ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' {{' به '{{')
    جز (جایگزینی متن - 'روض الجنان فی شرح ارشاد الأذهان' به 'روض الجنان في شرح إرشاد الأذهان')
    (۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR00822.jpg|بندانگشتی|ابن‌بابویه، محمد بن علی]]
    [[پرونده:NUR00822.jpg|بندانگشتی|مرقد ابن‌بابویه، محمد بن علی، شهرری]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|ابن‌بابویه، محمد بن علی
    ! نام!! data-type="authorName" |ابن‌بابویه، محمد بن علی  
    |-
    |-
    |نام‌های دیگر  
    |نام‌های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'| اب‍ن‌‌ب‍اب‍وی‍ه‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د
    | data-type="authorOtherNames" |اب‍ن‌ب‍اب‍وی‍ه‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍دی


    اب‍ن‌ب‍اب‍وی‍ه‌ ال‍ق‍م‍ی
    اب‍ن‌ب‍اب‍وی‍ه ال‍ق‍م‍ی


    اب‍وج‍ع‍ف‍ر ث‍ان‍ی
    اب‍وج‍ع‍ف‍ر ث‍ان‍ی


    ش‍ی‍خ‌ ص‍دوق‌
    ش‍ی‍خ ص‍دوق‌


    ص‍دوق‌
    ص‍دوق‌


    ص‍دوق‌ ثانی
    ص‍دوق ثانی
     
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'| علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی‌
    | data-type="authorfatherName" |علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی‌
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|حدود ۳۰۵ق.
    | data-type="authorbirthDate" |311ق
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|قم
    | data-type="authorBirthPlace" |قم
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|381 ق ری
    | data-type="authorDeathDate" |381ق
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|پدر بزرگوارش [[على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى]]، [[محمد بن حسن بن احمد بن ولید]]، [[حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام]]، [[ابوالحسن، محمد بن قاسم]]
    | data-type="authorTeachers" |پدر بزرگوارش [[على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى]]
     
    [[محمد بن حسن بن احمد بن ولید]]
     
    [[حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام]]
     
    [[ابوالحسن، محمد بن قاسم]]
     
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|[[من لا یحضره الفقیه]]  
    | data-type="authorWritings" |[[من لا یحضره الفقیه]]
    |-class='articleCode'
     
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    |کد مؤلف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE822AUTHORCODE
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00822AUTHORCODE
    |}
    |}
    </div>{{کاربردهای دیگر|صدوق (ابهام زدایی)}}
    </div>
     
    {{کاربردهای دیگر|صدوق (ابهام زدایی)}}
    {{کاربردهای دیگر|ابن‌ بابویه (ابهام زدایی)}}
    {{کاربردهای دیگر|ابن‌ بابویه (ابهام زدایی)}}


    ==ولادت==


    '''محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى'''، مشهور به '''شیخ صدوق'''، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهر قم دیده به جهان گشود. (سالهاى 306 و 307 نیز براى ولادت شیخ ذکر شده است)
    [[ابن بابویه، محمد بن علی|ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى]] (۳۰۵ -۳۸۱ق) معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از بزرگ‌ترین محدّثین قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
     
    == ولادت ==
    محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهر قم دیده به جهان گشود. (سالهاى 306 و 307 نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است).


    ولادت صدوق از زبان [[شیخ طوسی]]:
    ولادت صدوق از زبان [[شیخ طوسی]]:


    [[شیخ طوسی]] جریان ولادت وى را چنین نقل نموده: على بن بابویه با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامه‌اى از حضور شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالى فرجه بخواهد براى او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.
    [[شیخ طوسی]] جریان ولادت وى را چنین نقل نموده: على بن بابویه با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامه‌اى از حضور شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل‌الله‌تعالى‌فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.


    پس از گذشت مدتى از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‌شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى گشت.»
    پس از گذشت مدتى از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‌شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى گشت.»


    شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضر امام زمان عجل الله تعالى فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمال الدین به صورت حدیث آورده و مى‌افزاید:
    شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضر امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمال‌الدین به صورت حدیث آورده و مى‌افزاید:


    هرگاه ابوجعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌دید که براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایۀ شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف متولد شده‌اى.
    هرگاه ابوجعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌دید که برای فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایۀ شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه الشریف متولد شده‌اى.


