ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (رده‌افزایی)
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۶: خط ۳۶:


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع) و مؤلف در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهیان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.
    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=9&vi ر.ک: مقدمه، ص9]</ref> و مؤلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=11&vi ر.ک: همان، ص11]</ref> در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهیان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.


    نویسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف این خاندان، وارد بحث در زمینه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسین بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شیعیان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسین بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهایت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح نقل شده، آمده است.
    نویسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف این خاندان، وارد بحث در زمینه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسین بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شیعیان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسین بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهایت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح نقل شده، آمده است.
    خط ۴۹: خط ۴۹:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    نویسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومین نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همین دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد. از این رو در فصل اول، برای آشنايى بهتر با این شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با این خاندان برای محققان روشن نيست؛ ولى وى بر این باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان این دودمان شمرده مى‌شود.
    نویسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومین نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همین دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=15&vi ر.ک: متن کتاب، ص15]</ref>. از این رو در فصل اول، برای آشنايى بهتر با این شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با این خاندان برای محققان روشن نيست؛ ولى وى بر این باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان این دودمان شمرده مى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=16&vi ر.ک: همان، ص16]</ref>.


    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسین بن روح از خاندان ایرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى این خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرویده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد.
    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسین بن روح از خاندان ایرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى این خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرویده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=16&vi ر.ک: همان]</ref>.


    گرچه حسین بن روح، برغم این كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و یکى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤولیت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هایى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند.
    گرچه حسین بن روح، برغم این كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و یکى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤولیت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هایى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=38&vi ر.ک: همان، ص38]</ref>.


    نویسنده این مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هایى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است.
    نویسنده این مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هایى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=38&vi ر.ک: همان]</ref>.


    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح انجام پذيرفته، اعم از این كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.
    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح انجام پذيرفته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=81&vi ر.ک: همان، ص81]</ref>، اعم از این كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.


    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و یک ساله خویش، علاوه بر فعاليت‌هایى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در میان شیعیان رونق بخشد تا بدين وسيله؛ اولاً: به شیعیان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمینه كافى برای غيبت كبرا به این ترتيب آماده شود.
    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و یک ساله خویش، علاوه بر فعاليت‌هایى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در میان شیعیان رونق بخشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان، ص120]</ref> تا بدين وسيله؛ اولاً: به شیعیان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمینه كافى برای غيبت كبرا به این ترتيب آماده شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان]</ref>.


    از این رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هایى كه وى به شاگردان خویش آموزش داده، اختصاص دارد.
    از این رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هایى كه وى به شاگردان خویش آموزش داده، اختصاص دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان، ص120]</ref>.


    ==وضعيت کتاب==
    ==وضعيت کتاب==


    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.
    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.
    خط ۷۴: خط ۷۳:
    #مقدمه و متن کتاب.
    #مقدمه و متن کتاب.
    #پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148.
    #پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148.


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]

    نسخهٔ ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۰۶

    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    پدیدآوراناباذری، عبدالرحیم (نویسنده)
    عنوان‌های دیگر"سفیر سوم"
    ناشرسازمان تبلیغات اسلامی
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1376 ش
    چاپ1
    موضوعحسین بن روح نوبختی، - 326ق. - سرگذشت نامه

    محدثان شیعه

    محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - نیابت

    نواب اربعه
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏51‎‏/‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf


    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى (سفير سوم) اثر عبدالرحيم اباذرى، پژوهشى درباره زندگانى و شرح احوال ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى، سوین نايب خاص امام زمان(ع) بوده كه به زبان فارسی و در سال 1375ش نوشته شده است.

    اهمیت آشنايى با شرح حال، انديشه‌ها و موضع‌گيرى‌هاى سياسى و اجتماعى سفيران امام زمان(ع)، انگيزه تأليف کتاب بوده است.

    ساختار

    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع)[۱] و مؤلف[۲] در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهیان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.

    نویسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف این خاندان، وارد بحث در زمینه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسین بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شیعیان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسین بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهایت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح نقل شده، آمده است.

    ویژگى بارز کتاب این است كه مطالب پراكنده و سنگينى كه در كتب تاريخى، رجالى و روايى، به زبان عربى و با عبارت‌هاى مشكل، مغلق و نامأنوس بيان شده‌اند را در یک‌جا جمع‌آورى كرده و با ارتباط و ترتيب منطقى، آن‌ها را به هم ربط داده و با زبان ساده و روان ارائه كرده است.

    گاهى یک مطلب خاصى از مجموع چند منبع استفاده شده، به طورى كه اگر یکى از آن‌ها كنار گذاشته شود، امكان و استفاده آن برداشت، ممكن نخواهد بود؛ از این رو، نویسنده در پاورقى مربوطه، همه آن مأخذ را آورده است. در مواقعى هم كه موضوع روشن و آشكار بوده، سعى شده است تا به منابع متعدد ارجاع داده شود.

    در ارائه مطالب، سعى شده است تا از عبارات سنگين تاريخى پرهيز شده و در مقابل، مفهوم و محتواى آن‌ها، در قالبى روان بيان شود.

    کتاب جزء مجموعه «راویان نور» بوده كه به شرح زندگانى اصحاب عترت(ع) اختصاص دارد.

    گزارش محتوا

    نویسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومین نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همین دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد[۳]. از این رو در فصل اول، برای آشنايى بهتر با این شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با این خاندان برای محققان روشن نيست؛ ولى وى بر این باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان این دودمان شمرده مى‌شود[۴].

    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسین بن روح از خاندان ایرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى این خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرویده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد[۵].

    گرچه حسین بن روح، برغم این كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و یکى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤولیت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هایى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند[۶].

    نویسنده این مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هایى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است[۷].

    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح انجام پذيرفته[۸]، اعم از این كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.

    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و یک ساله خویش، علاوه بر فعاليت‌هایى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در میان شیعیان رونق بخشد[۹] تا بدين وسيله؛ اولاً: به شیعیان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمینه كافى برای غيبت كبرا به این ترتيب آماده شود[۱۰].

    از این رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هایى كه وى به شاگردان خویش آموزش داده، اختصاص دارد[۱۱].

    وضعيت کتاب

    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.

    پاورقى‌ها، به ذكر منابع و توضيح برخى از كلمات متن پرداخته است.

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148.