أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد (امیرکبیر)

أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد
پدیدآوران	محمد بن منور (نویسنده) صفا، ذبیح‌الله (گردآورنده)
ناشر	امير کبير
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1361ش.
چاپ	پنجم
موضوع	ابو سعيد ابو الخير، 357 - 440ق. تصوف نثر فارسي - قرن 6ق.
زبان	فارسي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 278/8 BP

برای دیگر کاربردها، أسرار التوحيد (ابهام زدایی) را ببینید.

أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد، اثر محمد بن منور میهنی نوه ابوسعید ابوالخیر، پیرامون احوال و اخبار و اقوال و کرامات جد خویش است که آنها را از مجموعه روایات و اطلاعاتی که در این‌باره داشته، گرد آورده است.

این کتاب از امهات کتب ادبی فارسی و از جمله آثار استادانه زبان ماست. روانی انشا و انسجام عبارات و رعایت تام و تمام موازین فصاحت و بلاغت در این کتاب به‌حد اعلای خود رسیده است و باآنکه کتاب در نیمه دوم قرن ششم، یعنی در دوره استیلای سبک مصنوع نثر فارسی نگارش یافته، به‌هیچ‌روی اثری از آثار تصنع، به‌جز در مقدمه آن، مشهود نیست.

کوتاهی جمله‌ها و تمامی آنها و به‌کار رفتن کلمات و ترکیبات اصیل پارسی در همه جای این کتاب به‌ چشم می‌آید و سرگذشت‌ها و وقایع با چنان مهارت حکایت شده است که گیرندگی خاص آنها خواننده را همواره مجذوب نگاه می‌دارد.

کلمات و ترکیبات عربی، مگر در مقدمه کتاب، بسیار کم و از مقوله کلمات و ترکیبات رایج زبان فارسی است.

چنان‌که در متن کتاب مشاهده می‌شود، «أسرار التوحيد» بر سه باب تقسیم شده است: باب اول، در ابتدای حالت شیخ ابوسعید و باب دوم، در وسط حالت و باب سوم در انتهای حالت او و در هر سه باب، خاصه در باب دوم کتاب، بسیاری از اقوال ابوسعید و اشعاری که بر زبان او رفته بود، نقل شده است. اهمیت این قسمت‌های اخیر و همچنین آنچه از نامه‌های شیخ در کتاب آمده، در آن است که نمونه‌های خوبی از زبان پارسی دری و نظم و نثر آن در ابتدای قرن پنجم به ما می‌دهد تا از لحاظ تحقیق در تاریخ تحول زبان و شعر و نثر پارسی مورد مطالعه قرار دهیم و نیز چون در سراسر کتاب از زندگی خصوصی مردمی از طبقات گوناگون در پایان قرن چهارم و آغاز قرن پنجم هجری، سخن رفته است، از باب مطالعه در تاریخ اجتماعی مشرق ایران در آن روزگار و همچنین از حیث تحقیق در تاریخ تصوف، نیز اثر سودمند ارزنده‌ای است.

منابع مقاله

مقدمه ذبیح‌الله صفا.