۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '/ نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم' به '') |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
'''ابوبكر [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] '''، يكى از اثرگذارترين پزشكان در گسترهى دانش پزشكى اسلامى است. رازى اين شهرت و افتخار را در حال حاضر و يا طى دو سه سدهى گذشته كه شناسايى و بررسى نقش پزشكى و پزشكان اسلامى در غرب و بهوسيلهى خاورشناسان آغاز گشته، به دست نياورده است. وى از آغاز دوران زندگى و مدت كوتاهى پس از آن مشهور شده بود. دليل اين گفته، فهرستى است كه يكى ديگر از بزرگترين دانشمندان اسلامى، ابوريحان محمد بن احمد بيرونى تقريبا يك سده پس از زندگى رازى فراهم آورده است. علاقهى وافر بيرونى به رازى و اينكه وى خود را از پيروان او مىدانسته، با مطالعه كتاب «فهرست كتابهاى محمد بن زكرياى رازى» بيرونى روشن مىشود. امروزه بخش اعظم دانستههاى ما دربارهى رازى نيز از طريق نوشتههاى بيرونى به دست آمده است. | '''ابوبكر [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] '''، يكى از اثرگذارترين پزشكان در گسترهى دانش پزشكى اسلامى است. رازى اين شهرت و افتخار را در حال حاضر و يا طى دو سه سدهى گذشته كه شناسايى و بررسى نقش پزشكى و پزشكان اسلامى در غرب و بهوسيلهى خاورشناسان آغاز گشته، به دست نياورده است. وى از آغاز دوران زندگى و مدت كوتاهى پس از آن مشهور شده بود. دليل اين گفته، فهرستى است كه يكى ديگر از بزرگترين دانشمندان اسلامى، ابوريحان محمد بن احمد بيرونى تقريبا يك سده پس از زندگى رازى فراهم آورده است. علاقهى وافر بيرونى به رازى و اينكه وى خود را از پيروان او مىدانسته، با مطالعه كتاب «فهرست كتابهاى محمد بن زكرياى رازى» بيرونى روشن مىشود. امروزه بخش اعظم دانستههاى ما دربارهى رازى نيز از طريق نوشتههاى بيرونى به دست آمده است. | ||
به نوشتهى بيرونى، «رازى در اول شعبان 251، در رى به دنيا آمد. به كار كيميا اشتغال داشت، هيچگاه از خواندن غافل نمىشد و كتاب خود را بر ديوار تكيه مىداد تا هرگاه هنگام خواندن به خواب رفت با صداى افتادن كتاب از خواب بيدار شده و خواندن را ادامه دهد. كار با آتش و پرداختن به تحقيقات شيميايى كه بوى تند مواد شيميايى را با خود داشت و همچنين مطالعه شبانهروزى، موجب بيمارى چشمان او شد. وى براى درمان چشمان خود به پزشكى پرداخت و پزشكى بزرگ و كارآمد شد، رازى در پايان عمر چشمانش آب آورد و به يكى از شاگردانش كه از طبرستان براى درمان چشمان او آمده بود، به دليل دردهايى كه اين درمان در پى داشت، اجازهى ادامهى مداوا نداد. پس از اين بيمارى چندان نزيست و در زادگاه خود، شهر رى در 5 شعبان 313 در 62 سالگى درگذشت» <ref>[[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوريحان بيرونى]]، فهرست كتابهاى رازى و نامهاى كتابهاى بيرونى، ترجمه و چاپ [[محقق، مهدی|مهدى محقق]] ، تهران: 1371ش، صص 4 - 5</ref> | به نوشتهى بيرونى، «رازى در اول شعبان 251، در رى به دنيا آمد. به كار كيميا اشتغال داشت، هيچگاه از خواندن غافل نمىشد و كتاب خود را بر ديوار تكيه مىداد تا هرگاه هنگام خواندن به خواب رفت با صداى افتادن كتاب از خواب بيدار شده و خواندن را ادامه دهد. كار با آتش و پرداختن به تحقيقات شيميايى كه بوى تند مواد شيميايى را با خود داشت و همچنين مطالعه شبانهروزى، موجب بيمارى چشمان او شد. وى براى درمان چشمان خود به پزشكى پرداخت و پزشكى بزرگ و كارآمد شد، رازى در پايان عمر چشمانش آب آورد و به يكى از شاگردانش كه از طبرستان براى درمان چشمان او آمده بود، به دليل دردهايى كه اين درمان در پى داشت، اجازهى ادامهى مداوا نداد. پس از اين بيمارى چندان نزيست و در زادگاه خود، شهر رى در 5 شعبان 313 در 62 سالگى درگذشت» <ref>[[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوريحان بيرونى]]، فهرست كتابهاى رازى و نامهاى كتابهاى بيرونى، ترجمه و چاپ [[محقق، مهدی|مهدى محقق]]، تهران: 1371ش، صص 4 - 5</ref> | ||
