۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أمل الآمل في علماء جبل عامل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'وي' به 'وی'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = تذكرة المتبحرين في العلماء المتأخرين | | عنوان‌های دیگر = تذكرة المتبحرين في العلماء المتأخرين | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[حر عاملی، محمد بن حسن]] ( | [[حر عاملی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
[[حسینی اشکوری، احمد]] (محقق) | [[حسینی اشکوری، احمد]] (محقق) | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
تراجم (شرح حال) و رجال ( | تراجم (شرح حال) و رجال (راویان حديث) علماى شيعه برخاسته از جبل عامل و غير آن. | ||
مؤلف در اين باره | مؤلف در اين باره مى‌گوید: «به معاصران شيخ (طوسى) و افراد نزدیک به زمان وى اكتفا كردم و همگى آنان را ذكر نكردم چرا كه مقصود مهمتر ذكر متأخرين از زمان شيخ بود مگر در مورد اهل جبل عامل.» | ||
در فايدۀ دهم در بخش دوم | در فايدۀ دهم در بخش دوم مى‌گوید: «کتاب ما در واقع مكمل کتاب ميرزا محمد بن على استرآبادى و متمم فوايد آن است چرا كه در بر گيرندۀ اكثر علماى شيعه و بيشتر تأليفات آنهاست اگر کتاب ميرزا محمد اكثر متقدمين را گرد آورده، اين کتاب به اكثر متأخرين پرداخته است.» | ||
==انگيزۀ تأليف== | ==انگيزۀ تأليف== | ||
نخست آنكه مصنف در خواب مردى را ديد كه نشانه‌هاى صلاح و خيرخواهى بر او نمودار بود. آن مرد به وى گفت: «چرا کتابى تأليف نمى‌كنى كه نامش را أمل الآمل في علماء جبل عامل بگذارى؟!» و در مورد سببهايى كه او را به تأليف اين کتاب سوق داد در مقدمۀ کتاب | نخست آنكه مصنف در خواب مردى را ديد كه نشانه‌هاى صلاح و خيرخواهى بر او نمودار بود. آن مرد به وى گفت: «چرا کتابى تأليف نمى‌كنى كه نامش را أمل الآمل في علماء جبل عامل بگذارى؟!» و در مورد سببهايى كه او را به تأليف اين کتاب سوق داد در مقدمۀ کتاب مى‌نویسد: «اين مطلب به ذهنم خطور كرد و فكرم را مشغول ساخت كه نام و شرح حال علماى جبل عامل و تأليفاتشان و نيز ساير علماى متأخر و تصنيفاتشان را گردآورى كنم. چون در کتاب واحدى مجموعۀ آنها را يكجا نيافتم گر چه مى‌توان بعضى از آنها را در كتب اصحاب (علماى شيعه) پيدا كرد. | ||
==بخش‌هاى کتاب== | ==بخش‌هاى کتاب== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
تراجم را به صورت الفبايى مرتب كرده است. در آخر آن بعد از حرف «ى» باب كنيه‌ها را ذكر كرده است. در بخش دوم فصلى را افزوده با عنوان مواردى كه با «ابن» شروع مى‌شود. در بخش اول دوازده مقدمه و در بخش دوم دوازده فايده آورده است. مطالب موجود در مقدمه‌ها از اين قرار است: منزلت | تراجم را به صورت الفبايى مرتب كرده است. در آخر آن بعد از حرف «ى» باب كنيه‌ها را ذكر كرده است. در بخش دوم فصلى را افزوده با عنوان مواردى كه با «ابن» شروع مى‌شود. در بخش اول دوازده مقدمه و در بخش دوم دوازده فايده آورده است. مطالب موجود در مقدمه‌ها از اين قرار است: منزلت راویان و محدثان، مجاز بودن بررسى عميق شرح حال اشخاص، چگونگى شناختن عدالت و نكوهش كسى كه در خود برترى مى‌بيند هنگامى كه در مقايسه با گذشتگان در خود امتيازى قائل است، برترى دادن متقدمين بر متأخرين و بالعكس، علت اهتمام ورزيدن براى جمع‌آورى شرح حال علماى متأخر از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ره، علت مقدم داشتن علماى جبل عامل بر ديگران، تتبع بسيار در احوال علماى متأخر | ||
==منابع کتاب== | ==منابع کتاب== | ||
مرحوم مؤلف | مرحوم مؤلف مى‌گوید: «منابعى كه در کتاب خود از آنها نقل كرده‌ام از اين قرار است: از فهرست شيخ منتجب الدين على بن بابویه در ذكر متأخرين از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تا زمان مؤلفش، از کتاب رجال ابن داوود، از کتاب رجال سيد مصطفى بن حسين تفرشى، از رسالۀ ابن العودى در احوال [[شهيد ثانى]] و مشايخ و شاگردانش، از کتاب الدرّ المنثور نوشتۀ شيخ على بن محمد بن حسن بن شهيد ثانى، از کتاب سلافة العصر نوشتۀ سيد على بن ميرزا احمد موسوى، از فهرست شيخ محمد بن على بن شهرآشوب معروف به معالم العلماء | ||