    ==خاندان==
    ==خاندان==


    پدر بزرگوارش، [[على بن حسین بن بابویه قمى]]، از برجسته‌ترین علما و فقهاى بزرگ زمان خود بود. در آن روزگار، با آنکه عالمان و محدثان بسیارى در قم مى‌زیستند، پرچم هدایت و مرجعیت فتوا بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد و صاحب کرامات، یعنى على بن بابویه ([[پدر شیخ صدوق]]) بوده است.
    پدر بزرگوارش، [[على بن حسین بن بابویه قمى]]، از برجسته‌ترین علما و فقهاى بزرگ زمان خود بود. در آن روزگار، با آنکه عالمان و محدثان بسیارى در قم مى‌زیستند، پرچم هدایت و مرجعیت فتوا بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد و صاحب کرامات، یعنى على بن بابویه ([[پدر شیخ صدوق]]) بوده است.
    خط ۶۴: خط ۷۶:


    ==شخصیت علمى==
    ==شخصیت علمى==


    شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت‌هاى جهان اسلام و از برجسته‌ترین چهره‌هاى درخشان علم و فضیلت است.
    شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت‌هاى جهان اسلام و از برجسته‌ترین چهره‌هاى درخشان علم و فضیلت است.


    او که نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام مى‌زیست، با جمع‌آورى روایات اهل‌بیت علیهم السلام و تأليف کتاب‌هاى نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم‌نظیرى به اسلام و تشیع کرد.
    او که نزدیک به عصر ائمه علیهم‌السلام مى‌زیست، با جمع‌آورى روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام و تألیف کتاب‌هاى نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم‌نظیرى به اسلام و تشیع کرد.


    شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علماى قم کسب علم و حکمت کرد.
    شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علماى قم کسب علم و حکمت کرد.
    خط ۷۵: خط ۸۶:


    ==سخن بزرگان==
    ==سخن بزرگان==


    [[شیخ طوسی]] در معرفى شیخ صدوق مى‌گوید:
    [[شیخ طوسی]] در معرفى شیخ صدوق مى‌گوید:


    «او دانشمندى جلیل القدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملا آگاه و در سلسلۀ احادیث، نقادى عالى مقام به شمار مى‌آمد. بین بزرگان قم، از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات مانند نداشت و در حدود سیصد اثر تأليفى از خود به یادگار گذاشته است.»
    «او دانشمندى جلیل القدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملا آگاه و در سلسلۀ احادیث، نقادى عالى مقام به شمار مى‌آمد. بین بزرگان قم، از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات مانند نداشت و در حدود سیصد اثر تألیفى از خود به یادگار گذاشته است.»


    رجالى کبیر، [[نجاشی]]، چنین مى‌نویسد:
    رجالى کبیر، [[نجاشی]]، چنین مى‌نویسد:
    خط ۸۷: خط ۹۷:
    [[علامه بحرانى]] مى‌گوید:
    [[علامه بحرانى]] مى‌گوید:


    «جمعى از اصحاب ما، از جمله علامه در «[[مختلف]]»، شهید در «[[روض الجنان في شرح ارشاد الأذهان| شرح ارشاد]]» و [[سید محقق داماد]]، روایات مرسلۀ صدوق را صحیح مى‌دانند و به آنها عمل مى کنند؛ زیرا همان گونه که روایات مرسلۀ ابن ابى عمیر پذیرفته شده، روایات مرسلۀ صدوق هم مورد قبول واقع شده است.»
    «جمعى از اصحاب ما، از جمله علامه در «[[مختلف]]»، شهید در «[[روض الجنان في شرح إرشاد الأذهان| شرح ارشاد]]» و [[سید محقق داماد]]، روایات مرسلۀ صدوق را صحیح مى‌دانند و به آنها عمل مى کنند؛ زیرا همان گونه که روایات مرسلۀ ابن ابى عمیر پذیرفته شده، روایات مرسلۀ صدوق هم مورد قبول واقع شده است.»


