۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ثلاث رسائل في الطب العربي الإسلامي (الرازي - ماسويه - ابن سينا): تفاوت میان نسخه‌ها
ثلاث رسائل في الطب العربي الإسلامي (الرازي - ماسويه - ابن سينا) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۰۵:۱۹
، ۱۲ مارس ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف '
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف ') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب حاوى سه مقدمه كه ابتداى سه رساله ذكر شده و زندگانى | كتاب حاوى سه مقدمه كه ابتداى سه رساله ذكر شده و زندگانى مؤلف ين مى‌باشد، و همچنين سه رساله كه رساله اول تدبير الصبيان در 24 باب در موضوع بهداشت و بيمارى‌هاى اطفال، رساله دوم فى الجنين و كونه فى الرحم، رساله‌اى هرچند مختصر در باره جنين و پيدايش او در رحم مى‌باشد كه ساختار مشخصى ندارد. رساله‌ى سوم كه بالغ بر دويست و ده بيت است درباره حميات (تب‌ها) و اصناف آنان است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
1-تدبير الصبيان | 1-تدبير الصبيان | ||
مقدمه‌اى از | مقدمه‌اى از مؤلف ابتداى اين رساله است كه به روش و چگونگى دست‌يابى به نسخه‌ى مورد نظر پرداخته و خود مى‌گويد كه اين رساله، اول نگاشته مستقل پيرامون طب اطفال است. | ||
از آن‌جايى كه اصل عربى اين اثر در دسترس نيست، اما محقق پر كار عراقى، دكتر محمود حاج قاسم محمد بر پايه ترجمه انگليسى كتاب به قلم سموئل اكس رادبل، كه از لحاظ محتوايى با تأليف رازى مشابه است به عربى ترجمه كرده است. | از آن‌جايى كه اصل عربى اين اثر در دسترس نيست، اما محقق پر كار عراقى، دكتر محمود حاج قاسم محمد بر پايه ترجمه انگليسى كتاب به قلم سموئل اكس رادبل، كه از لحاظ محتوايى با تأليف رازى مشابه است به عربى ترجمه كرده است. | ||
وى قبل از ترجمه كتاب، زندگى | وى قبل از ترجمه كتاب، زندگى مؤلف و تاريخچه‌اى از طب اطفال در دنياى اسلام و جهان غرب نگاشته كه سودمند و قابل استفاده مى‌باشد. | ||
رساله با توجه به ترجمه داراى 24 باب است كه مؤلف در هر باب، بيمارى‌اى از بيمارى‌هاى شايع كودكان را تشريح مى‌كند و اسباب و علل و در ادامه، معالجه آن را بيان مى‌كند. | رساله با توجه به ترجمه داراى 24 باب است كه مؤلف در هر باب، بيمارى‌اى از بيمارى‌هاى شايع كودكان را تشريح مى‌كند و اسباب و علل و در ادامه، معالجه آن را بيان مى‌كند. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
2-فى الجنين و كونه فى الرحم | 2-فى الجنين و كونه فى الرحم | ||
محقق در ابتداى اين رساله، تاريخچه‌اى كوتاه در مورد كسانى كه در مورد جنين قلم فرسايى كرده‌اند را ذكر كرده و در آن به ابن ماسويه اشاره كرده كه اولين پزشكى است كه درقلمرو اسلامى به اين موضوع توجه داشته كه در رساله‌اى - هرچند مختصر - به جنين و پيدايش او در رحم پرداخته است و اين نگاشته اولين تأليف مستقل به زبان عربى است. سپس به زندگى | محقق در ابتداى اين رساله، تاريخچه‌اى كوتاه در مورد كسانى كه در مورد جنين قلم فرسايى كرده‌اند را ذكر كرده و در آن به ابن ماسويه اشاره كرده كه اولين پزشكى است كه درقلمرو اسلامى به اين موضوع توجه داشته كه در رساله‌اى - هرچند مختصر - به جنين و پيدايش او در رحم پرداخته است و اين نگاشته اولين تأليف مستقل به زبان عربى است. سپس به زندگى مؤلف و آثار آن پرداخته است. | ||
