۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بررسی صحت و اعتبار روایات تفسیر منسوب به امام عسکری علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بررسی صحت و اعتبار روایات تفسیر منسوب به امام عسکری علیه‌السلام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۵۰
، ۱۲ مارس ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'ى(' به 'ى ('
جز (جایگزینی متن - 'ر(' به 'ر (') |
جز (جایگزینی متن - 'ى(' به 'ى (') |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
'''بررسى صحت و اعتبار روايات تفسير منسوب به امام عسکرى(ع)''' توسط دكتر سيده فاطمه هاشمى در سال 1381ش به زبان فارسى تأليف شده است. | '''بررسى صحت و اعتبار روايات تفسير منسوب به امام عسکرى (ع)''' توسط دكتر سيده فاطمه هاشمى در سال 1381ش به زبان فارسى تأليف شده است. | ||
در انگيزه تألیف و به عنوان مقدمه مى‌آيد: شيعه معتقد است كه فهم كلام وحى و و قوف بر دقائق آيات قرآن كريم جز با تمسّك به حاملان و ورثه‌ى حقيقى قرآن يعنى اهل بيت پيامبر (ع) و سنّت آنان كه مكمّل سنت نبوى است ميسّر نمى‌گردد، تفسير منسوب به امام عسگرى(ع) يكى از تفاسير مأثور برجاى مانده از قرن سوم هجرى است كه شامل تفسير سوره حمد و سوره بقره تا آيه 282 مى‌باشد. مأثور از پيامبر (ع) و اهل بيت عليهم السلام است و يكى از منابع مهم شيعه محسوب مى‌شود. | در انگيزه تألیف و به عنوان مقدمه مى‌آيد: شيعه معتقد است كه فهم كلام وحى و و قوف بر دقائق آيات قرآن كريم جز با تمسّك به حاملان و ورثه‌ى حقيقى قرآن يعنى اهل بيت پيامبر (ع) و سنّت آنان كه مكمّل سنت نبوى است ميسّر نمى‌گردد، تفسير منسوب به امام عسگرى (ع) يكى از تفاسير مأثور برجاى مانده از قرن سوم هجرى است كه شامل تفسير سوره حمد و سوره بقره تا آيه 282 مى‌باشد. مأثور از پيامبر (ع) و اهل بيت عليهم السلام است و يكى از منابع مهم شيعه محسوب مى‌شود. | ||
عمده‌ترين منابعى كه به نقد و بررسى سندى يا محتوايى اين تفسير پرداخته‌اند سيزده مورد مى‌باشد كه از جمله آنها، [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]] در خاتمه‌ى [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]، ابوالحسن اشعرى در حاشيه تفسير مجمع البيان، [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خويى]] در معجم رجال الحديث و.... | عمده‌ترين منابعى كه به نقد و بررسى سندى يا محتوايى اين تفسير پرداخته‌اند سيزده مورد مى‌باشد كه از جمله آنها، [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]] در خاتمه‌ى [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]، ابوالحسن اشعرى در حاشيه تفسير مجمع البيان، [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خويى]] در معجم رجال الحديث و.... | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
كتاب شامل مقدمه، شش فصل، نتيجه گيرى نهايى و فهارس مختلف مى‌باشد. بعد از بررسى در زمينه حجيت و اعتبار تفاسير مأثور و ميزان ارزش آنها، بررسى مفهوم، ملاكهاى صحت و اعتبار روايات از ديدگاه اماميّه و ضرورت تنقيح و تحقيق در روايات تفسيرى - به عنوان پيش درآمد بر مبحث اصلى - به بحث پيرامون ضرورت تنقيح و تهذيب روايات تفسيرى اهل بيت عليهم السلام، جايگاه تفسير منسوب به امام عسگرى(ع)، بررسى شرايط سياسى و اجتماعى و فرهنگى حاكم و راهكار حضرت در آن شرايط سياسى، اجتماعى و فرهنگى، ارزيابى تفسير موجود از جهت سند (راويان و طريق آن) و از جهت محتوا (ارزيابى متنى مواردى روايات موجود در تفسير با استفاده از ملاكهاى معتبر در تشخيص احاديث) پرداخته شده است. در تهيه و نگارش مطالب، از منابع معتبرى نظير: مهم ترين تفاسير مأثور شيعه و اهل سنت، اهمّ كتب تراجم و رجال، اهمّ كتب علم الحديث و درايه