اين خلاصهاى اجمالى از زندگى رازى است كه بيرونى آن را نقل كرده است. | اين خلاصهاى اجمالى از زندگى رازى است كه بيرونى آن را نقل كرده است. | ||
بيرونى در ادامه، نام 184 كتاب از آثار رازى را در 11 دسته، شامل كتابهاى پزشكى، آثارى در طبيعيات، منطقيات، رياضيات و نجوم، تفسيرها و تلخيصهايى بر آثار ديگران، آثار فلسفى، مابعدالطبيعه، الهيات، كيميا و آثار كفريات و فنون گوناگون برشمرده است <ref>همان، صص 5 - 15</ref> با گذشت ايام، آگاهىهاى ديگرى نيز از زندگى رازى در آثار و نوشتههاى ديگران راه يافت. [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] ، بزرگ فهرستشناس و زندگىنامهنويس اسلامى، افزوده است كه او به شهرهاى گوناگون سفر و با نويسندگان و دانشمندان بسيارى نامهنگارى كرده است <ref>[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] ، فهرست، چاپ محمدرضا تجدد، تهران: 1350ش، صص 9 - 356</ref> [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] همچنين خود فهرستى از آثار رازى را برشمرده كه اگرچه به جامعيت فهرست بيرونى نمىرسد، ولى چند كتاب در آن وجود دارد كه در فهرست بيرونى نيامده است <ref>همان جا</ref> | بيرونى در ادامه، نام 184 كتاب از آثار رازى را در 11 دسته، شامل كتابهاى پزشكى، آثارى در طبيعيات، منطقيات، رياضيات و نجوم، تفسيرها و تلخيصهايى بر آثار ديگران، آثار فلسفى، مابعدالطبيعه، الهيات، كيميا و آثار كفريات و فنون گوناگون برشمرده است <ref>همان، صص 5 - 15</ref> با گذشت ايام، آگاهىهاى ديگرى نيز از زندگى رازى در آثار و نوشتههاى ديگران راه يافت. [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]]، بزرگ فهرستشناس و زندگىنامهنويس اسلامى، افزوده است كه او به شهرهاى گوناگون سفر و با نويسندگان و دانشمندان بسيارى نامهنگارى كرده است <ref>[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]]، فهرست، چاپ محمدرضا تجدد، تهران: 1350ش، صص 9 - 356</ref> [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] همچنين خود فهرستى از آثار رازى را برشمرده كه اگرچه به جامعيت فهرست بيرونى نمىرسد، ولى چند كتاب در آن وجود دارد كه در فهرست بيرونى نيامده است <ref>همان جا</ref> | ||
گزارش [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] نيز حاوى آگاهىهايى است كه ديگران ذكرى از آن نكردهاند، از جمله آنكه رازى در شعر و شاعرى نيز دستى داشته است <ref>[[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] ، عيون الأنباء في طبقات الأطباء، چاپ آگوست مولر، قاهره: 1885م، ص 310</ref> [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] همچنين دو بيت از اشعار رازى را به عربى ضبط كرده است <ref>همان، ص 315</ref> | گزارش [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] نيز حاوى آگاهىهايى است كه ديگران ذكرى از آن نكردهاند، از جمله آنكه رازى در شعر و شاعرى نيز دستى داشته است <ref>[[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]]، عيون الأنباء في طبقات الأطباء، چاپ آگوست مولر، قاهره: 1885م، ص 310</ref> [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] همچنين دو بيت از اشعار رازى را به عربى ضبط كرده است <ref>همان، ص 315</ref> | ||
مفصلترين گزارش از آثار رازى نيز توسط [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] نوشته شده است. او فهرستى از آثار رازى را برشمرده كه شمار آنها به 238 عنوان مىرسد <ref>همان، صص 21 - 316</ref> اين بيشترين تعداد كتاب است كه نويسندهاى از رازى گزارش كرده است. | مفصلترين گزارش از آثار رازى نيز توسط [[ابن ابیاصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابىاصيبعه]] نوشته شده است. او فهرستى از آثار رازى را برشمرده كه شمار آنها به 238 عنوان مىرسد <ref>همان، صص 21 - 316</ref> اين بيشترين تعداد كتاب است كه نويسندهاى از رازى گزارش كرده است. |
ویرایش