أمثال العرب
| أمثال العرب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مفضل ضبی، مفضل بن محمد (نویسنده) حسین، قصی (محقق) |
| ناشر | دار و مکتبة الهلال |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2003 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق اسلامی
ادبیات عربی - قرن 2ق. تصوف ضرب المثلهای عربی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2522 /م7الف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
امثال العرب تاليف مفضل بن محمد بن يعلى ضبى مشهور به مفضل ضبى (متوفى168ق) کتابى مختصر در موضوع مثل‌هاى زبان عربى است. این اثر توسط دكتر قصى الحسين مورد تحقيق و شرح واقع گشته است.
ساختار
در مقدمه کتاب ديدگاه هشت تن از نویسندگان عرب درباره مؤلف و معرفى کتاب انجام شده است[۱]. متن کتاب مشتمل بر 180 مثل كه به ترتيب شماره شده است.
گزارش محتوا
مفضل ضبى در این اثر در نقش یک مربى و اديب ظاهر مى‌شود. این کتاب مشتمل بر زيباترين داستان‌ها، خرافات و اسطوره‌هاست كه همه با عبارتى از زبان قهرمان قصه و يا حضم او و با عباراتى مانند: «فارسلها مثلا، مذهب مثلا، فذهب قوله مثلا» پایان مى‌يابد.
کتاب با داستان ضبة بن أد بن طابخة بن الياس بن مضر و دو پسرش سعيد و سعد آغاز مى‌شود[۲]. عادت مفضل این است كه تمام داستان‌ها را مگر در موارد نادرى با عبارت «زعموا» آغاز مى‌كند. برخى از حكايت‌هاى این کتاب به مصدرى بيگانه از زبان عربى بازگشت مى‌كند؛ مانند: قصه ازدواج لقيط بن زراره، قصه شگفت‌آور ولادت عمرو بن عدى و...[۳].
کتاب نسبت به کتاب‌هایى كه در زمینه امثال بعد از آن نوشته شده داراى حجم كمترى است؛ اما نزد علماء به خوبى مورد قبول و پذيرش واقع شده است. بسيارى از كسانى كه بعد از مفضل دست به تأليف کتاب‌هایى در این زمینه زدنده‌اند به کتاب او اعتماد ورزيده‌اند.
کتاب در قالب داستانى محض نگاشته شده از این رو زمان و مكان داستان‌ها و نيز جوّ عمومى قصه مشخص و معلوم نيست، از اين‌رو مورخين برای آن ارزش تاريخى قائل نيستند مگر نسبت به اسامى و صورت كلى حوادث.
از ویژگى‌هاى مهم این کتاب این است كه توجه خاص به وقايع و حوادث دوره جاهليت است. از ابتدا تا انتهاى کتاب تفصيل كافى نسبت به بعضى از ايام العرب در جاهليت و وقايعى كه در آن دوران اتفاق افتاده و امثال و اشعار آن زمان داده شده‌است؛ لذا وقتى به خواندن کتاب مى‌پردازيم، در ابتداى امر به نظر مى‌رسد این کتاب قبل از آنكه کتابى درباره امثال باشد کتابى درباره اخبار و اشعار و انساب است.
وضعيت کتاب
در پایان کتاب فهرست مصادر و مراجع، اعلام و اشعار و فهرست مطالب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب