إفادة الأنام بذكر أخبار بلد الله الحرام مع تعليقه المسمی بإتمام الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

==ساختار==

وی حدیث‌های کتابش را گاه با سلسله اسناد راویان و گاه بدون استناد یاد می‌کند. او در بیان احکام فقهی حج و حرم، بدون ترجیح هیچ مذهبی، فقط به ذکر باورهای مذاهب می‌پردازد. اما در مباحث تفسیری، افزون بر یادکردن از سخنان مفسران، سخنی را در آن میان برمی‌گزیند.<ref>همان</ref>

وی هنگام نگارش اواخر جلد پنجم کتاب از مکه بیرون رفته و به سرزمین‌های حجاز و جزیرة العرب همچون یمن، لحج، عسیر، حضرموت، عمان و بحرین سفر نموده و آگاهی‌های جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی فراوان درباره این سرزمین‌ها به دست داده است. حدود، مساحت، جمعیت، صادرات و محصولات کشاورزی این جای‌ها و پیمان‌های سیاسی آنها با دولت سعودی از جمله این آگاهی‌ها هستند. انواع مردم عرب و فرهنگ، علوم، قبایل و آداب و رسوم آنها بخشی کوتاه از این کتاب را به خود اختصاص داده‌اند.<ref>همان</ref>

ذیل‌هایی بر این کتاب نگاشته شده‌اند که از جمله آنها «إتمام الكلام علی إفادة الأنام» نوشته خود نویسنده است. او در این ذیل، برخی از آگاهی‌های «إفادة الأنام» را کامل کرده و در پایان هر جزء از کتابش قرار داده است. مصحح در نسخه چاپی، این آگاهی‌ها را در پانوشت‌هایی با اشاره به آن گنجانده است. افزون بر این، محمد نصیف در نسخه‌ای که از این کتاب نگاشته، یادداشت‌هایی را بر آن افزوده است که به دست مصحح در پانوشت کتاب گنجانده شده است.<ref>همان</ref>