۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
توضيح المراد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'علامه حلى' به 'علامه حلى'
جز (جایگزینی متن - 'ميرداماد' به 'ميرداماد') |
جز (جایگزینی متن - 'علامه حلى' به 'علامه حلى') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
"توضيح المراد"، تعليقه‌ى سيد هاشم حسينى تهرانى، بر شرح تجريد الاعتقاد علامه حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلى، در كلام و اصول اعتقادات شيعه مى‌باشد. بيشتر مباحث به روش فلسفى و به زبان عربى نگاشته است. | "توضيح المراد"، تعليقه‌ى سيد هاشم حسينى تهرانى، بر شرح تجريد الاعتقاد علامه حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلى، در كلام و اصول اعتقادات شيعه مى‌باشد. بيشتر مباحث به روش فلسفى و به زبان عربى نگاشته است. | ||
مولف با ذكر مختصرى از اصل كتاب و بدون ذكر تمام متن، و با آوردن حروف "الخ" به جاى ذكر تمام متن، تعليقه‌ى خود را كه توضيح بيشتر بر مطالب و گره‌گشايى از مشكلات اين شرح مى‌باشد، را در ادامه كلام علامه حلى آورده‌اند. | مولف با ذكر مختصرى از اصل كتاب و بدون ذكر تمام متن، و با آوردن حروف "الخ" به جاى ذكر تمام متن، تعليقه‌ى خود را كه توضيح بيشتر بر مطالب و گره‌گشايى از مشكلات اين شرح مى‌باشد، را در ادامه كلام [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] آورده‌اند. | ||
== انگيزه تاليف == | == انگيزه تاليف == | ||
مولف چنين بيان مى‌كند از آنجايى كه شرح تجريد الاعتقاد علامه | مولف چنين بيان مى‌كند از آنجايى كه شرح تجريد الاعتقاد [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، مورد استقبال محصلين مى‌باشد، اما داراى ابهاماتى بوده كه نياز به توضيح دارد، تصميم گرفتم كه تعليقى بر اين كتاب بنگارم. | ||
== سبك و روش كتاب خواجه طوسى == | == سبك و روش كتاب خواجه طوسى == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
محقق طوسى با بهره‌ى سرشار از علوم عقلى و فلسفى و منطقى در صدد پى نهادن مبانى عقلى تفكر اسلامى برآمد وبا تعيين مبادى عقلى و مباحث كلامى متداول، كلام عصر خود را با طرح امور عامه در انديشه‌ى دينى به سوى فلسفه و برهان سوق داد، و از جدلى بودن آن اجتناب ورزيد، لذا وى در ترتيب پيشينيان در تنظيم مباحث پيروى نكرد و سلسه بحث خود را در امور عامه، جواهر و اعراض، الهيات، نبوت و امامت و معاد سامان داد كه همين ترتيب بعدها توسط تمام متكلمان پذيرفته شد، آنچنان كه كتاب‌هاى مقاصد، مواقف و حتى اسفار اربعه‌ى ملاصدرا همين شيوه را پيش گرفتند. | محقق طوسى با بهره‌ى سرشار از علوم عقلى و فلسفى و منطقى در صدد پى نهادن مبانى عقلى تفكر اسلامى برآمد وبا تعيين مبادى عقلى و مباحث كلامى متداول، كلام عصر خود را با طرح امور عامه در انديشه‌ى دينى به سوى فلسفه و برهان سوق داد، و از جدلى بودن آن اجتناب ورزيد، لذا وى در ترتيب پيشينيان در تنظيم مباحث پيروى نكرد و سلسه بحث خود را در امور عامه، جواهر و اعراض، الهيات، نبوت و امامت و معاد سامان داد كه همين ترتيب بعدها توسط تمام متكلمان پذيرفته شد، آنچنان كه كتاب‌هاى مقاصد، مواقف و حتى اسفار اربعه‌ى ملاصدرا همين شيوه را پيش گرفتند. | ||
