أساس السياسة

أساس السياسة ، تالیف جمال‎الدین علی بن یوسف قفطی (متوفی 646ق/1248م)، مجموعه داستان‎ها و حکایاتی است پیرامون نحوه حکومت و مملکت‎داری که با تحقیق جلیل عطیه به چاپ رسیده است.

‏أساس السياسة
پدیدآوران	قفطی، علی بن یوسف (نويسنده) عطيه، جليل (محقق)
ناشر	دار الطليعة للطباعة و النشر
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	مجلد1: 2008م , 1429ق,
موضوع	اخلاق و سياست پادشاهي - آداب و رسوم - متون قديمي تا قرن 14 سياست در ادبيات شاهان و فرمان روايان - آداب و رسوم - متون قديمي تا قرن 14 شاهان و فرمان روايان - اخلاق - متون قديمي تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏JC‎‏ ‎‏49‎‏ ‎‏/‎‏ق‎‏7‎‏الف‎‏5
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاریخ نگارش

کتاب در قاهره و مابین سال‎های 589-‎596ق، نوشته شده است.

انگیزه نگارش

نویسنده، کتاب را به‎منظور اهدا کردن به عثمان بن یوسف صلاح‎الدین ایوبی (567-‎595ق) به رشته تحریر درآورده است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده و مطالب بدون تبویب و فصل‎بندی، دربردارنده مجموعه‎ای از حکایات، پندها و مثل‎های مربوط به حکومت و مملکت‎داری است.

نویسنده، کتاب خویش را بر اساس روش و اسلوبی که پیش از آن سابقه نداشته، تحریر نموده است؛ زیرا پیش از وی، کتبی که به‎منظور پند و اندرز سلاطین و بیان امور مملکت‎داری نوشته می‎شد، غالبا از زبان حیوانات نوشته می‎شد، اما وی، این کتاب را به‎صورت مجموعه داستان‎هایی از زبان یک کنیز برای پادشاه، به نگارش درآورده است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ضمن اشاره به ارتباط میان تراث سیاسی ادبی فارسی و عربی با یکدیگر و ارائه شرح ‎حال مختصری از نویسنده، به ذکر اقدامات تحقیقی صورت‎گرفته در کتاب، پرداخته شده است که از جمله آنها، عبارتند از:

1. حفظ متن کتاب و قرار دادن عناوین متناسب با نصوص به‎منظور توضیح آنها در داخل کروشه []؛
2. توثیق نصوص کتاب با مصادری که از آنها نقل شده‎اند یا از نظر معنا با آنها نزدیکند؛
3. شرح پاره‎ای از کلمات لغوی یا ادبی که معنای آنها سخت به نظر می‎رسد، با رجوع به معاجم لغت معتبر؛
4. تخریج اشعار از دیوان‎ها و کتب ادبی مشهور؛
5. ارائه شرح‎ حال برای برخی از اعلام مذکور در متن؛
6. تهیه فهارس فنی برای کتاب و....

در مقدمه مؤلف، به وجود پاره‎ای از سخنان که دربردارنده سیاست‎های ملوکانه و آداب حکومت‎داری است، در کلام برخی از ملوک فارس اشاره گردیده است.

از جمله حکایات و موضوعات مطرح‎شده در کتاب، می‎توان به حکایت اسکندر و معلم او، شروط وزارت، اسباب زوال ملک، مکر زنان و تقابل عقل و هواپرستی اشاره نمود.

وضعیت کتاب

فهارس کتاب در انتهای آن جای گرفته است که عبارتند از فهرست‎های: آیات؛ احادیث؛ اعلام؛ اماکن و بقاع؛ قوافی و موضوعات کتاب.

در پاورقی‎ها به توضیح و تشریح کلمات سخت و دیریاب متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.