وضوء عثمان بن عفان من النشأة إلی الانتشار
| وضوء عثمان بن عفان من النشأة إلی الانتشار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهرستانی، علی (نویسنده) عطار، قيس (مترجم) |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1426ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7635-76-1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وضوء عثمان بن عفان من النشأة إلی الانتشار، اثر سید علی شهرستانی، پژوهشی است درباره چگونگی وضوی عثمان بن عفان و روایاتی که از او درباره این وضو نقل شده است.
اثر حاضر دومین کتاب از جمله سلسله مباحث «بحوث في الوضوء النبوي» می‌باشد. در کتاب نخست، تحت عنوان «لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟»، نویسنده از زوایای تاریخی، به بررسی راز اختلاف امروزی میان مسلمین پیرامون وضوی نبوی و اثبات این امر پرداخته است که اختلافات موجود، در عهد عثمان بن عفان، مخصوصاً شش سال آخر عمر وی، به وجود آمده و او اختلافات زیادی با برخی از بزرگان اصحاب پیامبر(ص) که ملزم به تعبد محض از سنت نبوی بوده و مخالف اجتهاد در مقابل نص بودند، داشته است[۱]
نویسنده در اثر حاضر، از جنبه روایی، به بررسی این موضوع پرداخته و نقش عثمان بن عفان در به وجود آمدن و گسترش اختلاف موجود میان مسلمین پیرامون وضو را مورد بحث و بررسی قرار داده است[۲]
این کتاب، خلاصه‌ای از مباحث طولانی و مفصل سلسله مباحث مذکور می‌باشد که توسط شیخ قیس عطار، تلخیص و تنظیم شده است، اما از آنجا که اصل کتاب در برنامه وجود ندارد، در این نوشتار، اثر حاضر، کتاب‌شناسی شده است.
زبان و زمان نگارش
کتاب به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه قیس عطار آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، در عناوین متعدد و مختلف، ارائه گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به موضوع کتاب و سیر تحولی مباحث آن، اشاره شده است[۳]
نویسنده در کتاب حاضر، در صدد است که با بررسی چگونگی وضوهای واردشده از صحابه پیامبر(ص)، وضوی راستین را که پیامبر(ص) به آن عمل می‌کردند، بیابد و اثبات کند. در منابع اهل سنت، احادیثی از عثمان روایت شده است که چگونگی وضو را به پیروان خویش می‌آموزد و آن را به رسول‌الله(ص) نسبت می‌دهد[۴]
وی در این اثر، به دلیل تحقیقی و موسع بودن این موضوع و نیاز روایات به مباحث مربوط به علم درایه، رجال و فقه و سخت‌فهم بودن آن برای عامه مردم، به تلخیص و ترتیب روایات و توضیح و تشریح اصطلاحات آن، پرداخته است[۵]
نویسنده در بررسی روایات عثمانیه (روایاتی که به بیان کیفیت وضوی پیامبر(ص) به نقل از عثمان پرداخته است) و ذکر استدلالات مذکور و یا قابل ذکر و طرح پیرامون وضوی سه غسلی (وضوی اهل سنت که قائل به غسل و شستن دست، صورت و پاها هستند)، به مناقشه و نقد آنها پرداخته و به این نتیجه رسیده است که بسیاری از این روایات، از لحاظ سندی، صحیح نبوده و متون آنها نیز دارای اضطراب و اشکال بوده و حتی با وضوی غسلی‌ها (وضوی اهل سنت)، تطابق ندارد چه برسد به وضوی مسحی‌ها (وضوی شیعیان)[۶]
به اعتقاد نویسنده، اختلاف وضو در مذاهب اسلامی، از دوران عثمان ریشه گرفته و در عصر پیامبر(ص)، مسلمانان اختلافی نداشتند و عثمان از سنت رسول‌الله(ص) سرپیچی کرده است و بارها امیر مؤمنان علی(ع) با این تحریف، مقابله کرده‌اند. وی در این نوشتار، با بهره‌گیری از منابع معتبر اهل سنت، مطالب خویش را به اثبات رسانده است[۷]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها، به ذکر منابع پرداخته شده است[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- شهرستانی، سید علی، «لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟»، تلخیص و ترتیب قیس عطار، تهران، مشعر، 1384.
- «فقه و اصول»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب‌های اسلامی، شماره 20، بهار 1384 (16 صفحه، از 205 تا 220).