و از اجازات علماى شيعه مانند: اجازۀ شيخ حسن بن [[شهيد ثانى]] براى ابن نجم، و اجازۀ پدرش براى شيخ حسين بن عبدالصمد، و اجازۀ [[شهيد اول]] محمد بن مكى براى ابن نجد، و اجازۀ [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] براى بنى زهره، و از کتاب مرُوج الذهب مسعودى، و از کتاب تاريخ ابن خَلكان از نسخه‌اى به خط خود مؤلف، و از کتاب يتيمة الدهر نوشتۀ ثعالبى، و از کتاب دُمْيَةُ القصر نوشتۀ ابوالحسن باخَرْزى، و از کتاب طبقات الٰادباء نوشتۀ عبدالرحمن بن محمد انبارى... همچنين در موارد كمى از فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و رجال نجّاشى و خلاصۀ [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] نقل كرده‌ام...» | و از اجازات علماى شيعه مانند: اجازۀ شيخ حسن بن [[شهيد ثانى]] براى ابن نجم، و اجازۀ پدرش براى شيخ حسين بن عبدالصمد، و اجازۀ [[شهيد اول]] محمد بن مكى براى ابن نجد، و اجازۀ [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] براى بنى زهره، و از کتاب مرُوج الذهب مسعودى، و از کتاب تاريخ ابن خَلكان از نسخه‌اى به خط خود مؤلف، و از کتاب يتيمة الدهر نوشتۀ ثعالبى، و از کتاب دُمْيَةُ القصر نوشتۀ ابوالحسن باخَرْزى، و از کتاب طبقات الٰادباء نوشتۀ عبدالرحمن بن محمد انبارى... همچنين در موارد كمى از فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و رجال نجّاشى و خلاصۀ [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] نقل كرده‌ام...» | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
کتابهايى كه در زمينۀ امل الامل نگاشته شده است | کتابهايى كه در زمينۀ امل الامل نگاشته شده است | ||
# «تكملة أمل الآمل» اثر امام [[صدر، حسن |سيد حسن صدر]](متوفاى 1354ه.ق). مؤلف آن | # «تكملة أمل الآمل» اثر امام [[صدر، حسن |سيد حسن صدر]](متوفاى 1354ه.ق). مؤلف آن مى‌نویسد: «بحمد الله موفق شدم ذيل و تكمله‌اى براى کتاب امل الآمل بنویسم. بسيارى از اشخاصى كه او ذكر نكرده است يا مورد غفلت وى قرار گرفته را ذكر كردم. چه كسانى كه نسبت به او متقدم بوده‌اند و چه معاصران وى. و متأخرين از وى تا اين زمان را نام برده‌ام و در نتيجه کتاب قطورى در 3 مجلّد از كار در آمد: يك جلد در تكملۀ بخش اول کتاب و دو جلد بزرگ در تكملۀ بخش دوم.» | ||
# «تتميم أمل الآمل» اثر استاد محقق شيخ عبدالله | # «تتميم أمل الآمل» اثر استاد محقق شيخ عبدالله قزوینى از بزرگان قرن دوازدهم | ||
# «تتميم أمل الآمل» اثر سيد امير ابراهيم تبريزى | # «تتميم أمل الآمل» اثر سيد امير ابراهيم تبريزى قزوینى حسينى متوفاى 1141ه.ق | ||
# «حواشى أمل الآمل» اثر سيد امير ابراهيم تبريزى | # «حواشى أمل الآمل» اثر سيد امير ابراهيم تبريزى قزوینى حسينى متوفاى 1141ه.ق | ||
# «التعليقة على أمل الآمل» اثر مولى [[مجلسی، محمدباقر|محمدباقرمجلسى]] ره | # «التعليقة على أمل الآمل» اثر مولى [[مجلسی، محمدباقر|محمدباقرمجلسى]] ره | ||
# «منتخب أمل الآمل» اثر مولى محمدتقى گلپايگانى نجفى (متوفاى 1292 ه.ق) | # «منتخب أمل الآمل» اثر مولى محمدتقى گلپايگانى نجفى (متوفاى 1292 ه.ق) | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
# «الحواشي على امل الآمل» اثر سيد حسن صدر | # «الحواشي على امل الآمل» اثر سيد حسن صدر | ||
# «تتميم امل الآمل» اثر سيد عبدالعلى طباطبائى حائرى | # «تتميم امل الآمل» اثر سيد عبدالعلى طباطبائى حائرى | ||
# «حاشية امل الآمل» اثر همان | # «حاشية امل الآمل» اثر همان نویسنده | ||
# «اشتباهات امل الآمل» اثر [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] جيرانى اصفهانى | # «اشتباهات امل الآمل» اثر [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] جيرانى اصفهانى | ||
# «اجازة» اثر سيد عبدالله جزائرى تسترى (شوشترى) | # «اجازة» اثر سيد عبدالله جزائرى تسترى (شوشترى) | ||