان وی، در وحی القلوب، در مجاهدت، در حکایت وی و در کرامات وی[۱].
این اثر، یکی از منابع مهم تاریخ تصوف ایران، به‌ویژه خراسان (کانون نهضت تصوف در ایران) در قرن‌های چهارم و پنجم هجری است[۲]. سبک نگارش کتاب، زیاد کهنه نیست و به شیوه سایر کتب قرن پنجم تحریر یافته است و بویی هم از شیوه قدیم دارد[۳]. ذبیح‌الله صفا درباره کتاب نوشته است که: انشایی بسیار ساده و روان و شیرین و دل‌انگیز دارد[۴].
درباره سبک نگارش کتاب، باید گفت که آنچه بیش از همه در این اثر به چشم می‌خورد، سادگی شگفت‌آور آن است و هیچ تلاشی برای اصلاح متن از جانب مؤلف دیده نمی‌شود. بیشتر جمله‌ها، کوتاه و بریده هستند و پیوند میان آنها بسیار سست است. ساخت جمله‌ها به‌هیچ‌روی درست نیست. آوردن فعل در پایان جمله که نثرنویسان کلاسیک کمتر آن را نقض می‌کردند، مراعات نشده است. تفاوت در نقل مستقیم سخنان حکمت‌آموز با جمله‌های خبری بسیار چشمگیر است[۵].
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که هرچند سخنان نقل‌شده در آن بسیار ساده هستند، اما ترکیب آنها کامل‌تر و شکل آنها بدیع‌تر است. در نتیجه تأثیر کلی سبک نور العلم، این گمان پیش می‌آید که مؤلف آن مردی است که در زیروبم‌های کار ادبی، ورزیدگی ندارد و درباره دیده‌ها و شنیده‌های خود، با همان زبان ساده‌ای که در زندگی روزمره به‌کار می‌برده است، حکایت می‌کند[۶].
سبک مؤلف نور العلم از لحاظ ویژگی خبری، تقریبا یادآور سبک ابوالفضل بیهقی، تاریخ‌نگار معروف ایران زیسته در قرن پنجم هجری است[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.