    ==اساتید==
    ==اساتید==
    خط ۱۰۰: خط ۱۱۰:


    ==شاگردان==
    ==شاگردان==
    {{ستون-شروع|2}}
    {{ستون-شروع|2}}


    # برادرش [[حسین بن على بن موسى بن بابویه قمى]]
    # برادرش [[حسین بن على بن موسى بن بابویه قمى]]
    # [[شیخ مفید]]
    # [[شیخ مفید]]
    # شیخ ثقة الدین [[حسن بن حسین بن على بن موسى بن بابویه]]، برادرزادۀ صدوق
    # شیخ ثقةالدین [[حسن بن حسین بن على بن موسى بن بابویه]]، برادرزادۀ صدوق
    # [[على بن احمد بن عباس]]، پدر شیخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]
    # [[على بن احمد بن عباس]]، پدر شیخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]
    # [[ابوالقاسم، على بن محمد بن على خزاز]]
    # [[ابوالقاسم، على بن محمد بن على خزاز]]
    # [[ابن غضائرى، ابوعبدالله، حسین بن عبید الله بن ابراهیم]]
    # [[ابن غضائرى، ابوعبدالله، حسین بن عبیدالله بن ابراهیم]]
    # شیخ جلیل، [[ابوالحسن، جعفر بن حسین حسکۀ قمى]]، استاد [[شیخ طوسی]]
    # شیخ جلیل، [[ابوالحسن، جعفر بن حسین حسکۀ قمى]]، استاد [[شیخ طوسی]]
    # شیخ ابوجعفر، محمد بن احمد بن عباس بن فاخر دوریستى، معاصر [[شیخ طوسی]]
    # شیخ ابوجعفر، محمد بن احمد بن عباس بن فاخر دوریستى، معاصر [[شیخ طوسی]]
    خط ۱۱۴: خط ۱۲۳:
    # شیخ ابوالبرکات، [[على بن حسن خوزى]]{{پایان}}
    # شیخ ابوالبرکات، [[على بن حسن خوزى]]{{پایان}}


    ==تأليفات==
    ==وفات==
     
    این عالم بزرگ و آخرین بازماندۀ خاندان صدوق، پس از عمرى طولانى و پر برکت در سال 381 هجرى دیده از جهان فانى فرو بست و به سراى باقى شتافت.


    ==آثار==


    تأليفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه‌اى پایان ناپذیر است که هم اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از تاریخ تأليف آنها، به جاى فرسودگى و بى‌رونقى، روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهى بس رفیع و والا یافته‌اند و در صدر قفسۀ کتابخانه‌ها و در سینۀ فقها و دانشمندان جاى دارند.
    تألیفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه‌اى پایان ناپذیر است که هم اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از تاریخ تألیف آنها، به جاى فرسودگى و بى‌رونقى، روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهى بس رفیع و والا یافته‌اند و در صدر قفسۀ کتابخانه‌ها و در سینۀ فقها و دانشمندان جاى دارند.


    از جمله تألیفات ایشان است:
    از جمله تألیفات ایشان است:
    {{ستون-شروع|2}}
    # [[من لا یحضره الفقیه]]
    # [[من لا یحضره الفقیه]]
    # [[مدینة العلم]]
    # مدینة العلم
    # [[كمال‌الدين و تمام النعمة]]
    # [[كمال‌الدين و تمام النعمة (انتشارات اسلامیه)|كمال‌الدین و تمام النعمة]]
    # [[التوحيد]]
    # التوحید
    # [[الخصال]]
    # [[الخصال]]
    # [[معاني الأخبار]]
    # [[معاني الأخبار|معانی الأخبار]]
    # [[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام]]
    # [[عيون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)|عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]
    # [[أمالي شيخ صدوق]]
    # أمالی شیخ صدوق
    # [[المقنع]] فی الفقه
    # [[المقنع]] فی الفقه
    # [[الهدایة (في الأصول و الفروع)]]{{پایان}}
    # الهدایة (فی الأصول و الفروع)


    ==وفات==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    این عالم بزرگ و آخرین بازماندۀ خاندان صدوق، پس از عمرى طولانى و پر برکت در سال 381 هجرى دیده از جهان فانى فرو بست و به سراى باقى شتافت.
    ==وابسته‌ها=={{وابسته‌ها}}
    [[من لا یحضره الفقیه]]  
    [[من لا یحضره الفقیه]]  


    خط ۱۴۹: خط ۱۵۶:
    [[فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)]]
    [[فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)]]


    [[الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه]]  
    [[الحاشية علی كتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه (شیخ بهایی)]]  