علامه حلى شاگرد برجسته‌ى خواجه نيز با فراگيرى كتاب استاد به نزد وى به شرح آن همت گماشت و سائر كتاب‌هاى كلامى خود را بر همين شيوه سامان داد، جز آن كه خود نيز باطرح مباحث معرفت شناسى در آغاز كتاب نهج الحق و نهايه المرام بناى عقلى آن را كامل‌تر ساخت. | [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] شاگرد برجسته‌ى خواجه نيز با فراگيرى كتاب استاد به نزد وى به شرح آن همت گماشت و سائر كتاب‌هاى كلامى خود را بر همين شيوه سامان داد، جز آن كه خود نيز باطرح مباحث معرفت شناسى در آغاز كتاب نهج الحق و نهايه المرام بناى عقلى آن را كامل‌تر ساخت. | ||
نكته‌ى قابل توجه اين است كه از زمان خواجه به بعد، فلسفه گرايش كلامى به خود گرفت، زيرا كه تمام فيلسوفان بعد از خواجه، همچون خاندان دشتكى، دوانى، باغنوى، [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]]، ملاصدرا، و بالاخره مكتب فلسفى اصفهان بنياد انديشه‌ى فلسفى خود را در سير مباحث كلامى تدوين نمودند، از اين رو كلام متاخر از خواجه طوسى در واقع ترسيم كننده‌ى نظام فلسفى اسلام است. | نكته‌ى قابل توجه اين است كه از زمان خواجه به بعد، فلسفه گرايش كلامى به خود گرفت، زيرا كه تمام فيلسوفان بعد از خواجه، همچون خاندان دشتكى، دوانى، باغنوى، [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]]، ملاصدرا، و بالاخره مكتب فلسفى اصفهان بنياد انديشه‌ى فلسفى خود را در سير مباحث كلامى تدوين نمودند، از اين رو كلام متاخر از خواجه طوسى در واقع ترسيم كننده‌ى نظام فلسفى اسلام است. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
بيش از 137 شرح و حاشيه بر اين كتاب زده شده، كه همه بر اهميت و عظمت اين كتاب دلالت دارد. از جمله شروح و حواشى مى‌توان به اين كتب اشاره كرد: | بيش از 137 شرح و حاشيه بر اين كتاب زده شده، كه همه بر اهميت و عظمت اين كتاب دلالت دارد. از جمله شروح و حواشى مى‌توان به اين كتب اشاره كرد: | ||
1- "كشف المراد علامه حلى". | 1- "كشف المراد [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]". | ||
2- "ترجمه و شرح تجريد الاعتقاد"، ابوالحسن شعرانى؛ كه اين شرح در واقع اقتباس و ترجمه‌ى تحريرى از كشف المراد مى‌باشد. | 2- "ترجمه و شرح تجريد الاعتقاد"، ابوالحسن شعرانى؛ كه اين شرح در واقع اقتباس و ترجمه‌ى تحريرى از كشف المراد مى‌باشد. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
10- "مشارق الالهام"، ملا عبدالرزاق لاهيجى؛ بنا به نقل علامه طهرانى اين شرح فقط بر قسمت امور عامه مى‌باشد. | 10- "مشارق الالهام"، ملا عبدالرزاق لاهيجى؛ بنا به نقل علامه طهرانى اين شرح فقط بر قسمت امور عامه مى‌باشد. | ||
11- "تسديد القواعد فى شرح تجريد العقائد"، شرح قديم شمس‌الدين محمود اصفهانى. وى در ابتداى شرح خود ابراز داشته كه شرح علامه حلى اولين شرح اين كتاب است و اگر آن نبود اين متن شرح نمى‌شد. | 11- "تسديد القواعد فى شرح تجريد العقائد"، شرح قديم شمس‌الدين محمود اصفهانى. وى در ابتداى شرح خود ابراز داشته كه شرح [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] اولين شرح اين كتاب است و اگر آن نبود اين متن شرح نمى‌شد. | ||
12- "حاشيه‌ى شريفه"، مير سيد شريف جرجانى، اين حاشيه خود داراى 26 حاشيه‌ى ديگر مى‌باشد. | 12- "حاشيه‌ى شريفه"، مير سيد شريف جرجانى، اين حاشيه خود داراى 26 حاشيه‌ى ديگر مى‌باشد. | ||