جوهریه، واصف
| نام | واصف جوهریه |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | جیریس |
| متولد | 1897م |
| محل تولد | قدس |
| رحلت | 1973م |
| اساتید | عمر البطش حلبی |
| برخی آثار | القدس العثمانية في المذكرات الجوهرية |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08037AUTHORCODE |
واصف جوهریه (1897م-1973م)، آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان و مورخ اهل قدس.
وی اقدام به تدوین یادداشت‌ها و خاطراتش در چهار جلد خطی با نام «المذكرات الجوهرية» نمود.
ولادت
واصف در 3 ژانویه سال 1897م، در محله سعدیه در شهر قدیم قدس از پدر و مادری مسیحی متولد شد و در همان جا بزرگ شد. او اگرچه در خانواده‌ای مسیحی ارتدکس متولد شد، اما این امر تفاوت چندانی در زندگی او ایجاد نکرد؛ چراکه مردم قدس با ادیان و مذاهب مختلف در کنار هم زندگی می‌کردند[۱].
تحصیلات
او در مدارس الدباغة اللوثریة، الدستوریة و المطران که مدارسی در قدس هستند، تحصیل کرد. پدرش او را به مطالعه قرآن تشویق می‌کرد تا بتواند بر سرمایه ادبی و زبانی خود بیفزاید. موسیقی را زیر نظر معلم شیخ عمر البطش حلبی که یکی از بهترین نوازندگان عود در دوره عثمانی به حساب می‌آمد، فراگرفت[۲].
مسئولیت‌ها
در جنگ بزرگ عثمانی، واصف در ارتش در نیروی دریایی عثمانی خدمت می‌کرد. پس از آن در دولت تحت فرمان انگلیس، به‌عنوان کاتب در بخش تحریرات و مسئول بخش مالیات اراضی کار کرد[۳].
از قدس تا بیروت
او در بسیاری از گروه‌های موسیقی قدس و همچنین با ارکست رادیویی قدس نواخت. او در سال 1948م، پس از کوچ اجباری به لبنان، در رادیو لبنان در بیروت نوازندگی کرد[۴].
جوهریه معمولاً کارهای عادی روزمره در فلسطین را رصد می‌کرد تا آن را از طریق موسیقی نشان دهد. این همان چیزی است که موسیقی وی و همچنین خاطراتش را متمایز می‌کند؛ زیرا «مذاکرات» او واقعیت زندگی قدس را از نظر ماهیت و محتوای آن به روشی ساده، زیبا و عمومی انتقال می‌دهد. او زندگی مردم عادی مانند فروشندگان را منتقل می‌کند؛ همچنان‌که در مورد دوستی متقابل دینی در شهر صحبت می‌نماید. دکتر سلیم تماری، محقق ارشد مرکز مطالعات فلسطین، معتقد است که خاطرات او، «القدس الجوهرية»، یک رفتار صمیمی از زندگی واصف در محله او در قدس است و اینکه چگونه بعد از آن با برخی از خانواده‌ها از شهر قدیمی که آن را تصویر کرد، به شهرهای شیخ جراح، المصاره و باب الزاهری و پس از آن به طالبیه و قطمون، که به‌منزله قدس جدید است، نقل مکان کرد[۵].
الدهشة (حیرت)، بخشی از خاطرات واصف جواهریه است که در آن مشاهدات روزمره و اتفاقاتی را که در آنها رخ داده را توصیف می‌کند؛ مانند ورود اولین اتومبیل به شهر قدس و حیرت از ورود برق و تماشای کارتون و فرود اولین هواپیما در بیت‌المقدس. این حقایقی که او تعجب‌آور خوانده، بر دریافت‌های شناختی و زندگی او تأثیر گذاشته است، همان گونه که بر شخصیت او تأثیر گذارده است.
واصف از طریق خاطرات خود با ذکر جزئیات زندگی روزمره در شهر قدس، خدمت بزرگی به مردم فلسطین ارائه داد؛ زیرا وی آن را به روشی منحصربه‌فرد و واقع‌گرایانه توصیف کرد و تصاویر کمیاب از بیت‌المقدس را در آن زمان جمع‌آوری و در یک جلد خاص منتشر نمود[۶].
مذکرات جوهریه، مجموعه مصوری است که جوهریه در طول مدتی طولانی گردآوری نمود و نیز مجموعه عکس‌هایی از فلسطین در اواخر عهد عثمانی است که از تعدادی از منابع گردآوری شده است[۷].
وفات
او سرانجام در سال 1973م، در بیروت درگذشت.
آثار
- المذكرات الجوهرية؛
- القدس العثمانية في المذکرات الجوهرية[۸].
پانویس
منابع مقاله
- سایت الجزيرة الوثائقية
- ويكيبيديا، الموسوعة الحرة، به تاریخ 10/9/1399
- کتابخوان همراه نور
- عصام نصار، «مجموعة صور واصف جوهرية»، پایگاه مجلات تخصصی نور، الدراسات الفلسطينية، صيف 2003، العدد 55، ص127 تا 129.