    [[مشیخة الفقیه]]  
    [[مشیخة الفقیه]]  
    خط ۱۵۵: خط ۱۶۲:
    [[گلچین صدوق]]  
    [[گلچین صدوق]]  


    [[ترجمه و متن کتاب من لايحضره الفقيه]]  
    [[ترجمه و متن کتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه]]  


    [[روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)]]
    [[روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)]]
    خط ۱۸۵: خط ۱۹۲:
    [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه صادق حسن‌زاده)]]
    [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه صادق حسن‌زاده)]]


    [[ثواب الاعمال(ترجمه علی‌اکبر غفاری)]]
    [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه غفاری)]]


    [[خصال شیخ صدوق]]  
    [[خصال شيخ صدوق]]  


    [[الخصال]]  
    [[الخصال]]  
    خط ۲۱۹: خط ۲۲۶:
    [[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]  
    [[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]  


    [[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (ابن بابویه، محمد بن علی)]]
    [[عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ابن بابویه، محمد بن علی)]]


    [[عيون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)]]  
    [[عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)]]  


    [[کمال الدین و تمام النعمه (جامعه مدرسین)]]  
    [[کمال‌الدین و تمام النعمه (جامعه مدرسین)]]  


    [[ترجمه کتاب كمال‌الدين و تمام النعمة]] /مترجم:کمره‌ای، محمدباقر
    [[ترجمه کتاب كمال‌الدین و تمام النعمة]] /مترجم:کمره‌ای، محمدباقر


    [[متن و ترجمه كمال‌الدين و تمام النعمة]] /مترجم:پهلوان، منصور
    [[متن و ترجمه كمال‌الدین و تمام النعمة]] /مترجم:پهلوان، منصور


    [[معاني الأخبار]]  
    [[معانی الأخبار]]  


    [[معانی الاخبار /ترجمه]]  
    [[معانی الاخبار /ترجمه]]  
    خط ۲۳۹: خط ۲۴۶:
    [[المقنع]]  
    [[المقنع]]  


    [[الهدایة (في الأصول و الفروع)]]  
    [[الهدایة (فی الأصول و الفروع)]]  


    [[ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)]]  
    [[ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)]]  
    خط ۲۴۹: خط ۲۵۶:
    [[الإعتقادات]]  
    [[الإعتقادات]]  


    [[المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشیعة]]  
    [[المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة]]  


    [[الموسوعة الرجالیة]]  
    [[الموسوعة الرجالیة]]  


    [[التوحيد]]  
    [[التوحید]]  


    [[التوحید در بیان یگانگی خداوند]]  
    [[التوحید در بیان یگانگی خداوند]]  
    خط ۲۵۹: خط ۲۶۶:
    [[ترجمه کتاب توحید شیخ صدوق]]  
    [[ترجمه کتاب توحید شیخ صدوق]]  


    [[اسرار توحيد]]
    [[اسرار توحید]]


    [[شرح توحید الصدوق]]
    [[شرح توحید الصدوق]]
    خط ۲۶۵: خط ۲۷۲:
    [[حقوق برادران دینی در اسلام (مصادقة الاخوان)]]  
    [[حقوق برادران دینی در اسلام (مصادقة الاخوان)]]  


    [[پاداش‌ها و کیفر ها]]  
    [[پاداش‌ها و کیفرها]]  


    [[مقتل الامام حسین علیه‌السلام به روایت شیخ صدوق]]  
    [[مقتل الامام حسین علیه‌السلام به روایت شیخ صدوق]]  
    خط ۲۷۹: خط ۲۸۶:
    [[مجموعة الرسائل]]  
    [[مجموعة الرسائل]]  


    [[أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات]]  
    [[اوائل المقالات]]  


    [[a.s) Uyun Akhbar al-Reza The Source of Traditions on Imam Reza]]  
    [[a.s) Uyun Akhbar al-Reza The Source of Traditions on Imam Reza]]  


    [[الـمواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشیعة]]  
    [[الـمواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة]]  


    [[سه ماه با فضیلت ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة]]  
    [[سه ماه با فضیلت ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة]]  


    [[فضائل و مکافات عجیب اعمال در دنیا و آخرت]]  
    [[فضائل و مکافات عجیب اعمال در دنیا و آخرت]]
    {{پایان}}
     
     


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]

    نسخهٔ ‏۲ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۳۴

    مرقد ابن‌بابویه، محمد بن علی، شهرری
    نام ابن‌بابویه، محمد بن علی
    نام‌های دیگر اب‍ن‌ب‍اب‍وی‍ه‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍دی

    اب‍ن‌ب‍اب‍وی‍ه ال‍ق‍م‍ی

    اب‍وج‍ع‍ف‍ر ث‍ان‍ی

    ش‍ی‍خ ص‍دوق‌

    ص‍دوق‌

    ص‍دوق ثانی

    نام پدر علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی‌
    متولد 311ق
    محل تولد قم
    رحلت 381ق
    اساتید پدر بزرگوارش على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى

    محمد بن حسن بن احمد بن ولید

    حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام

    ابوالحسن، محمد بن قاسم

    برخی آثار من لا یحضره الفقیه
    کد مؤلف AUTHORCODE00822AUTHORCODE


    ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى (۳۰۵ -۳۸۱ق) معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از بزرگ‌ترین محدّثین قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.

    ولادت

    محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهر قم دیده به جهان گشود. (سالهاى 306 و 307 نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است).

    ولادت صدوق از زبان شیخ طوسی:

    شیخ طوسی جریان ولادت وى را چنین نقل نموده: على بن بابویه با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامه‌اى از حضور شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل‌الله‌تعالى‌فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.

    پس از گذشت مدتى از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‌شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى گشت.»

    شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضر امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمال‌الدین به صورت حدیث آورده و مى‌افزاید:

    هرگاه ابوجعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌دید که برای فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایۀ شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه الشریف متولد شده‌اى.

    خاندان

    پدر بزرگوارش، على بن حسین بن بابویه قمى، از برجسته‌ترین علما و فقهاى بزرگ زمان خود بود. در آن روزگار، با آنکه عالمان و محدثان بسیارى در قم مى‌زیستند، پرچم هدایت و مرجعیت فتوا بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد و صاحب کرامات، یعنى على بن بابویه (پدر شیخ صدوق) بوده است.

    او دکه‌اى کوچک در بازار قم داشت که از راه کسب و تجارت و در نهایت زهد و عفاف، امرار معاش مى‌کرد و ساعاتى از روز را نیز در منزل خود به تدریس و تبلیغ احکام و نقل روایات مى‌پرداخت.

    شخصیت علمى

    شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت‌هاى جهان اسلام و از برجسته‌ترین چهره‌هاى درخشان علم و فضیلت است.

    او که نزدیک به عصر ائمه علیهم‌السلام مى‌زیست، با جمع‌آورى روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام و تألیف کتاب‌هاى نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم‌نظیرى به اسلام و تشیع کرد.

    شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علماى قم کسب علم و حکمت کرد.

    او در سن 22 یا 23 سالگى بود که پدر بزرگوارش دار فانى را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلى الله علیهم اجمعین و هدایت امت به عهدۀ وى قرار گرفت و دوران جدیدى از زندگى او آغاز گردید.

    سخن بزرگان

    شیخ طوسی در معرفى شیخ صدوق مى‌گوید:

    «او دانشمندى جلیل القدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملا آگاه و در سلسلۀ احادیث، نقادى عالى مقام به شمار مى‌آمد. بین بزرگان قم، از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات مانند نداشت و در حدود سیصد اثر تألیفى از خود به یادگار گذاشته است.»

    رجالى کبیر، نجاشی، چنین مى‌نویسد:

    «ابوجعفر (شیخ صدوق) ساکن رى، فقیه و چهرۀ برجستۀ شیعه در خراسان است، او به بغداد نیز وارد شد و با این که در سن جوانى بود همۀ بزرگان شیعه از او استماع حدیث مى‌کردند.»

    علامه بحرانى مى‌گوید:

    «جمعى از اصحاب ما، از جمله علامه در «مختلف»، شهید در « شرح ارشاد» و سید محقق داماد، روایات مرسلۀ صدوق را صحیح مى‌دانند و به آنها عمل مى کنند؛ زیرا همان گونه که روایات مرسلۀ ابن ابى عمیر پذیرفته شده، روایات مرسلۀ صدوق هم مورد قبول واقع شده است.»