الحديث، اهمّ كتب تاريخ و سيره (خصوصاً تاريخ صدر اسلام)، كتب حديثى و مقايسه و استفاده از منابعى كه پيرامون اعتبار يا عدم اعتبار اين تفسير بحث كرده‌اند، استفاده شده است و سعى بر آن شده كه در پايان هر بخش، نتيجه گيرى مشخصى ارائه گردد. شيوايى و رسائى عبارات با رعايت اختصار و سادگى در انتقال مطالب، نحو چينش، بررسى ابعاد و زواياى گوناگون مباحث، سير منظم منطقى و استدلالى به همراه تقسيمها و تحليلهاى محققانه، بررسى معانى لغوى و اصطلاحى برخى كلمات و معرفى برخى اعلام و اشخاص، از نقاط قابل تحسين و توجّه در تدوين اين اثر مى‌باشد. | كتاب شامل مقدمه، شش فصل، نتيجه گيرى نهايى و فهارس مختلف مى‌باشد. بعد از بررسى در زمينه حجيت و اعتبار تفاسير مأثور و ميزان ارزش آنها، بررسى مفهوم، ملاكهاى صحت و اعتبار روايات از ديدگاه اماميّه و ضرورت تنقيح و تحقيق در روايات تفسيرى - به عنوان پيش درآمد بر مبحث اصلى - به بحث پيرامون ضرورت تنقيح و تهذيب روايات تفسيرى اهل بيت عليهم السلام، جايگاه تفسير منسوب به امام عسگرى (ع)، بررسى شرايط سياسى و اجتماعى و فرهنگى حاكم و راهكار حضرت در آن شرايط سياسى، اجتماعى و فرهنگى، ارزيابى تفسير موجود از جهت سند (راويان و طريق آن) و از جهت محتوا (ارزيابى متنى مواردى روايات موجود در تفسير با استفاده از ملاكهاى معتبر در تشخيص احاديث) پرداخته شده است. در تهيه و نگارش مطالب، از منابع معتبرى نظير: مهم ترين تفاسير مأثور شيعه و اهل سنت، اهمّ كتب تراجم و رجال، اهمّ كتب علم الحديث و درايه الحديث، اهمّ كتب تاريخ و سيره (خصوصاً تاريخ صدر اسلام)، كتب حديثى و مقايسه و استفاده از منابعى كه پيرامون اعتبار يا عدم اعتبار اين تفسير بحث كرده‌اند، استفاده شده است و سعى بر آن شده كه در پايان هر بخش، نتيجه گيرى مشخصى ارائه گردد. شيوايى و رسائى عبارات با رعايت اختصار و سادگى در انتقال مطالب، نحو چينش، بررسى ابعاد و زواياى گوناگون مباحث، سير منظم منطقى و استدلالى به همراه تقسيمها و تحليلهاى محققانه، بررسى معانى لغوى و اصطلاحى برخى كلمات و معرفى برخى اعلام و اشخاص، از نقاط قابل تحسين و توجّه در تدوين اين اثر مى‌باشد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
از مباحث مطرح شده، چنين برمى‌آيد كه انتساب تفسير به امام عسگرى(ع) محل ترديد است. زيرا راويان اين تفسير از نظر وثاقت، مجهول هستند و تاكنون طريق قطعى بر اثبات آن ارائه نشده است و لذا علماى زيادى به همين جهت، اين تفسير را بى‌اعتبار مى‌دانند. | از مباحث مطرح شده، چنين برمى‌آيد كه انتساب تفسير به امام عسگرى (ع) محل ترديد است. زيرا راويان اين تفسير از نظر وثاقت، مجهول هستند و تاكنون طريق قطعى بر اثبات آن ارائه نشده است و لذا علماى زيادى به همين جهت، اين تفسير را بى‌اعتبار مى‌دانند. | ||
آنچه مسلم است اينكه شيخ صدوق در كتب مختلف خود اين تفسير را به نقل از استرآبادى روايت كرده است، امّا صرف نقل شيخ صدوق از شخص دلالت بر توثيق وى ندارد. وانگهى در طريق اين تفسير، اضطراب و ضعف ديده مى‌شود. حتى طريق شيخ صدوق به اين تفسير در كتبش با آنچه صراحتاً در ابتداى تفسير آمده است منافات دارد، البته عده‌اى از علماء در صدد توجيه برآمده‌اند، بادر نظر گرفتن تمامى اين توجيهات، باز هم اين ضعف و اضطراب در روايت ديده مى‌شود. | آنچه مسلم است اينكه شيخ صدوق در كتب مختلف خود اين تفسير را به نقل از استرآبادى روايت كرده است، امّا صرف نقل شيخ صدوق از شخص دلالت بر توثيق وى ندارد. وانگهى در طريق اين تفسير، اضطراب و ضعف ديده مى‌شود. حتى طريق شيخ صدوق به اين تفسير در كتبش با آنچه صراحتاً در ابتداى تفسير آمده است منافات دارد، البته عده‌اى از علماء در صدد توجيه برآمده‌اند، بادر نظر گرفتن تمامى اين توجيهات، باز هم اين ضعف و اضطراب در روايت ديده مى‌شود. | ||