ابن نما، جعفر بن محمد
| نام | ابن‌نما، جعفر بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن‌نما، نجم‌الدین جعفر بن محمد |
| نام پدر | محمد بن جعفر بن هبةالله |
| متولد | 567 هجرى |
| محل تولد | حله |
| رحلت | 680 ق |
| اساتید | محمد بن جعفر بن نما، محمد بن ادريس حلى، شيخ محمد بن مشهدى |
| برخی آثار | در سوگ امیر آزادی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE2363AUTHORCODE |
نجم‌الدين، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبةالله بن نما حلى در سال 567 هجرى در شهر زيباى حله، از شهرهاى عراق كه در كنار رود فرات واقع شده، به دنيا آمد.
خاندان
ابن نما حلى در يكى از بارزترين خاندان‌هاى قرن ششم هجرى ديده به جهان گشود.
پدر او، محمد بن جعفر بن هبةالله، (متوفاى 636) از علماى بزرگوار آن ديار بود. او از مشايخ محقق حلى است.
جد بزرگش، هبةالله بن نما نيز مورد احترام مردم بود و از بزرگان شيعه به شمار مى‌رفت.
برادر او، احمد بن محمد و برادر زاده‌اش، حسن بن احمد نيز از جمله علماى تشيع بودند. حسن بن احمد را از مشايخ شهيد اول شمرده‌اند.
جعفر بن محمد بن جعفر در چنين خاندان سراسر علم و بركتى رشد نمود و با عنايت الهى و مراقبات اطرافيان و همت والاى خویش به بالاترين مقامات رسيد.
شهر حله
شهر حله در قرن هاى 5 و 6 هجرى از زيباترين شهرهاى عراق بود. اين شهر به دست يكى از خلفاى آل بویه به نام سيف الدوله اسدى در قرن پنجم هجرى آباد شد.
سيف الدوله در اين شهر قصرها و خانه‌هاى زيبا ساخت و با آباد شدن آن، تجار و علما و شعراى فراوانى به سوى آن روى آوردند و در اندك زمانى حله مركز تمدن و فرهنگ اسلامى گشت.
حله از اوايل قرن ششم تا قرن دهم به همين صورت بود تا آنكه در قرن دهم، مركز علم و اجتهاد و مهد حوزۀ علميه به كربلا منتقل گشت و پس از آن نجف مركز حوزۀ علميه بزرگ شيعه شد.
گویند در يك قرن قريب به 500 مجتهد در ديار حله مى‌زيسته‌اند و اين حكايت از نهايت شكوفايى علم و دانش در يك ديار مى‌كند.
اساتيد
ابن نما، كه در مهد علم و اجتهاد زندگى مى‌كرده طبيعتا اساتيد فراوانى به خود ديده؛ اما متأسفانه اطلاع فراوانى از اساتيد او به ما نرسيده است.
از جمله اساتيد ابن نما:
- محمد بن جعفر بن نما، پدر بزرگوار او
- محمد بن ادريس حلى
- شيخ محمد بن مشهدى را مى‌توان نام برد.
شاگردان
متأسفانه ليست كاملى از مشخصات شاگردان حوزۀ درسى ابن نما به دست ما نرسيده و اطلاعات ما خصوصا در مورد علماى حله كم است، چرا كه حله به عنوان يك مركز شيعى هميشه مورد بغض و كينۀ دشمنان تشيع بوده و بارها با حمله‌هاى وحشيانه و كشتارهاى دسته جمعى، گروه كثيرى از بزرگانش را به شهادت رسانده‌اند و کتابخانه‌هاى عظيم مسلمين را در علوم مختلف به آتش كشيده و نابود كرده‌اند. در اين حوادث، شرح حال بسيارى از علماى گذشته نيز از بين رفته است.
از جمله شاگردان ابن نما تنها نام دو تن را مى‌دانيم:
- علامۀ حلى، كه آوازه‌اش تمام دنيا را گرفته و آثار گرانبهايش در تمام ممالك اسلامى يافت مى‌شود.
- على بن حسين بن حماد
تأليفات
از آن عالم بزرگ كه نزدیک به 80 سال در مركز علم و دانش مى‌زيسته تنها سه اثر به دست ما رسيده كه عبارتند از:
- مثير الأحزان (کتاب حاضر در برنامه)
- أخذ الثار في أحوال المختار
- ذوب النضار في شرح أخذ الثار، معروف به شرح الثار. اين کتاب در پایان جلد 45 بحار الأنوار از صفحه 346 به بعد به طور كامل آمده است.
وفات
ابن نما در حالى كه 78 سال در اين دنياى خاک ى زندگى كرده بود و جز خدمت به تشيع و اسلام ناب چيزى در پروندۀ خود نداشت، در سال 645 هجرى در شهر حله به سوى دوست پر كشيد و داغى سنگين بر دل و جان بازماندگان و شاگردان خویش نهاد.