    اساتید

    1. پدر بزرگوارش على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى
    2. محمد بن حسن بن احمد بن ولید
    3. حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام
    4. ابوالحسن، محمد بن قاسم
    5. ابومحمد، قاسم بن محمد استرآبادى
    6. ابومحمد، عبدوس بن على بن عباس گرگانى
    7. محمد بن على استرآبادى

    شاگردان

    وفات

    این عالم بزرگ و آخرین بازماندۀ خاندان صدوق، پس از عمرى طولانى و پر برکت در سال 381 هجرى دیده از جهان فانى فرو بست و به سراى باقى شتافت.

    آثار

    تألیفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه‌اى پایان ناپذیر است که هم اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از تاریخ تألیف آنها، به جاى فرسودگى و بى‌رونقى، روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهى بس رفیع و والا یافته‌اند و در صدر قفسۀ کتابخانه‌ها و در سینۀ فقها و دانشمندان جاى دارند.

    از جمله تألیفات ایشان است:

    1. من لا یحضره الفقیه
    2. مدینة العلم
    3. كمال‌الدین و تمام النعمة
    4. التوحید
    5. الخصال
    6. معانی الأخبار
    7. عیون أخبار الرضا علیه‌السلام
    8. أمالی شیخ صدوق
    9. المقنع فی الفقه
    10. الهدایة (فی الأصول و الفروع)

    وابسته‌ها

    من لا یحضره الفقیه

    متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام

    فضائل الشيعة

    فضائل الشيعة (ترجمه اعلمی)

    فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)

    الحاشية علی كتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه (شیخ بهایی)

    مشیخة الفقیه

    گلچین صدوق

    ترجمه و متن کتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه

    روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)

    امالی شيخ صدوق

    الأمالي (ترجمه هدایتی)

    الأمالی للشیخ الصدوق

    الامالی

    امالی (ترجمه سلطانی)

    پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان

    ثواب الأعمال و عقاب الأعمال

    ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (طبع مکتبة الصدوق)

    ثواب الأعمال

    ترجمه ثواب الاعمال

    ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (ترجمه کاظمی)

    ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه انصاری محلاتی)

    ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه صادق حسن‌زاده)

    ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه غفاری)

    خصال شيخ صدوق

    الخصال

    الخصال (ابن بابویه، محمد بن علی)

    الخصال (ترجمه جعفری)

    مصادقة الإخوان

    صفات الشيعة (توحیدی) /مترجم توحیدی امیر

    صفات الشیعة/ ترجمه اعلمی

    علل الشرایع

    علل الشرایع (ابن بابویه، محمد بن علی)

    علل الشرایع للشیخ الصدوق

    ترجمه کتاب علل الشرایع (اسرار آفرینش در فلسفه احکام)

    علل الشرایع(ترجمه حسینی)

    الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)

    جامع الأخبار

    كاشف الأستار در ترجمه جامع الأخبار

    متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام

    عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ابن بابویه، محمد بن علی)

    عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)

    کمال‌الدین و تمام النعمه (جامعه مدرسین)

    ترجمه کتاب كمال‌الدین و تمام النعمة /مترجم:کمره‌ای، محمدباقر

    متن و ترجمه كمال‌الدین و تمام النعمة /مترجم:پهلوان، منصور

    معانی الأخبار

    معانی الاخبار /ترجمه

    متن و ترجمه معانی الأخبار

    المواعظ

    المقنع

    الهدایة (فی الأصول و الفروع)

    ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)

    فضائل الأشهر الثلاثة

    مصادقة الإخوان

    الإعتقادات

    المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة

    الموسوعة الرجالیة

    التوحید

    التوحید در بیان یگانگی خداوند

    ترجمه کتاب توحید شیخ صدوق

    اسرار توحید

    شرح توحید الصدوق

    حقوق برادران دینی در اسلام (مصادقة الاخوان)

    پاداش‌ها و کیفرها

    مقتل الامام حسین علیه‌السلام به روایت شیخ صدوق

    بلوهر و بوذاسف

    مجموعه آثار شیخ صدوق(ره)

    مجموعه رسایل الصدوق: مصادقه الاخوان، المواعظ، صفات الشیعه، فضایل الشیعه، فضایل الاشهر الثلاثه

    الاعتقادات

    مجموعة الرسائل

    اوائل المقالات

    a.s) Uyun Akhbar al-Reza The Source of Traditions on Imam Reza

    الـمواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة

    سه ماه با فضیلت ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة

    فضائل و مکافات عجیب اعمال در دنیا و آخرت