وى براى استفاده از تحقيق اين رساله از نسخه موجود در كتابخانه‌ى متحف العراقى به شماره 13212 استفاده كرده و با ذكر شيوه تصحيح رساله به جايگاه و اهميت آن پرداخته است. | وى براى استفاده از تحقيق اين رساله از نسخه موجود در كتابخانه‌ى متحف العراقى به شماره 13212 استفاده كرده و با ذكر شيوه تصحيح رساله به جايگاه و اهميت آن پرداخته است. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
سپس به متن رساله مى‌پردازد كه فقط 8 صفحه مى‌باشد: | سپس به متن رساله مى‌پردازد كه فقط 8 صفحه مى‌باشد: | ||
مؤلف در ابتدا، كلامش را اين گونه آغاز مى‌كند: ان اول ابتداء الانسان نطفتان تجمعان فى الرحم من الرجل و المرأة. | |||
سپس درباره نطفه زن و مرد بحث مى‌كند. آن‌گاه به بررسى غشاهاى جنين مى‌پردازد. | سپس درباره نطفه زن و مرد بحث مى‌كند. آن‌گاه به بررسى غشاهاى جنين مى‌پردازد. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
اين بخش از كتاب با مقدمه‌اى از محقق شروع شده و بيان داشته كه اولين كسى كه از زبان شعر به قصد آموزش و تعليم استفاده كرده ابان بن عبدالحميد لاحقى مى‌باشد كه كتاب كليله و دمنه را به نظم در آورده است، و در طب نيز [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] با زبان شعر طب را آموزش داده است. سپس ابن عزرون انواع تب‌ها (حميات) را به نظم توصيف كرده است. | اين بخش از كتاب با مقدمه‌اى از محقق شروع شده و بيان داشته كه اولين كسى كه از زبان شعر به قصد آموزش و تعليم استفاده كرده ابان بن عبدالحميد لاحقى مى‌باشد كه كتاب كليله و دمنه را به نظم در آورده است، و در طب نيز [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] با زبان شعر طب را آموزش داده است. سپس ابن عزرون انواع تب‌ها (حميات) را به نظم توصيف كرده است. | ||
در ادامه به نام‌هاى اين رساله و | در ادامه به نام‌هاى اين رساله و مؤلف آن گريزى داشته كه البته در بسيارى از منابع اين ارجوزه مستدرك ارجوزه طبى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] شمرده شده است. (فهرس المخطوطات المصورة، ج3، ص52). و اين مطلبى است كه مؤلف به آن تصريح نكرده است و در سر تا سر منظومه هم شاهدى براين ادعا مشاهده نمى‌كنيم، بلكه به نظر مى‌رسد ازآنجا كه ارجوزه طبى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] خالى از مبحث حميات (تب‌ها) بوده و اين ارجوزه هم تنها به مبحث حميات پرداخته، بعضى گمان كرده‌اند كه نيت ابن عزرون سرودن مستدركى بر ارجوزه طبى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] بوده است، كه البته درستى يا نادرستى اين گمان را نمى‌دانيم. | ||
محقق در ادامه به زندگينامه ابن عزرون پرداخته سپس تعدادى از نسخه‌هاى خطى را بر شمرده است و اسم | محقق در ادامه به زندگينامه ابن عزرون پرداخته سپس تعدادى از نسخه‌هاى خطى را بر شمرده است و اسم مؤلف آن را متذكر مى‌شود كه در بسيارى از آنها مؤلف آن مجهول مى‌باشد. | ||
متن اين رساله، منظومه‌اى دربيان مباحث تب‌ها است، بنابراين داراى فصول و ابواب جداگانه‌اى نيست. مؤلف به هرمبحث به اندازه چند بيت مى‌پردازد و آن‌گاه به سراغ مبحث بعدى مى‌رود. | متن اين رساله، منظومه‌اى دربيان مباحث تب‌ها است، بنابراين داراى فصول و ابواب جداگانه‌اى نيست. مؤلف به هرمبحث به اندازه چند بيت مى‌پردازد و آن‌گاه به سراغ مبحث بعدى مى‌رود. | ||